Garsoniyer (film)

Garsoniyer

The Apartment
"Garsoniyer" (The Apartment) filminin sinema afişi.
Yönetmen	Billy Wilder
Yapımcı	Billy Wilder
Senarist	Billy Wilder I.A.L. Diamond
Oyuncular	Jack Lemmon Shirley MacLaine Fred MacMurray
Müzik	Adolph Deutsch
Görüntü yönetmeni	Joseph LaShelle
Kurgu	Daniel Mandell
Stüdyo	The Mirisch Corporation
Dağıtıcı	United Artists MGM/UA Home Entertainment (DVD)
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Romantik komedi, dram.
Renk	Siyah-beyaz
Yapım yılı	1960
Çıkış tarih(ler)i	15 Haziran 1960, New York 23 Şubat 1961, İstanbul (Site Sineması)
Süre	125 dakika
Ülke	ABD
Dil	İngilizce
Bütçe	$3 Milyon
Hasılat	$25 Milyon (Ocak 1970 'e kadar)
Diğer adları	Garsoniyer (Türkiye) La Garçonnière (Fransa) L'Appartamento (İtalya) El Apartamento (İspanya) Das Appartement (Almanya)

Garsoniyer, 1960 ABD yapımı dramatik komedi filmidir. Özgün adı The Apartment olan film 23 Şubat 1961 tarihinde Türkiye'de sinemalarda gösterime girmiştir.^[1]

Filmin yapımcılığını ve yönetmenliğini Billy Wilder yapmıştır. Wilder ayrıca I.A.L. Diamond ile birlikte filmin senaryosunu da yazmıştır. Önemli rollerinde Jack Lemmon, Shirley MacLaine ve Fred MacMurray'in oynadıkları filmin siyah beyaz görüntüleri Joseph LaShelle'e aittir. Film 1961 yılında 10 dalda birden aday gösterildiği Oscar ödüllerinden "en iyi film", "en iyi yönetmen" ve "en iyi senaryo" da dahil olmak üzere 5 tanesini aldı. Filme aralarında Venedik Film Festivali'nin de olduğu birçok yarışmada 17 ödül daha verildi.

Bekâr evini iş arkadaşlarına ve patronlarına garsoniyer olarak kullandırtan bir sigortacının hikâyesinin anlatıldığı filmde arka planda da büyük şirketlerin çalışanlarını nasıl sömürdükleri ve yükselme hırsının insanları nasıl ahlaksızlaştırıp yozlaştırdığı anlatılmaktadır.

"Garsoniyer", 1994 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.

Özet

New York'ta büyük bir sigorta şirketinin 31.000 çalışanından biri olan C.C. 'Bud' Baxter (Jack Lemmon) Manhattan'daki bekar evini şirketin üst düzey yöneticilerinin kaçamakları için kullanmalarına izin vermesi ile başarı basamaklarını olduğundan daha hızlı bir şekilde tırmanmaya başlar. Sonunda şirkette ikinci idareci asistanlığına kadar terfi eder. Durumdan yararlanmak isteyen başka yöneticiler de apartmanın anahtarını istemeye başlayınca trafik biraz sıkışır ve Baxter kendi dairesini neredeyse kullanamaz hale gelir. Son olarak şirketin patronu Jeff Sheldrake (Fred MacMurray)'ın Baxter'ın garsoniyerine götüreceği kızın, kendisinin de hoşlandığı asansör görevlisi Fran Kubelik (Shirley MacLaine) olduğunu öğrenmesi Baxter'ın kalbini kırar ama yine de evin anahtarını patronuna verir. Kubelik patronların eve 'attıkları' diğer kızlardan farklıdır. Gösterişsiz ve sessizdir. Masum ve melankolik bir görünüşü vardır, yaptığının farkında değildir sanki. Baxter umutsuz bir sevgi arayışı içindeki bu kıza tutulur. Sonunda bu yozlaşmış dünyanın başarısızlığa uğramış iki günahsızı Baxter ve Kubelik, bu badireyi tek parça halinde atlatmayı başarırlar.

Yapım

Some Like It Hot'un başarısının hemen ardından, Wilder ve Diamond Lemmon ile başka bir film yapmak istediler. Wilder aslında Sheldrake'i Paul Douglas olarak dökme niyetindeydi; ancak, beklenmedik bir şekilde öldükten sonra, MacMurray döküldü.

İlk konsept, Noël Coward'ın Brief Encounter adlı eserinden gelmiştir, bu eserde Laura Jesson (Celia Johnson) Alec Harvey (Trevor Howard) ile bir arkadaşının apartmanında engellenmiş bir buluşma için buluşur. Ancak, Hays Prodüksiyon Kodu nedeniyle, Wilder 1940'larda aldatma hakkında bir film yapamadı. Wilder ve Diamond ayrıca, yüksek güçlü ajans Jennings Lang'in yapımcı Walter Wanger'ın karısı, aktris Joan Bennett ile ilişkisi olduğu için Wanger tarafından vurulduğu Hollywood skandalına dayanan filmin bir kısmını da temel aldılar. Lang, ilişki sırasında düşük seviyeli bir çalışanın apartmanını kullanmıştı. Hikayenin başka bir unsurunun arkasında ise, Diamond'ın bir arkadaşının deneyimi yatmaktadır; arkadaşı sevgilisinden ayrıldıktan sonra evine döndüğünde, sevgilisinin yatağında intihar ettiğini görmüştü.

