Arypiprazol

Arypiprazol
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
7-[4-[4-(2,3-dichlorofenylo)piperazyn-1-ylo]butoksy]-3,4-dihydro-1H-chinolin-2-on
Inne nazwy i oznaczenia
farm.

Aripiprazolum

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C23H27Cl2N3O2

Masa molowa

448,39 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

129722-12-9

PubChem

60795

DrugBank

DB01238

SMILES
C1CC(=O)NC2=C1C=CC(=C2)OCCCCN3CCN(CC3)C4=C(C(=CC=C4)Cl)Cl
InChI
InChI=1S/C23H27Cl2N3O2/c24-19-4-3-5-21(23(19)25)28-13-11-27(12-14-28)10-1-2-15-30-18-8-6-17-7-9-22(29)26-20(17)16-18/h3-6,8,16H,1-2,7,9-15H2,(H,26,29)
InChIKey
CEUORZQYGODEFX-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Gęstość
1,263 g/cm³ (20 °C)[2]; ciało stałe
Rozpuszczalność w wodzie
0,001 g/l[3]
Temperatura topnienia

139,0−139,5 °C[2]

logP

4,5[1]

Zasadowość (pKb)

7,29

Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2020-02-03]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanej karty charakterystyki
Wykrzyknik
Uwaga
Zwroty H

H302, H413

Zwroty P

P301+P312+P330

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

N05 AX12

Stosowanie w ciąży

kategoria C

Farmakokinetyka
Działanie

przeciwpsychotyczne, przeciwmaniakalne

Biodostępność

87% (doustnie), 100% (domięśniowo)

Okres półtrwania

75–145h

Wiązanie z białkami
osocza i tkanek

>99%

Metabolizm

wątrobowy

Wydalanie

27% z moczem, 60% z kałem

Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania

doustnie, domięśniowo

Objętość dystrybucji

4,9 l/kg

Multimedia w Wikimedia Commons

Arypiprazol – organiczny związek chemiczny, lek neuroleptyczny drugiej generacji stosowany w leczeniu schizofrenii i epizodów maniakalnych w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej typu I oraz w zapobieganiu nowym epizodom maniakalnym u pacjentów, u których występują głównie epizody maniakalne i którzy odpowiadają na leczenie arypiprazolem. Lek został wynaleziony w roku 1995 przez Otsuka Pharmaceutical Co., a dystrybutorem leku w Stanach Zjednoczonych i Europie jest Bristol-Myers Squibb.

Mechanizm działania

Arypiprazol działa jako częściowy agonista receptorów dopaminergicznych D2 i serotoninergicznych 5-HT1A. Jest również antagonistą receptora serotoninergicznego 5-HT2A oraz receptora dopaminergicznego D3[4].

Wskazania do stosowania

Lek znajduje zastosowanie w leczeniu objawów schizofrenii u dorosłych i młodzieży powyżej 15. roku życia, leczeniu epizodów maniakalnych w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej typu 1 i w leczeniu podtrzymującym (zapobieganie nowym epizodom maniakalnym) u pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową, u których występują głównie epizody manii.

Przeciwwskazania

Przeciwwskazaniem jest stwierdzona nadwrażliwość na arypiprazol.

Środki ostrożności

  1. Preparatu zarejestrowanego do obrotu na terenie Polski, przeznaczonego do podania domięśniowego[5] nie wolno podawać dożylnie lub podskórnie.
  2. Ze względu na ryzyko zachowań samobójczych, szczególnie ostrożnie stosować u pacjentów z grup dużego ryzyka.
  3. Ostrożnie stosować u pacjentów z:
  2. Jeśli wystąpią objawy świadczące o złośliwym zespole neuroleptycznym należy przerwać leczenie wszystkimi przeciwpsychotycznymi produktami leczniczymi.
  3. Arypiprazol należy stosować z zachowaniem ostrożności u pacjentów, u których w przeszłości występowały napady drgawek.
  4. Z powodu zwiększonej śmiertelności oraz ryzyka występowania niepożądanych zdarzeń mózgowonaczyniowych arypiprazol nie jest wskazany w leczeniu pacjentów w podeszłym wieku z psychozą związaną z demencją.
  5. Jedyny preparat doustny zarejestrowany w Polsce[5] zawiera laktozę i nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadką, wrodzoną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (czyli nietolerancją laktozy) lub zaburzeniami wchłaniania glukozy–galaktozy.
  6. Arypiprazol nie może być stosowany w ciąży, chyba że spodziewane korzyści wyraźnie przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Pacjentki nie powinny karmić piersią podczas jego stosowania.
  7. Pacjenci powinni zachować szczególną ostrożność podczas prowadzenia pojazdów i obsługiwania urządzeń mechanicznych do czasu oceny indywidualnej reakcji na lek.

