Regiment Gwardii Pieszej Wielkiego Księstwa Litewskiego

Ten artykuł dotyczy Regimentu Gwardii Pieszej Wielkiego Księstwa Litewskiego. Zobacz też: Regiment Gwardii Pieszej.

Regiment Gwardii Pieszej Wielkiego Księstwa Litewskiego – oddział piechoty armii Wielkiego Księstwa Litewskiego wojska I Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Regiment Gwardii Pieszej Wielkiego Księstwa Litewskiego stacjonował w Warszawie^[1]. W 1776 roku liczyła etatowo 609 żołnierzy. Stan faktyczny według „raty marcowej” z 1777 roku wynosił 609 żołnierzy^[2]. Reformy sejmu czteroletniego przewidywały w 1789 przyrost liczebności wojsk do armii 100 tysięcznej. Nieco później zmniejszono jej etat do 65 tysięcy. Nie przewidywano zwiększenia gwardii^[3]. Stan oddziału w 1792 roku, do czasu przejęcia wojska litewskiego przez konfederację targowicką, wynosił etatowo 568 żołnierzy, a praktycznie 550^[4]. Można przyjąć, że w kwietniu 1794 roku stan regimentu wynosił etatowo 567 żołnierzy, a faktyczny 527^[5].

Regiment posiadał jeden batalion złożony z 8 kompanii^[6]. Jej stan liczebny na dzień 1 sierpnia 1793 wynosił 527 ludzi, a 16 kwietnia 1794 roku około 490^[6].

Żołnierze regimentu

Stanowisko szefa regimentu, związane z wielkimi poborami, było najczęściej uważane za synekurę. Szefowie posiadali prawo fortragowania (przedstawiania do awansu) oficerów. Regimentem dowodził zazwyczaj pułkownik^[7].

Szefowie regimentu^[1]:

• Gultz (1717],
• Jakub Henryk Flemming (generał podskarbi W.Ks.Lit. 1759),
• książę Adam Kazimierz Czartoryski (gen. ziem podolskich) (1775),
• książę Stanisław Paweł Jabłonowski (gen. mjr 1784),
• Ignacy Tyzenhauz (1793, wywieziony do Rosji 15 kwietnia 1794)

Pułkownicy^[1]:

• Franciszek Szyldebach (Schielbach) (22 stycznia 1770),
• Jan Jerzy Deskur (20 lipca 1774).

Przypisy

Bibliografia

• Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
• Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1717–1794. T.1: Oficerowie wojska koronnego, cz.1: Piechota. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 1998. ISBN 83-7188-186-X.
• Mariusz Machynia, Valdas Rakutis, Czesław Srzednicki: Oficerowie wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego. Sztab, kawaleria, artyleria, wojska inżynieryjne i piechota. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 1999. ISBN 83-7188-239-4.
• Leonard Ratajczyk, Jerzy Teodorczyk: Wojsko powstania kościuszkowskiego w oczach współczesnych malarzy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07090-3.