Arthur Seyss-Inquart
| Ten artykuł od 2010-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Data i miejsce urodzenia | 22 lipca 1892 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 16 października 1946 | ||
Pełniący obowiązki prezydenta Austrii de iure | |||
Okres | od 13 marca 1938 | ||
Przynależność polityczna | |||
Poprzednik | Wilhelm Miklas | ||
Następca | Anschluss | ||
Kanclerz Austrii | |||
Okres | od 11 marca 1938 | ||
Przynależność polityczna | |||
Poprzednik | Kurt Schuschnigg | ||
Następca | Anschluss | ||
Sekretarz stanu – premier rządu Generalnego Gubernatorstwa | |||
Okres | od październik 1939 | ||
Przynależność polityczna | |||
Następca | |||
Komisarz Rzeszy w Holandii | |||
Okres | od 1940 | ||
Przynależność polityczna | |||
Poprzednik | Alexander von Falkenhausen (gubernator wojskowy) | ||
Minister spraw zagranicznych Rzeszy | |||
Okres | od 30 kwietnia 1945 | ||
Przynależność polityczna | |||
Poprzednik | Joachim von Ribbentrop | ||
Następca | |||
Odznaczenia | |||
| |||
|
Arthur Seyss-Inquart, właśc. Arthur Seyss (ur. 22 lipca 1892 w Stannern, zm. 16 października 1946 w Norymberdze) – austriacki polityk hitlerowski, namiestnik Rzeszy w Austrii, a później komisarz Rzeszy w Holandii w okresie II wojny światowej. W Norymberdze został uznany za winnego zbrodni przeciwko ludzkości i stracony.
Życiorys
Młodość, I wojna światowa
Pochodząca z Moraw rodzina Seyssów przeniosła się w 1907 roku do Wiednia, gdzie dodali nazwisko stryja Heinricha Rittera von Inquarta. Seyss-Inquart studiował prawo na uniwersytecie w Wiedniu, jednak po wybuchu I wojny światowej w 1914 roku wstąpił ochotniczo do armii austriackiej i po otrzymaniu przydziału do Strzelców Tyrolskich walczył na frontach w Rosji, Rumunii i Włoszech. Był wielokrotnie ranny i odznaczany za odwagę. Po rekonwalescencji w 1917 roku ukończył studia, zdając przewidziane egzaminy.
Republika Austriacka i Federalne Państwo Austriackie
Po wojnie w 1921 roku rozpoczął praktykę prawniczą i szybko zyskał uznanie w tej dziedzinie. W 1933 roku powołano go do rządu kanclerza Dollfussa. Po jego zamordowaniu 25 lipca 1934 roku Seyss-Inquart został radcą stanu w rządzie Kurta von Schuschnigga.
Anschluss
12 lutego 1938 Hitler wysunął pod adresem Austrii serię żądań znoszących właściwie jej suwerenność, wśród nich znajdowało się również żądanie mianowania Seyss-Inquarta ministrem spraw wewnętrznych (umowa z Berchtesgaden(inne języki)). Kanclerz Schuschnigg spełnił jedynie część żądań Hitlera, a jednocześnie ogłosił przeprowadzenie plebiscytu w sprawie przyłączenia Austrii do Niemiec. Spotkało się to z szybką reakcją Hitlera; 11 marca 1938 roku armia niemiecka została postawiona w stan gotowości i otrzymała rozkaz przekroczenia granicy z Austrią, a Schuschnigg razem z rządem podał się do dymisji. Tego samego dnia w nocy prezydent Austrii Wilhelm Miklas mianował Seyss-Inquarta kanclerzem, a już rankiem 12 marca wojska niemieckie wkroczyły do Wiednia. Dzień później Seyss-Inquart, któremu prezydent Wilhelm Miklas przekazał swoje obowiązki – podpisał ustawę o Anschlussie, czyli przyłączeniu Austrii do Niemiec w postaci landu Rzeszy Niemieckiej[1]. Od 15 marca 1938 do 30 kwietnia 1939 pełnił funkcje namiestnika Rzeszy w tak zwanej Marchii Wschodniej (Ostmark), jak nazwano Austrię, ówczesną część Niemiec.