Interakcje

Ze względu na antagonistyczne działanie na receptor adrenergiczny α1, arypiprazol może nasilać działanie niektórych leków przeciwnadciśnieniowych. Ostrożnie stosować z lekami, które powodują wydłużenie odstępu QT lub zaburzenia elektrolitowe. Podczas jednoczesnego stosowania arypiprazolu i silnych inhibitorów CYP2D6 (chinidyna, fluoksetyna, paroksetyna) lub silnych inhibitorów CYP3A4 (ketokonazol, itrakonazol, inhibitory proteazy HIV) dawkę arypiprazolu należy zmniejszyć o około połowę. Dawkę arypiprazolu należy podwoić, gdy jednocześnie podaje się go z silnymi induktorami CYP3A4 (karbamazepina, ryfampicyna, ryfabutyna, fenytoina, fenobarbital, prymidon, efawirenz, newirapina i ziele dziurawca). Arypiprazol nie jest metabolizowany przez enzymy z grupy CYP1A, dlatego nie jest konieczne stosowanie specjalnych dawek u palaczy tytoniu.

Działania niepożądane

Dawkowanie

Maksymalna dawka dobowa arypiprazolu wynosi 30 mg (we wszystkich postaciach).

Tabletki arypiprazolu

Postać leku w formie tabletek[6]

  • Dorośli:
Schizofrenia: zalecana dawka początkowa to 10 lub 15 mg/dobę z dawką podtrzymującą 15 mg/dobę. Lek należy podawać raz na dobę o stałej porze, niezależnie od posiłków.
Epizody maniakalne: zalecaną dawką początkową jest 15 mg podawane w schemacie raz na dobę, niezależnie od posiłków jako monoterapia lub w leczeniu skojarzonym. U niektórych pacjentów może być korzystne zastosowanie większej dawki.
  • Młodzież powyżej 15. roku życia:
Schizofrenia: 10 mg/dobę podawane w schemacie raz na dobę, niezależnie od posiłków. Leczenie powinno być rozpoczęte od dawki 2 mg przez 2 dni, stopniowo zwiększanej do 5 mg przez kolejne 2 dni, aż do osiągnięcia zalecanej dawki dobowej wynoszącej 10 mg. W przypadkach gdzie zwiększenie dawki jest właściwe, kolejne zwiększone dawki należy podawać, zwiększając jednorazowo o 5 mg.

Postać leku w formie iniekcji domięśniowej

Preparat stosuje się w mięsień naramienny lub głęboko w mięsień pośladkowy wielki z ominięciem obszarów otłuszczonych.

Dawka początkowa wynosi 9,75 mg w pojedynczym wstrzyknięciu. Skuteczna dawka wynosi 5,25–15 mg podana jako pojedyncze wstrzyknięcie. Nie należy podawać więcej niż 3 wstrzyknięcia na dobę.

Leczenie arypiprazolem w postaci roztworu do wstrzykiwań należy odstawić tak szybko, jak jest to klinicznie uzasadnione i należy rozpocząć stosowanie leku w postaci doustnej.

