Bitwa pod Sławutą

Bitwa pod Sławutą

Wojna polsko-bolszewicka
Czas	2 lipca 1920
Miejsce	pod Sławutą
Terytorium	Ukraińska Republika Ludowa
Przyczyna	ofensywa Frontu Płd.-Zach.
Wynik	zwycięstwo Polaków
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Siły
pociągi pancerne
brak współrzędnych

Bitwa pod Sławutą – walki polskiego dywizjonu pociągów pancernych 2 Armii z oddziałami 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego toczone w okresie ofensywy Frontu Południowo-Zachodniego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Geneza

26 maja na Ukrainie wojska sowieckiego Frontu Południowo-Zachodniego przeszły do ofensywy, a już 5 czerwca trzy dywizje sowieckiej 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego przełamały trwale polski front na odcinku obrony grupy gen. Jana Sawickiego^[2][3].

 Osobny artykuł: bitwa pod Samhorodkiem.

10 czerwca odwrót spod Kijowa w kierunku na Korosteń rozpoczęła polska 3 Armia^[4], 16 czerwca dotarła do Uszy^[5], a 22 czerwca większość sił posiadała już na Uborci^[6]. W ostatnich dniach czerwca poszczególne związki operacyjne Frontu Ukraińskiego, dowodzonego już przez gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, ugrupowane były w następujący sposób: Armia Ukraińska gen. Michajła Omelianowicza-Pawlenki skupiona była nad Dniestrem, w kierunku granicy z Rumunią, 6 Armia gen. Wacława Iwaszkiewicza-Rudoszańskiego zajmowała odcinek frontu Dniestr–Chmielnik–Lubar, 3 Armia gen. Edwarda Rydza-Śmigłego rozlokowana była nad Uborcią, a nowo sformowana 2 Armia gen. Kazimierza Raszewskiego znajdowała się na linii rzek Słucz i Horyń^[7][8].

Walczące wojska

Jednostka	Dowódca	Podporządkowanie
Wojsko Polskie
dywizjon pociągów pancernych		2 Armia
⇒ pociąg pancerny „Hallerczyk”
⇒ pociąg pancerny „Groźny”
⇒ pociąg pancerny „Listowski”
Armia Czerwona
Oddziały kawalerii		1 Armia Konna
⇒ dywizjon artylerii

Walki pod Sławutą

W końcu czerwca 1920 oddziały polskiej 2 Armii gen. Kazimierza Raszewskiego obsadziły linię frontu na Horyniu. Pod Ożeninem Polacy utworzyli przedmoście na wschodnim brzegu Horynia. Celem uzyskania informacji o kierunku marszu i planach sowieckiej 1 Armii Konnej, gen. Raszewski polecił dokonać wypadu na Sławutę. Do wypadu postanowił użyć podległego mu dywizjonu pociągów pancernych, stacjonującego w Ożeninie, wzmocnionego trzema kompaniami piechoty. Załogi pociągów „Generał Listowski”, „Groźny” i „Hallerczyk” zaopatrzono w żywność i amunicję na dwa dni walki, a każdy pociąg zabrał oddział desantowy piechoty w sile około kompanii. Przed pociągami jechała pancerna drezyna uzbrojona w ciężki karabin maszynowy^[9].

Przed świtem 1 lipca 1920 dywizjon wyruszył do działań i około 5.00 dotarł pod Sławutę. Na dworzec kolejowy wjechał „Generał Listowski", uzbrojony w 4 działa i 22 ckm-y, a dwa pozostałe pociągi ubezpieczały jego akcję w mieście. Pojawienie się polskiego pociągu pancernego kompletnie zaskoczyło przeciwnika i kawaleria Budionnego w popłochu opuściła miasteczko. Oddział desantowy zniszczył urządzenia stacyjne i zabrał dwa ckm-y porzucone przez Kozaków. Kawaleria straciła kilku poległych, nie wzięto jednak jeńców i tym samym sukces okazał się połowiczny. Po chwilowym zaskoczeniu przeciwnik przystąpił do działań i próbował odciąć drogę odwrotu wycofującym się pociągom pancernym. Oddziały kawalerii próbowały wyprzedzić polski dywizjon i zerwać tor, a towarzysząca im bateria artylerii konnej ostrzeliwała pociągi z kolejno zajmowanych stanowisk^[9]. Około 15.00 Kozakom udało się uszkodzić torowisko. Załoga jadącego na czele „Generała Listowskiego", osłaniana ogniem z wagonów, naprawiła tor, po czym „Groźny" i „Hallerczyk" wycofały się za Horyń, a „Generał Listowski” pozostał na przedmościu ubezpieczając most na rzece^[10].

Przypisy

Bibliografia

• Mieczysław Biernacki: Działania Armji Konnej Budiennego w kampanji polsko-rosyjskiej 1920 r. 26 V-20 VI 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1924.
• Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Janusz Odziemkowski, Andrij Rukkas: Polska – Ukraina 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Volumen”, 2017. ISBN 978-83-64708-29-9.
• Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
• Lech Wyszczelski: Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-066-0.
• Lech Wyszczelski: Kijów 1920. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2008. ISBN 978-83-11-11431-9.