Úbeda

Úbeda
Trg Vázquez de Molina
Zastava Grb
Koordinate: 38°0′N 3°22′W / 38.000°N 3.367°W / 38.000; -3.367
Država	Španjolska
Autonomna zajednica	Andaluzija
Pokrajina	Jaén
Vlast
- Gradonačelnik	Antonia Olivares Martínez (PSOE)
Površina
- Ukupna	397.1 km²
Visina	748 m
Stanovništvo (2009.)
- Grad	35.649
- Gustoća	89.8 stanovnika/km²
Vremenska zona	Srednjeeuropsko vrijeme (UTC+1)
- Ljeto (DST)	Srednjeeuropsko ljetno vrijeme (UTC+2)
Poštanski broj	23400
Službene stranice www.ubeda.es
Karta
Položaj Ubede u autonomnoj zajednici Andaluziji i Španjolskoj

Úbeda (arapski: أُبَّدَة الْعَرَب, Ubbada al-`Arab) je grad u provinciji Jaen španjolske autonomne zajednice Andaluzije. Zajedno sa susjednim gradom Baezom uživao je naklonost bogatih obitelji koje su izgradile brojne renesansne palače i crkve koje su izvrsno sačuvane. God. 2003. njihova povijesna središta su upisana na UNESCO-v popis mjesta svjetske baštine u Europi^[1].

Úbeda je jedno od najvažnijih naselja provincije Jaén i središte općine Loma de Úbeda. U njoj se nalazi oblasna bolnica, univerzitet, zgrade lokalne uprave, te općinski sud. Úbeda je poljoprivredno središte pokrajine kao jedan od najvećih proizvođača maslinovog ulja. Malo izvan grada nalazi se park prirode Sierra de Cazorla, Segura y las Villas.

Svake godine u svibnju održava se glazbeni i plesni festival koji uključuje jazz, flamenco, te simfonijsku i komornu glazbu.

Historija

Nedavnim arheološkim istraživanjima pronađeni su slojevi prarimskog naselja u Úbedi, oni slojevi koje su napravili Rimljani i Vizigoti. Tokom muslimanskog osvajanja Iberskog poluotoka, ovo naselje je postalo važnim gradom Ubbadat-Al-Arab (أُبَّدَة الْعَرَب), prijestolnicom pokrajine Jaén koja se tada prostirala na više od 35.000 hektara.

Tokom rekonkviste Ferdinand III. Kastiljski ("Sveti") je 1233. godine grad oteo od muslimanskih vladara i jedno vrijeme su u njemu u suživotu živjeli Muslimani, Židovi i Kršćani. Tokom tog perioda područje grada Úbeda se povećalo i uključivalo je područje od grada Torres de Acúna (Granada) do grada Santisteban del Puerto, uključujući gradove kao što su Albánchez de Úbeda, Huesa, Canena, Cabra del Santo Cristo i Quesada (Torreperogil). Sukobi lokalnih plemića u 14. i 15. vijeku su otežavali njegov razvoj, no te sukobe su okončali hrišćanski vladari Kastilje koji gradu daju određene privilegije, s obzirom da se nalazio na granici muslimanske Granade i hrišćanskog kraljevstva Kastilja-La Mancha. Prije svega naselili su stanovništvo iz Leóna i Kastilje, a osnovano je i upravno vijeće "Fuero de Cuenca" od srednjeg plemstva, koje se borilo za dvorsku službu.

Úbeda je počela prosperirati usponom lokalnih plemića poput Francisca de los Cobosa koji je postao državnim premijerom Karla V.. Tokom 16. vijeka Mudéjar stanovništvo je ostvarilo procvat poljoprivrede, te obrta lončarstva i esparto (snažna trava) pletarstva, što je dovelo do porasta broja stanovnika od preko 18.000. U gradu tada niču mnoge znamenite građevine arhitekata kao što su: Diego de Siloé, Berruguete, i Andres de Vandelvira.

Zlatno doba grada je završilo tokom 18. vijeka, nakon nekoliko prirodnih katastrofa. Grad se pokušao oporaviti, ali je obnovu spriječio Španski rat za neovisnost protiv Napoleona početkom 19. vijeka. Tek krajem istog vijeka grad se počinje obnavljati zahvaljujući uvođenju novina u poljoprivredi i industrijskoj proizvodnji.

Znamenitosti

U gradu se nalazi 48 spomenika i još oko 100 građevina od povijesnog i umjetničkog značaja, od kojih su gotovo svi u renesansnom stilu. God. 1975. dobili su priznanje od Vijeća Europe kao jedinstveni primjer Renesansnog grada, a 2003. godine postali su UNESCO-va svjetska baština, zajedno s povijesnim središtem grada Baeza.

