Hiriburu (Lapurdi)

Hiriburu
Lapurdi, Euskal Herria
Hiriburuko hilarria.
Armarria
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Lurraldea	Lapurdi
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Pirinio Atlantikoak
Elkargoa	Euskal Hirigune Elkargoa
Barrutia	Baiona
Kantonamendua	Errobi-Aturri
Izen ofiziala	Saint-Pierre-d'Irube
Auzapeza	Alain Iriart (abertzale)Alain Iriart (independentea[1]) (2008-2014)
Posta kodea	64990
INSEE kodea	64496
Herritarra	hiriburutar
Kokapena
Koordenatuak	43°28′35″N 1°27′32″W / 43.4764°N 1.4589°W / 43.4764; -1.4589
Azalera	7,68 km2
Garaiera	0 - 146 metro
Demografia
Biztanleria	5.167 (2018:  8)
2.593 (%44,5)   (%38,7) 2.251
Dentsitatea	606,9 biztanle/km²
Zahartzea[2]	% 25,51
Ugalkortasuna[2]	‰ 40,73
Ekonomia
Jarduera[2]	% 73,89 (2011)
Desberdintasuna[2]	% 2,72 (2011)
Langabezia[2]	% 5,93 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 8,93 (2010)
Erabilera	% 0,45 (2011)
Datu gehigarriak
Webgunea	http://www.saintpierredirube.fr

Hiriburu Lapurdiko iparraldeko udalerri bat da, eta Lapurdi Beherekoa.

Geografia

Ingurune naturala

Hillans erreka udalerriko lurretatik igarotzen da.

Udalerri mugakideak

• Baiona mendebaldean eta iparraldean
• Mugerre ekialdean
• Milafranga hegoaldean eta mendebaldean

Auzoak

• Ametzondo;
• Barratxiri;
• Eliza;
• Garrika;
• Mizpirakoitz

Historia

Jean Duvergier de Haurannek, geroago Saint-Cyraneko priore izango zenak, Cornelius Jansenekin batera Hiriburun landu zuen jansenismoaren doktrina.

1813ko abenduaren 13an, Hiriburuko inguruetan Soult mariskalaren eta Wellintongo dukearen tropen arteko gudua izan zen, Gerra Napoleonikoen barruan.^[3].

Demografia

XIX. mendearen hasieran 500 biztanleko herrixka bat zen Mugerre. Mende horretan zehar hazkunde txikia izan zuen eta 900 biztanle izatera iritsi zen. XX. mendearen hasieran, berriz, biztanleak gutxi batzuk galdu zituen. Hala ere, 1960ko harmarkadan 1.000 biztanleen maila gainditu eta hazkunde nabarmena izan zuen ondoren, XXI. mendearen hasieran 4.000 biztanletik gora kokatu arte.

Hiriburuko biztanleria
Datuen iturburua: INSEE

Politika

Alkateak

Alkatea	Agintaldia	Alderdia
Pierre Mendiboure	1995-2001
Alain Iriart	2001-2008	Indep.
Alain Iriart	2008-2014	Indep.

Ondasun nabarmenak

• Serorategia, 1991. urtean izendatu zuten monumentu historiko^[4]. Herriko etxe modura erabili izan den arren, gaur egun erakusketa aretoa da.
• Done Petri elizak^[5], XV. mendean du jatorria eta birritan dago zaharberriturik. XIX. mendeko Done Petriren koadroa du, Eugénie de Lagatinerie-k egina. Elizaren inguruan dagoen hilerriak Kultura ministerioak katalogaturiko hilobi bat du^[6].

Hiriburutar ospetsuak

• Marie-Charlotte Dupouy (1873-1953), moja.
• Koldo Gorostiaga (1940): unibertsitate irakaslea, aspalditik bizi da herrian.
• Jean-Pierre Destrade (1941): politikaria.
• Alain Iriart: politikaria et aenpresa-exekutiboa.
• Patxi Iriart (1988): bertsolaria.

Kultura

Errobiko joaldunak taldea Hiriburun dago kokatuta.^{[7] [8]}

Euskararen erabilera

2010ean egindako inkesta baten arabera biztanleen %8,93 euskalduna zen. Euskararen erabilera, berriz, %0,45 zen.

Argazki galeria

• 
  Errobiko joaldunak
• 
  Joalduna
• 
  Serorategia
• 
  Done Petri eliza
• 
  Hilarria

Erreferentziak

Kanpo estekak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Lapurdi

• (Frantsesez)Hiriburuko udal webgunea

• Datuak: Q197256
• Multimedia: Saint-Pierre-d'Irube / Q197256
• Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Hiriburu