Jan X Kamater

Jan X Kamater
Ἰωάννης Καματηρός
Patriarcha Konstantynopola
Kraj działania

Cesarstwo Bizantyńskie

Data i miejsce śmierci

1206
Didymoteichos w Tracji

Patriarcha Konstantynopola
Okres sprawowania

1198–1206

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Patriarchat Konstantynopolitański

Wybór patriarchy

5 sierpnia 1198

Jan X Kamater, gr. Ἰωάννης Καματηρός, Iōannēs X Kamatēros (zm. 1206 w Didymoteichos) – patriarcha Konstantynopola w latach 1198–1206[1][2].

Życiorys

Jan należał do rodziny Kamaterów, z której pochodziła żona cesarza Aleksego III Angelosa, Eufrozyna Dukaina Kamaterina. Był człowiekiem wykształconym dobrze zorientowanym w literaturze klasycznej, retoryce i filozofii. Przed objęciem stolicy patriarszej pełnił szereg funkcji duchownych. Bezpośrednio przed wyborem na patriarchę Konstantynopola był chartofylaksem[3].

Został obrany patriarchą 5 sierpnia 1198 r. Zwołany przez niego, w latach 1198–1199 synod, debatował nad nauką o Eucharystii[4]. W czasie zamieszek w Konstantynopolu interweniował w sprawie aresztowania bankiera Kalmodiosa i doprowadził do jego uwolnienia[5]. Pozostał na swoim stanowisku po przejęciu władzy przez Aleksego IV Angelosa w lipcu 1203. Według źródeł zachodnich, wspólnie z cesarzem jeszcze w tym samym roku uznał zwierzchnictwo papieża. Wyrażał gotowość zawarcia unii ze Stolicą Apostolską, co potwierdził przyjęciem od papieża paliusza. Zachowały się fragmenty dwóch listów z korespondencji Jana X z papieżem Innocentym III, w których uznawał rolę Piotra jako Księcia Apostołów (koryfaios ton apostolon), podkreślał znaczenie apostołów Piotra i Jana w pierwotnym Kościele, a Kościół rzymski nazywał pierwszą spośród sióstr o tej samej godności, zarzucając mu jednak wprowadzenie Filioque do wyznania wiary[4].

Po zdobyciu Konstantynopola przez krzyżowców w 1204 r. schronił się u cara Bułgarii Kałojana. Odrzucił zaproszenie cesarza Teodora I Laskarysa do przeniesienia się do Nicei. Zmarł w 1206 r. w Didymoteichos w Tracji[4].

Twórczość

J. Hoeck przypisuje Janowi autorstwo trzech rozpraw polemicznych (wydał je biskup Arseniusz, Moskwa 1892; J. Dräseke przypisuje je Mikołajowi z Metony). Jan jest też autorem mów katechetycznych (PG 139, 893–897) oraz utworów o tematyce świeckiej, m.in. poematu dydaktycznego w trymetrach jambicznych Astrologia (Peri zodiaku kyklu), dedykowanego cesarzowi Manuelowi I Komnenowi, zawierającego opis planet, znaków zodiaku, informacje o ich sile, temperamencie i wpływie na hemisferę. Utwór nie ma szczególnych walorów artystycznych. Jego wartość polega na tym, że Kamateros wykorzystał do napisania go źródła babilońskie, pisma Selecha i Meslasa[4][6].

Przypisy

  1. ↑ Weiss 1993 ↓, s. 849.
  2. ↑ Świat Bizancjum 2011 ↓, s. 636.
  3. ↑ Kazhdan 1991 ↓, s. 154.
  4. ↑ a b c d Modzelewska 1997 ↓, s. 866.
  5. ↑ Kazhdan 1991 ↓, s. 1055, 1096.
  6. ↑ Jurewicz 1987 ↓, s. 253.