W maju 1938 roku Seyss-Inquart wstąpił do NSDAP. Otrzymał też stopień Gruppenführera SS, a w maju 1939 został ministrem bez teki rządu Rzeszy.
II wojna światowa
Po niemieckiej inwazji na Polskę Seyss-Inquart został zarządcą południowych terenów Polski, a od utworzenia Generalnego Gubernatorstwa w październiku 1939 do maja 1940 r. pełnił funkcję sekretarza stanu (szefa) rządu GG i zastępcy generalnego gubernatora Hansa Franka.
Po zajęciu Belgii i Holandii w maju 1940 roku Hitler mianował Seyss-Inquarta Komisarzem Rzeszy (Reichskommissar) okupowanej Holandii i uczynił odpowiedzialnym za kierowanie administracją cywilną i współpracę gospodarczą z Rzeszą. W okresie tym Holandia wpłacała do kasy Rzeszy 50 milionów marek tytułem kosztów okupacji.
Seyss-Inquarta obarcza się odpowiedzialnością za śmierć około 800 osób na terenie okupowanej Holandii w okresie od objęcia rządów do przejęcia jego uprawnień przez dowództwo wojskowe w lipcu 1944 roku. Jest też odpowiedzialny za usuwanie Żydów z administracji rządowej, prasy i ich prześladowania ekonomiczne. Szacuje się, że ze 140 000 Żydów zamieszkujących przed wojną Holandię przeżyło około 13 500.
Proces norymberski
Na procesie norymberskim Seyss-Inquartowi postawiono zarzuty „spiskowania w celu dokonania zbrodni przeciw pokojowi”, „planowania i podżegania do wojny i agresji”, zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości. Uznano go winnym wszystkich zarzutów z wyjątkiem pierwszego i skazano na karę śmierci przez powieszenie. Amerykańskie gazety okrzyknęły go mianem „konia trojańskiego nazistów”. Psycholog więzienny Gustave Gilbert podczas swoich badań na osadzonych ustalił ich iloraz inteligencji (IQ) – Seyss-Inquart miał wynik 141 (drugi najwyższy wśród oskarżonych)[2]. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Mam nadzieję, że ta egzekucja to ostatnia tragedia podczas drugiej wojny światowej i że nauką płynącą z wojny będzie pokój i zrozumienie, które powinny istnieć wśród ludzi. Wierzę w Niemcy”. Wyrok wykonano 16 października 1946 roku.
Przypisy
Bibliografia
- Arthur Seyss-Inquart - odznaczenia. (ang.).
- p
- d
- e
Skazani na karę śmierci | |
---|---|
Skazani na dożywotnie pozbawienie wolności | |
Skazani na 20 lat pozbawienia wolności | |
Skazani na 15 lat pozbawienia wolności | |
Skazani na 10 lat pozbawienia wolności | |
Uniewinnieni | |
Nieosądzeni |
- p
- d
- e
W dniu powstania |
|
---|---|
Późniejsi członkowie rządu |
|
- p
- d
- e
- W latach 1918–1920 kanclerze stanu, od 1920 kanclerze federalni
- ↑ W latach 1918–1919 Republika Niemieckiej Austrii, w latach 1934–1938 Federalne Państwo Austriackie
- p
- d
- e
Sekretarze stanu do spraw zagranicznych w Cesarstwie Niemieckim (1873-1918) |
|
---|---|
Ministrowie spraw zagranicznych Republiki Weimarskiej (1918–1933) |
|
Ministrowie spraw zagranicznych III Rzeszy (1933–1945) |
|
Ministrowie spraw zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec (od 1949) |
|
- PWN: 3974352
- Britannica: biography/Arthur-Seyss-Inquart
- NE.se: arthur-seyss-inquart
- SNL: Arthur_Seyss-Inquart
- VLE: arthur-seyss-inquart
- Catalana: 0062400
- DSDE: Arthur_Seyss-Inquart
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 55612