Preparaty

Preparaty arypiprazolu dopuszczone do obrotu w Polsce[7]:

  • Abilify (preparat oryginalny) – tabletki, 5/10/15/30 mg – Otsuka Pharmaceutical Netherlands B.V.
  • Abilify – roztwór do wstrzykiwań, 7½ mg/ml – Otsuka Pharmaceutical Netherlands B.V.
  • Abilify – roztwór doustny, 1 mg/ml – Otsuka Pharmaceutical Netherlands B.V.
  • Abilify – tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej, 10/15/30 mg/ml – Otsuka Pharmaceutical Netherlands B.V.
  • Abilify Maintena – proszek i rozpuszczalnik do sporządzania zawiesiny do wstrzykiwań o przedłużonym uwalnianiu, 300/400 mg – Otsuka Pharmaceutical Netherlands B.V.
  • Abilium – tabletki, 10/15 mg – Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne "Polfa" S.A.
  • Apiprax – tabletki, 15 mg – AXXON Sp. z o.o.
  • Apra – tabletki, 5/10/15/30 mg – Adamed Pharma S.A.
  • Apra-swift – tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej, 10/15/30 mg – Adamed Pharma S.A.
  • Aprizexen – tabletki, 15 mg – PharmaSwiss Česká republika s.r.o.
  • Aprizexen – tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej, 15 mg – PharmaSwiss Česká republika s.r.o.
  • Aribit – tabletki, 5/10/15/30 mg – Medana Pharma S.A.
  • Aribit ODT – tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej, 10/15/30 mg – Medana Pharma S.A.
  • Aricogan – tabletki, 5/10/15/30 mg – G.L. Pharma GmbH
  • Aripilek – tabletki, 5/10/15/30 mg – Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEK-AM Sp. z o.o.
  • Aripiprazole +pharma – tabletki, 15 mg – +pharma arzneimittel GmbH
  • Aripiprazole Accord – tabletki, 5/10/15/30 mg – Accord Healthcare S.L.U.
  • Aripiprazole Accord Healthcare – tabletki, 10/15 mg – Accord Healthcare Polska Sp. z o.o.
  • Aripiprazole Accord Healthcare – tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej, 10/15 mg – Accord Healthcare Polska Sp. z o.o.
  • Aripiprazole Apotex – tabletki, 5/10/15/30 mg – Apotex Europe B.V.
  • Aripiprazole Apotex – tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej, 10/15 mg – Apotex Europe B.V.
  • Aripiprazole Eignapharma – tabletki, 5/10/15/20/30 mg – neuraxpharm Arzneimittel GmbH
  • Aripiprazole Mylan Pharma – tabletki, 5/10/15/30 mg – Mylan S.A.S.
  • Aripiprazole NeuroPharma – tabletki, 5/10/15/30 mg – neuraxpharm Arzneimittel GmbH
  • Aripiprazole Orion – tabletki, 5/10/15/30 mg – Orion Corporation
  • Aripiprazole Sandoz – tabletki, 5/10/15/20/30 mg – Sandoz GmbH
  • Aripiprazole Sandoz – tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej, 10/15/30 mg – Sandoz GmbH
  • Aripiprazole STADA – roztwór doustny, 1 mg/ml – STADA Arzneimittel AG
  • Aripiprazole STADA – tabletki, 15 mg – STADA Arzneimittel AG
  • Aripiprazole Symphar – tabletki, 5/10/15/30 mg – Symphar Sp. z o.o.
  • Aripiprazole Zentiva – tabletki, 5/10/15/30 mg – Zentiva, k.s.
  • Aripiprazole Zentiva – tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej, 10/15/30 mg – Zentiva, k.s.
  • Aripsan – tabletki, 5/10/15 mg – PRO.MED.CS Praha a.s.
  • Arypiprazol Glenmark – tabletki, 5/10/15/30 mg – Glenmark Pharmaceuticals s.r.o.
  • Aryzalera – tabletki, 5/10/15/20/30 mg – Krka d.d., Novo Mesto
  • Aryzalera – tabletki, 15 mg – InPharm Sp. z o.o. / Delfarma Sp. z o.o.
  • Asduter – tabletki, 10/15/30 mg – Vipharm S.A.
  • Explemed – tabletki, 10/15/30 mg – Proterapia Sp. z o.o.
  • Explemed Rapid – tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej, 5/10/15/30 mg – Proterapia Sp. z o.o.
  • Ripizol – tabletki, 10/15 mg – Polfarmex S.A.