Bibliografia

  • Venance Grumel. Traité d'études byzantines, « La Chronologie I. ». „Presses universitaires de France”, 1958. Paryż. 
  • O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. Wrocław: Ossolineum, 1984, s. 284. ISBN 83-04-01422-X.
  • Bożena Modzelewska: Jan X Kamateros. W: Encyklopedia Katolicka. T. 7. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1997.
  • A. Weiss: Ekumeniczny Patriarchat Prawosławny. W: Encyklopedia Katolicka. T. 6. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1993.
  • Świat Bizancjum. Cesarstwo Bizantyńskie 641–1204. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2011.
  • p
  • d
  • e
Do 1204
W Nicei
1204–1261
1261–1453
Po 1453
  • Gennadiusz II Scholar (1453–1456, 1458, 1462–1463, 1464)
  • Izydor II Ksantopulos (1456–1457)
  • Sofroniusz I Syropulos (1463–1464)
  • Joazaf (1464, 1464–1466)
  • Marek II Ksylokarawes (1466)
  • Symeon I z Trapezuntu (1466, 1471–1474, 1481–1486)
  • Dionizy I (1466–1471, 1489–1491)
  • Rafał I (1475–1476)
  • Maksym III Manasses (1476–1481)
  • Nefon II (1486–1488, 1497–1498, 1502)
  • Maksym IV (1491–1497)
  • Joachim I (1498–1502, 1504)
  • Pachomiusz I (1503–1504, 1504–1513)
  • Teolept I (1513–1522)
  • Jeremiasz I (1522–1546)
  • Joannik I (1524–1525)
  • Dionizy II (1546–1555)
  • Joazaf II (1555–1556)
  • Metrofan III (1565–1572, 1579–1580)
  • Jeremiasz II Tranos (1572–1579, 1580–1584, 1587–1595)
  • Pachomiusz II (1584–1585)
  • Teolept II (1585–1586)
  • Mateusz II (1596, 1598–1602, 1603)
  • Gabriel I (1596)
  • Teofan I Karikes (1596–1597)
  • Melecjusz I Pegas (1597–1598, 1601)
  • Neofit II (1602–1603, 1607–1612)
  • Rafał II (1603–1607)
  • Tymoteusz II (1612–1620)
  • Cyryl I Lukaris (1612, 1620–1623, 1623–1635, 1637–1638)
  • Grzegorz IV z Amasei (1623)
  • Antym II (1623)
  • Cyryl II Kontares (1633, 1635–1636, 1638–1639)
  • Atanazy III Patelaros (1634)
  • Neofit III Nicejski (1636–1637)
  • Parteniusz I (1639–1644)
  • Parteniusz II (1644–1646, 1648–1651)
  • Joannik II (1646–1648, 1651–1656)
  • Cyryl III (1652, 1654)
  • Paisjusz I (1652–1655)
  • Parteniusz III (1656–1657)
  • Gabriel II (1657)
  • Parteniusz IV (1657–1662, 1665–1667, 1671, 1675–1676, 1684–1685)
  • Dionizy III (1662–1665)
  • Klemens (1667)
  • Metody III (1668–1671)
  • Dionizy IV Muzułmanin (1671–1673, 1676–1679, 1682–1684, 1686–1687, 1693–1694)
  • Gerazym II (1673–1674)
  • Atanazy IV (1679)
  • Jakub (1679–1682, 1685–1688)
  • Kallinik II (1688, 1689–1693, 1694–1702)
  • Neofit IV (1688)
  • Gabriel III (1702–1707)
  • Neofit V (1707)
  • Cyprian I (1707–1709, 1713–1714)
  • Atanazy V (1709–1711)
  • Cyryl IV (1711–1713)
  • Kosma III (1714–1716)
  • Jeremiasz III (1716–1726, 1732–1733)
  • Paisjusz II (1726–1732, 1740–1743, 1744–1748)
  • Serafim I (1733–1734)
  • Neofit VI (1734–1740, 1743–1744)
  • Cyryl V (1748–1751, 1752–1757)
  • Kallinik III (1757)
  • Serafim II (1757–1761)
  • Joannik III (1761–1763)
  • Samuel I Chaceres (1763–1768, 1773–1774)
  • Melecjusz II (1768–1769)
  • Teodozjusz I (1769–1773)
  • Sofroniusz II (1774–1780)
  • Gabriel IV (1780–1785)
  • Prokopiusz I (1785–1789)
  • Neofit VII (1789–1794, 1798–1801)
  • Gerazym III (1794–1797)
  • Grzegorz V (1797–1798, 1806–1808, 1818–1821)
  • Kallinik IV (1801–1806, 1808–1809)
  • Jeremiasz IV (1809–1813)
  • Cyryl VI (1813–1818)
  • Eugeniusz II (1821–1822)
  • Antym III (1822–1824)
  • Chryzant I (1824–1826)
  • Agatangel (1826–1830)
  • Konstancjusz I (1830–1834)
  • Konstancjusz II (1834–1835)
  • Grzegorz VI (1835–1840, 1867–1871)
  • Antym IV (1840–1841, 1848–1852)
  • Antym V (1841–1842)
  • German IV (1842–1845, 1852–1853)
  • Melecjusz III (1845)
  • Antym VI (1845–1848, 1853–1855, 1871–1873)
  • Cyryl VII (1855–1860)
  • Joachim II (1860–1863, 1873–1878)
  • Sofroniusz III (1863–1866)
  • Joachim III (1878–1884, 1901–1912)
  • Joachim IV (1884–1886)
  • Dionizy V (1887–1891)
  • Neofit VIII (1891–1894)
  • Antym VII (1895–1897)
  • Konstantyn V (1897–1901)
  • German V (1913–1918)
  • Melecjusz IV Metaksakis (1921–1923)
  • Grzegorz VII (1923–1924)
  • Konstantyn VI (1924–1925)
  • Bazyli III (1925–1929)
  • Focjusz II (1929–1935)
  • Beniamin (1936–1946)
  • Maksym V (1946–1948)
  • Atenagoras I (1948–1972)
  • Dymitr I (1972–1991)
  • Bartłomiej I (od 1991)
  • VIAF: 74207958, 348159474317727662618
  • GND: 100951090
  • WorldCat: viaf-74207958