Hebron Protokolü

İsrail-Filistin çatışması serisinin parçası
İsrail-Filistin barış süreci
Tarihçe Camp David Sözleşmesi 1978 Madrid Konferansı 1991 Oslo Anlaşmaları 1993 / 95 Hebron Protokolü 1997 Wye Nehri Memorandumu 1998 Şarm eş-Şeyh Memorandumu 1999 Camp David Zirvesi 2000 Clinton Parametreleri 2000 Taba Zirvesi 2001 Yol Haritası 2003 Dolaşım ve Erişim Anlaşması 2005 Annapolis Konferansı 2007 Mitchell liderliğindeki görüşmeler 2010–11 Kerry liderliğindeki görüşmeler 2013–14
Birincil endişeler Nihai sınırlar İsrail yerleşim birimleri Filistin yerleşim bölgeleri Yahudi devleti Filistin'de siyasi şiddet Filistinli mülteciler Güvenlik endişeleri Kudüs'ün statüsü Siyonist siyasi şiddeti
İkincil endişeler Batı Şeria Duvarı İbadet yerleri Fetih-Hamas çatışması Su Elektrik
Uluslararası arabulucular "Dörtlü" (Birleşmiş Milletler Amerika Birleşik Devletleri Avrupa Birliği Rusya) Arap Birliği Mısır Ürdün Birleşik Krallık Fransa
Öneriler Tek devletli çözüm: İsratin Elon Barış Planı İki devletli çözüm: Fehd Planı Allon Planı Arap Barış Girişimi Cenevre Girişimi Liberman Planı İsrail Barış Girişimi Filistinli Mahkumlar Belgesi Trump Barış Planı Üç devletli çözüm İsrail'in tek taraflı planları: Hafrada Çekilme Yeniden düzenleme
Projeler / gruplar / STK'ler Barış odaklı projeler  İsrail-Filistin ekonomik barış çabaları  Barış Vadisi  Orta Doğu ekonomik entegrasyonu  Orta Doğu Barışı için İttifak  Peres Barış Merkezi
g t d

Hebron Protokolü ya da Hebron Sözleşmesi, 7 Ocak 1997'de başlayan ve 15-17 Ocak arasında imzalamayla sonuçlanan yeniden düzenleme amaçlı protokol. Protokolde İsrail'i başbakan Benjamin Netanyahu temsil ederken Filistin Ulusal Yönetimi'ni Yaser Arafat temsil etmiştir.

1994 yılında Hebron'da (El Halil) Ortodoks Yahudilerin partisi Kach üyesi olan Baruch Goldstein adlı fanatik bir İsrailli yerleşimcinin "Hz. İbrahim Camii"nde dua eden Filistinlileri öldürmesi Filistinlilerin buradaki güvenlikleri için garanti istemelerine sebep oldu. Bu bağlamda Oslo II Antlaşması daha önceden beri var olan El Halil Uluslararası Geçici Mevcudiyeti'nin yeniden inşası çağrısında bulundu. Antlaşmadan sonra taraflar Norveç'ten bu konuda yardım istediler. Barış süreciini engelleyebilecek şiddet olayları yaşansa da 15 Ocak 1997 tarihinde Filistinlilerin güvenlik ile ilgili güvence isteklerine cevaben El Halil görüşmeleri sonuçlandı ve protokol imzalandı.^[1] Protokol uyarınca, İsrail askeri birlikleri El Halil'in %80'inden çekileceklerdi. Buna karşılık %20'lık kısmı ise İsrail kontrolünde kalamya devam edecekti. Bu protokol ile şehir H1 ve H2 olarak ikiye ayrılmış oldu. Tamamen Filistinlilerden oluşan H1 bölgesi Filistin yönetiminde kalırken, 400 Yahudi yerleşimci ile 40.000 Filistinlinin yaşadığı H2 bölgesi İsrail yönetimine verilmiştir. Ancak, protokol El Halil'deki durumu düzeltmeye yetmedi. El Halil Protokolü'nü takiben iki taraf 21 Ocak 1997'de El Halil Uluslararası Geçici Mevcudiyeti'nin yeniden tesisi ile ilgili antlaşmayı imzaladı. Bu antlaşma ile Norveç, İtalya, Danimarka, İsveç, İsviçre ve Türkiye'den gelen 180 kişi ile Uluslararası Geçici Mevcudiyet oluşturuldu ve bunun koordinasyonu Norveç'in sorumluluğuna verildi.^[2]

Kaynakça

İlgili kitaplar

• Lamis Andani, "Redefisning Oslo: Negatiating the Hebron protocal", Journal of Palestine Studies, Spring 1997

Dış bağlantılar

• Text of Agreed Minute 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• Text of Note for the Record 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• Text of Protocol Concerning the Redeployment in Hebron 15 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• Full Text of Letter to be provided by U.S. Secretary of State Christopher to Benjamin Netanyahu at the time of signing of the Hebron Protocol 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)