Obszar Warowny „Wilno”

Obszar Warowny „Wilno” – obszar warowny Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

14 marca 1928 roku weszło w życie rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 30 stycznia 1928 roku w sprawie uznania miasta Wilna i okolicy za obszar warowny^[1]. Zgodnie z rozporządzeniem za obszar warowny zostało uznane miasto Wilno wraz z okolicą według następujących granic: rzeka Wilija od granicy państwowej do przecięcia z granicą gminy Rzesza; północno-zachodnia i północna granica gminy Rzesza do rzeki Wiliji; rzeka Wilija do traktu Podbrodzie-Wilno; trakt Podbrodzie-Wilno do potoku Trynkut; potok Trynkut do toru kolejowego Wilno-Turmonty; linia kolejowa Turmonty-Wilno do przecięcia z drogą Wilno-Tawrya; droga Wilno-Tawrya do m. Tawrya (włącznie); dalej rzeka Wilejka do ujścia rzeki Kienka; rzeka Kienka do granicy gminy Rudomino; następnie południowe granice gmin Rudomino i Troki do granicy państwowej i granicą państwową do rzeki Wilija.

Organizacja pokojowa OWar. „Wilno”

• Dowództwo Obszaru Warownego „Wilno”
• 33 Wileński Dywizjon Artylerii Lekkiej
• 2 Bateria Pomiarów Artylerii
• Kompania Łączności Obszaru Warownego „Wilno”
• Szefostwo Fortyfikacji Obszaru Warownego „Wilno”
• Szpital Garnizonowy w Wilnie (były Szpital Obszaru Warownego „Wilno”)

Obsada personalna Komendy Obozu i Dowództwa Obszaru Warownego „Wilno”

Komendanci obozu i dowódcy obszaru

• płk sap. Włodzimierz Dziakiewicz (wz. 1922-1923)
• gen. bryg. Hugon Griebsch (28 III 1923^[2][3][4] – 3 II 1925 → II zastępca generalnego inspektora artylerii – inspektor dla spraw fortyfikacji^[5])
• gen. bryg. Olgierd Pożerski (1 VII 1925 - 3 XI 1926 → dowódca 20 DP^[6])
• płk inż. Jan Romuald Ożyński (wz. 1926 – 1 V 1927)
• płk piech. Walerian Czuma (2 V 1927^[7] - 18 II 1928 → dowódca 5 DP^[8])
• płk piech. / gen. bryg. Henryk Krok-Paszkowski (18 II 1928^[8] - 9 X 1930 → dowódca 20 DP^[9])
• płk piech. Michał Pakosz (9 X 1930 – 12 X 1935 → dowódca 24 DP)
• płk dypl. piech. Kazimierz Bogumił Janicki (X 1935 - X 1938 → dowódca piechoty dywizyjnej 7 DP)
• płk dypl. piech. Lucjan Janiszewski (XI 1938 – VIII 1939 → dowódca piechoty dywizyjnej 35 DP)
• ppłk piech. Tadeusz Paweł Podwysocki (12 IX 1939^[10])

Zastępcy komendanta obozu i zastępcy dowódcy obszaru

• płk piech. Stefan Pasławski (28 III 1923^[2][3][4] – 20 XI 1925 → dowódca 2 Brygady OP^[11])
• płk dypl. art. Wincenty Kowalski (XI 1930^[12] – XII 1934 → II dowódca piechoty dywizyjnej 19 DP^[13])
• płk art. Brunon Romiszewski (XII 1934^[13] – 1938 → II dowódca piechoty dywizyjnej 12 DP)

Pomocnik dowódcy

• płk piech. Michał Pakosz (II 1929^[14] – 9 X 1930 → dowódca obszaru^[9])

Szefowie sztabu

• kpt. piech. adiutant sztabowy Mieczysław Teodor Łojak (1923^[3] → 3 psp^[15])
• mjr / ppłk SG Władysław Powierza (15 X 1923^[4] – 31 VIII 1926 → I oficer sztabu inspektora armii gen. dyw. Wacława Fary)
• mjr / ppłk SG Leon Koc (X 1926 – V 1927 → szef sztabu DOK II)
• mjr SG Tomasz Obertyński (11 VI 1927 – 23 XII 1929 → Inspektorat Armii w Wilnie)
• mjr dypl. piech. Józef Drotlew (1 I 1930^[16] – 23 X 1931 → dowódca baonu 6 pp Leg.^[17])
• mjr dypl. piech. Franciszek Florian Wąsowicz (X 1931^[18] – XI 1934 → dowódca baonu w 20 pp^[19])
• mjr dypl. piech. Henryk Konas (od XI 1934^[19])
• ppłk dypl. piech. Kazimierz Klochowicz (1939)

Szefowie artylerii OWar. „Wilno”

• płk art. Tadeusz Bolesław Łodziński (VIII 1926 – 29 II 1928 → stan spoczynku)
• płk art. Józef Konstanty Rojek (21 III 1928 - 22 III 1929 → szef 9 Okręgowego Szefostwa Uzbrojenia^[20])
• ppłk / płk art. mgr Karol Myrek (22 III 1929^[21] - V 1932 → dowódca 13 pal^[22])
• ppłk dypl. art. Tadeusz Procner (V 1932^[22] - X 1934 → dowódca 5 pal^[23])
• ppłk art. Leon Józef Marian Pichl (XII 1934^[23] – VII 1937 → dowódca 19 pal)
• ppłk dypl. art. Jan I Szewczyk (1937 – IV 1939 → dowódca 4 pac)
• ppłk art. Franciszek Machowski (od IV 1939) †1940 Katyń^[24]

Naczelni lekarze / szefowie służby zdrowia

• płk lek. Witold Kiersnowski (IV 1924^[25] – 1925)
• płk lek. Leon Klott (IV – XII 1925 → stan spoczynku)
• ppłk lek. dr Stanisław Garniewicz (do 1939)
• ppłk dr Władysław Jan Rymaszewski (do IX 1939 → szef służby zdrowia 35 DP)

Obsada personalna w marcu 1939 roku

Ostatnia „pokojowa” obsada personalna Dowództwa OWar. „Wilno”^[26][a]:

• dowódca obszaru – płk dypl. piech. Lucjan Janiszewski
• oficer ordynansowy – rtm. Wacław Ursyn-Szantyr^[b]
• szef sztabu – ppłk dypl. piech. Kazimierz Klochowicz
• I oficer sztabu – mjr dypl. piech. Aleksander Marian Romiszowski
• II oficer sztabu – kpt. adm. Kazimierz II Wiśniewski
• szef artylerii – ppłk dypl. art. Jan I Szewczyk
• referent artylerii – kpt. art. Adam Makarewicz †1940 Charków
• oficer topograf – kpt. geogr. Franciszek Mroziński
• kierownik Samodzielnego Referatu Bezpieczeństwa Wojennego – rtm. dypl. Mieczysław Łubieński
• dowódca OPL – ppłk sap. Aleksander Stanisław Alexandrowicz^[c]
• kierownik referatu OPL – kpt. adm. (art.) Antoni Zygmunt Ropelewski
• dowódca łączności – ppłk łączn. Michał Karwowski
• szef służby zdrowia – ppłk lek. dr Stanisław Garniewicz
• kierownik kancelarii głównej – rtm. adm. (kaw.) Ryszard Wiszowaty
• dowódca plutonu gospodarczego – rtm. kaw. Wacław Ursyn-Szantyr (*)

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных - узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Czesław Grzelak: Kresy w czerwieni 1939. Agresja Związku Sowieckiego na Polskę. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2008. ISBN 978-83-89935-61-8.