Najznamenitiji je monumentalni gradski trg Vázquez de Molina koji je okružen renesansnim građevinama kao što su:

• Palača vijenaca (Palacio de las Cadenas) nazvana po ukrasnom frizu u obliku lanca na njenom pročelju.
• Gospina crkva kraljevskog Alcázaresa (Iglesia de Santa María de los Reales Alcázares) koja je izgrađena preko maurske džamije, u više stilova (gotika, renesansa, barok), a zbog oštećenja tijekom Španjolskog građanskog rata je zatvorena i još traje njena obnova.
• Spasiteljeva kapela (Capilla del Salvador) koja je mauzolej lokalnih plemića, a ima dekorativnu metalnu pregradu koju je izradio kovač Bartolomé de Jaen.
• Bolnica sv. Jakova (Hospital de Santiago) arhitekta Vandelvira iz kasnog 16. stoljeća ima kvadratični zvonik i otmjeno renesansno dvorište; danas je Gradska vijećnica.
• Biskupska palača iz 16. stoljeća u kojoj je danas smješten Hotel Parador.

• 
  Stara vijećnica
• 
  Oratorij sv. Ivana od Križa
• 
  Crkva sv. Pavla
• 
  Gotički portal Crkve sv. Nikole Barijskog
• 
  Crkva sv. Trojstva
• 
  Biskupska palača i zatvor
• 
  Palača Cadenas
• 
  Palača Velas Cobos
• 
  Atrij palače Déan Ortega
• 
  Atrij palače Casa de las Torres

Gradovi prijatelji

• Chiclana de la Frontera, Španija
• Lège-Cap-Ferret, Francuska

Bilješke

Úbeda na Wikimedijinoj ostavi

Vanjske veze

• Virtualni obilazak Úbede Arhivirano 2007-03-12 na Wayback Machine-u (stranice općinskog vijeća)

• p
• r
• u

Svjetska baština u Španiji

Materijalna baština

Univerzitet i historijska župa Alcalá de Henares  • Alhambra, Generalife i Albayzin u Granadi  • Špilja Altamira i paleolitska umjetnost sjeverne Španije  • Mudéjar arhitektura u Aragonu  • Kulturni krajolik Aranjuez  • Arheološki lokalitet Atapuerca  • Stari grad Ávila s crkvama izvan zidina (extra muros)  • Palau de la Música Catalana i Hospital de Sant Pau u Barceloni  • Biskajski most  • Katedrala u Burgosu  • Stari grad Cáceres  • Historijski centar Cordobe  • Zidine historijskog grada Cuenca  • Doñana  • Zasad palmi (Palmeral) u Elcheu  • El Escorial  • Paleolitska umjetnost Foz Côa i Siega Verde ¹⁾  • Nacionalni park Garajonay  • Djela Antonija Gaudíja  • Herkulesov toranj  • Ibiza (bioraznolikost i kultura)  • Las Médulas  • Llotja de la Seda (Postaja za razmjenu svile) u Valenciji  • Rimske zidine Luga  • Arheološki kompleks Mérida  • Pyrénées-Monte Perdido ²⁾  • Spomenici Kraljevine Asturije u Oviedu i okolici  • Put Svetog Jakova ²⁾  • Samostan Poblet  • Špiljska umjetnost iberijskog mediteranskog bazena  • Stari grad Salamanca  • San Cristóbal de La Laguna  • Samostani San Millán Yuso i Suso  • Kraljevski samostan Santa Maria de Guadalupe  • Stari grad Santiago de Compostela  • Stari grad Segovia s akveduktom  • Kulturni krajolik gorja Serra de Tramontana  • Katedrala, Alcázar i Archivo de Indias u Sevilli  • Arheološki kompleks Tàrraco  • Nacionalni park Teide  • Stari grad Toledo  • Renesansni spomenički kompleksi Úbeda i Baeza  • Katalonske romaničke crkve doline Vall de Boi

Nematerijalna baština

Misterij Elxa  • Flamenko  • Katalonski ljudski tornjevi  • Festival la Mare de Déu de la Salut u Algemesí • Mediteranska prehrana³⁾  • Festival Petum u Bergi  • Sibilina pjesma na Majorci  • Zviždući jezik Silbo Gomero s kanarskog otoka La Gomera  • Sokolarstvo⁴⁾  • Sudovi za navodnjavanje sredozemne obale

¹⁾ Zajedno s Portugalom  ²⁾ Zajedno s Francuskom  ³⁾ Zajednička svjetska baština Italije, Grčke, Španije i Maroka  ⁴⁾ Nematerijalna svjetska baština više zemalja [1]