Wilder genellikle oyuncularının tam olarak senaryoya uymasını gerektirirdi, ancak Lemmon'a iki sahnede de improvizasyon yapma izni verdi: Bir sahnede burun spreyi şişesini odanın karşısına sıkar, diğerinde ise spagetti pişirirken şarkı söyler (bu arada spagettiyi tenis raketinin ızgarasından süzerek). Lemmon'un yumruklanmış gibi taklit etmesi gereken başka bir sahnede, doğru şekilde hareket etmeyi başaramadı ve kazara yere düştü. Wilder, gerçek yumruğun çekimini filmde kullanmaya karar verdi. Lemmon, park bankında bir sahne çekilirken dondurucu hava koşullarında soğuk aldı.

Sanat yönetmeni Alexandre Trauner, büyük bir sigorta şirketi ofisinin setini oluşturmak için zorlanmış bir perspektif kullandı. Set, uzun bir oda dolu masa ve çalışanlar gibi görünüyordu; ancak, arkadaki başarıyla daha küçük insanlar ve masalar yerleştirildi, çocuklara kadar devam ederek. Baxter'ın apartmanının setini, o dönemin filmlerinde genellikle görünen geniş dairelerden daha küçük ve bakımsız görünmesi için tasarladı. Set için ikinci el mağazalarından ve hatta Wilder'ın kendi mobilyalarından bazılarını kullandı.^[2]

Oyuncu kadrosu

Film hakkında notlar

• Oyun yazarı Neil Simon Broadway müzikali "Promises, Promises"i bu filmden adapte ederek yazdı.Müzikal 1968-1972 yılları arasında 1281 kez sahnelendi.
• Bu film En İyi Film Akademi Ödülü kazanan son siyah-beyaz film olmuştur. Gerçi 1993 Schindler's List de aynı ödülü aldı, ama o filmde çok kısa da olsa renkli bölümler vardır.
• 2007 yılında Amerikan Film Enstitüsü bu filmi "Tüm zamanların en iyi filmleri" listesinde 93. sırada ilan etti.
• "Garsoniyer", her zaman IMDb'nin "en iyi 250 film" listesine girmekte ve sıralamada sürekli olarak üst sıralarda yer almaktadır.^[3]
• Filmin tema müziği İngiliz besteci Charles Williams 'ın bestesi olan The Jealous Lover'dır.
• 1988 yılında Meksikalı yönetmen Víctor Ugalde, Para que dure no se apure adı ile filmi yeniden çekmiştir.

Ödüller

Kazandığı Ödüller

• 1961 Oscar - En İyi Film Akademi Ödülü - Billy Wilder
• 1961 Oscar - En İyi Yönetmen Akademi Ödülü - Billy Wilder
• 1961 Oscar - En İyi Özgün Senaryo Akademi Ödülü - Billy Wilder, I.A.L.Diamond
• 1961 Oscar - En İyi Kurgu Akademi Ödülü - Daniel Mandell
• 1961 Oscar - En İyi Sanat Yönetimi Akademi Ödülü - Alexandre Trauner, Edward G. Boyle
• 1961 BAFTA - En İyi Film Ödülü - Billy Wilder
• 1961 BAFTA - En İyi Yabancı Erkek Oyuncu Ödülü - Jack Lemmon
• 1961 BAFTA - En İyi Yabancı Kadın Oyuncu Ödülü - Shirley MacLaine
• 1961 Altın Küre - En İyi Komedi Filmi Ödülü
• 1961 Altın Küre - En İyi Erkek Oyuncu Ödülü - Jack Lemmon
• 1961 Altın Küre - En İyi Kadın Oyuncu Ödülü - Shirley MacLaine
• 1960 Venedik Film Festivali - En İyi Kadın Oyuncu Ödülü (Volpi Kupası) - Shirley MacLaine
• 1961 Laurel - En İyi Kadın Oyuncu Ödülü (Altın Defne)- Shirley MacLaine
• 1961 Laurel - En İyi Erkek Oyuncu Ödülü (Altın Defne)- Jack Lemmon
• 1961 Laurel - En İyi Komedi Filmi Ödülü (Altın Defne)
• 1994 ABD Ulusal Film Arşivi
• AFI (Amerikan Film Enstitüsü)'nin "100 Yılın 100 Filmi" listesinde 93. sırada bulunuyor.

Adaylıkları

• 1961 Oscar - En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü - Jack Lemmon
• 1961 Oscar - En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü - Shirley MacLaine
• 1961 Oscar - En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü - Jack Kruschen
• 1961 Oscar - En İyi Görüntü Yönetmeni Akademi Ödülü - Joseph LaShelle
• 1961 Oscar - En İyi Ses Akademi Ödülü - Gordon Sawyer
• 1961 Altın Küre - En İyi Yönetmen Ödülü - Billy Wilder
• 1960 Venedik Film Festivali - En İyi Film Ödülü (Altın Aslan) - Billy Wilder
• 1961 Grammy - En İyi Soundtrack Albümü - Adolph Deutsch

Kaynakça

Dış bağlantılar

• IMDb'de Garsoniyer
• Film hakkında İngilizce bilgi3 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.