Cemşid Amuzegar

Cemşid Amuzegar جمشید آموزگار
İran Başbakanı
Görev süresi 7 Ağustos 1977 - 27 Ağustos 1978
Hükümdar	Muhammed Rıza Pehlevi
Yerine geldiği	Emir Abbas Huveyda
Yerine gelen	Cafer Şerif İmami
Kişisel bilgiler
Doğum	25 Haziran 1923(1923-06-25) Tahran, İran
Ölüm	27 Eylül 2016 (93 yaşında) Rockville, ABD
Partisi	Milliyetçi Parti (1960-1975) Rastahiz Partisi (1975-1977)
Evlilik(ler)	Ulriche Amuzegar (1925-2005)
Bitirdiği okul	Cornell Üniversitesi
Dini	Şia İslam

Cemşid Amuzegar, (25 Haziran 1923, Tahran, İran - 27 Eylül 2016, Rockville, ABD), eski İranlı iktisatçı ve siyasetçi. Pehlevi Hanedanı döneminde, 7 Ağustos 1977 ile 27 Ağustos 1978 tarihleri arasında İran başbakanı olarak görev yaptı.

Yaşamı ve eğitimi

Cemşid Amuzegar 1923'te Tahran'da dünyaya geldi.^[1] Üniversite eğitimini hukuk ve mühendislik alanlarında Tahran Üniversitesi'nde tamamladıktan sonra ABD'deki Cornell Üniversitesi'nde doktora yaptı.^[1]

Kariyeri

İlk olarak başbakan Hasan Ali Mansur'un kabinesinde yer alan Sağlık Bakanı Cihanşah Salih'in altında bakan yardımcısı olarak çalışmaya başlayan Amuzegar, ardından Sağlık Bakanlığı görevine getirildi. 1964 yılında Mansur'un bir suikast sonucu öldürülmesinden sonra kurulan Emir Abbas Huveyda hükûmetinde 9 yıl boyunca Maliye Bakanlığı yaptı. 1965 - 1971 yılları arasında çeşitli OPEC toplantılarına katıldı.^[2] 1971'de, Amerikan dolarının fiilen devalüe edilmesinden sonra petrol üreticisi ülkelerin gelirlerinde meydana gelen kaybın giderilmesi için OPEC ile batılı petrol şirketleri arasında yapılan müzakerelerde OPEC'i temsil etti. Bu dönemde Suudi Arabistan petrol bakanı Şeyh Ahmet Zeki Yamani ile birlikte yürüttüğü çalışmalarla petrol fiyatının dört kat artmasından kilit rol oynadı. Bu artış İran'ın altyapı, tarım ve savunmanın modernleştirilmesi için ihtiyaç duyulan kaynağı yarattı. 1974'te İçişleri Bakanı olarak atandı.

21 Aralık 1975'te Viyana'da yapılan OPEC toplantısını basan Çakal Carlos tarafından rehin alındı, Carlos'a onu idam etmesi emredilse de Carlos bunu gerçekleştirmedi. Birkaç gün sonra ise diğer rehinelerle beraber serbest bırakıldı.

1977'de İran'daki tek yasal siyasi parti olan Rastahiz Partisi'nin (Diriliş Partisi) başına geçti. Jimmy Carter'ın Amerika Birleşik Devletleri başkanı olmasından kısa bir süre sonra 7 Ağustos 1977'de Şah Muhammed Rıza Pehlevi tarafından Emir Abbas Huveyda'nın yerine başbakanlığa atandı.^[3] Amuzegar'ın başbakanlığında enflasyon oranı düşerken, yüksek gelirlilerden alınan vergiler de arttırıldı. Ekonomi için gerekli olan reformları yapması, istihdamı ve özel sektörün kârlılığını azalttınca hızla halk nezdindeki popülerliğini yitirdi. Ekonomik sorunların da etkisiyle daha da artan siyasi karışıklıklar nedeniyle 27 Ağustos 1978'de istifa etti ve yerine Cafer Şerif İmami geçti.^[3][4]

1979'daki İran İslam Devrimi'nden hemen önce ülkeyi terk ederek ABD'ye yerleşen Amuzegar, önce Chevy Chase'de sonra da Rockville'de yaşadıktan sonra^[5] 27 Eylül 2016 tarihinde 93 yaşındayken hayatını kaybetti.^[5]

Kaynakça