Synteza

Arypiprazol można otrzymać w wyniku trzech kolejnych reakcji alkilowania wychodząc z 2,3-dichloroaniliny[8]:

Przypisy

  1. ↑ Aripiprazole, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB01238  (ang.).
  2. ↑ a b Chemicalbook: Aripiprazole
  3. ↑ Arypiprazol (nr SML0935) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2020-02-03]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  4. ↑ Stephen M. Stahl: Podstawy psychofarmakologii. Leki przyciwpsychotyczne i normotymiczne.. Gdańsk: Via Medica, 2007. ISBN 978-83-60945-42-1.
  5. ↑ a b Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2012-01-02]. (pol.).
  6. ↑ Abilify – Streszczenie EPAR dla ogółu społeczeństwa. European Medicines Agency. [dostęp 2012-01-02]. (pol.).
  7. ↑ Rejestr Produktów Leczniczych. [dostęp 2019-02-03]. (pol.).
  8. ↑ Oshiro, Y.; Sato, S.; Kurahashi, N.. Carbostyril derivatives. „Patent US 5006528”, 1991. 

Bibliografia

  • publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Marek Jarema. Zalecenia w sprawie stosowania leków przeciwpsychotycznych II generacji. „Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii”. 3, s. 177–182, 2008. [dostęp 2018-04-02].  oraz idem, „Medycyna Praktyczna – Psychiatria”. 2008/1. s. 31–36. 
  • SJ. Edwards, CJ. Smith. Tolerability of atypical antipsychotics in the treatment of adults with schizophrenia or bipolar disorder: a mixed treatment comparison of randomized controlled trials. „Clin Ther”. 31 cz. 1, s. 1345-1359, 2009. DOI: 10.1016/j.clinthera.2009.07.004. PMID: 19698898. 
  • M.M. Greenaway M.M., D.D. Elbe D.D., Focus on Aripiprazole: A Review of its use in Child and Adolescent Psychiatry, „J Can Acad Child Adolesc Psychiatry”, 18 (3), 2009, s. 250-260, PMID: 19718428, PMCID: PMC2732733 .
  • HK. Yoo, SH. Choi, S. Park, HR. Wang i inni. An open-label study of the efficacy and tolerability of aripiprazole for children and adolescents with tic disorders. „J Clin Psychiatry”. 68 (7), s. 1088-1093, 2007. DOI: 10.4088/JCP.v68n0717. PMID: 17685747. 
  • Pharmindex: kompendium leków. Warszawa: UBM Medica Polska, 2011, s. 1280. ISBN 978-83-62078-02-8.
  • Małgorzata Rzewuska: Leczenie zaburzeń psychicznych. Wyd. 3. Warszawa: PZWL, 2006, s. 203. ISBN 83-200-3354-3.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

  • p
  • d
  • e
  • p
  • d
  • e
N05: Leki psycholeptyczne
N05A – Leki przeciwpsychotyczne
N05AA – Pochodne fenotiazyny
z łańcuchem alifatycznym
N05AB – Pochodne fenotiazyny
z grupą piperazynową
N05AC – Pochodne fenotiazyny
z grupą piperydynową
N05AD – Pochodne butyrofenonu
N05AE – Pochodne indolu
N05AF – Pochodne tioksantenu
N05AG – Pochodne difenylobutylopiperydyny
N05AH – Pochodne diazepiny,
oksazepiny i tiazepiny
N05AL – Benzamidy
N05AN – Sole litu
N05AX – Inne
N05B – Anksjolityki
N05BA – Pochodne benzodiazepin
N05BB – Pochodne difenylometanu
N05BC – Karbaminiany
N05BD – Pochodne dibenzobicyklooktadienu
  • benzoktamina
N05BE – Pochodne azaspirodekanodionu
N05BX – Inne
N05C – Leki nasenne i uspokajające
N05CA – Barbiturany
N05CC – Aldehydy i ich pochodne
N05CD – Pochodne benzodiazepiny
N05CE – Pochodne piperynodionu
N05CF – Cyklopirolony
N05CH – Agonisty receptora melatoninowego
N05CJ – Antagonisty receptora oreksynowego
  • suworeksant
  • lemboreksant
  • daridoreksant
N05CM – Inne
N05CX – Preparaty złożone zawierające leki nasenne
i uspokajające, z wyłączeniem barbituranów