Zofia pomorska (1501–1568)

Zofia pomorska

królowa Danii i Norwegii
Okres	od 1523 do 1533 (1568)
Jako żona	Fryderyka I
Koronacja	13 sierpnia 1525 (katedra w Kopenhadze)
Poprzedniczka	Izabela Habsburg
Następczyni	Dorota saska
Dane biograficzne
Dynastia	Gryfici
Data i miejsce urodzenia	na pocz. 1501 Szczecin
Data i miejsce śmierci	13 maja 1568 Kilonia
Miejsce spoczynku	Katedra w Szlezwiku

Ojciec	Bogusław X
Matka	Anna Jagiellonka

Mąż	Fryderyk I Oldenburg
Dzieci	Jan II, Elżbieta, Adolf I, Anna, Dorota, Fryderyk

Zofia pomorska (duń. Sophie af Pommern) (ur. na pocz. 1501 w Szczecinie, zm. 13 maja 1568 w Kilonii^[1]) – królowa Danii i Norwegii.

Życiorys

Zofia była córką Bogusława X (1454–1523), księcia pomorskiego i księżniczki Anny Jagiellonki (1476–1503), córki polskiego króla Kazimierza IV^[2].

13 sierpnia 1525 w katedrze Marii Panny w Kopenhadze została koronowana na królową Danii. Po koronacji otrzymała w dożywocie wyspy Lolland i Falster oraz zamki w Kilonii i Plön^[3]. O życiu królowej niewiele wiadomo, poza tym, że prowadziła długoletni spór ze swoim pasierbem Chrystianem III o należne jej majątki na wyspach Lolland i Falster. Stosunki między nimi pogorszyły się, kiedy nowy król zmusił królową–wdowę do opuszczenia zamku Gottorp i przeprowadzki do Kilonii. Spory majątkowe ciągnęły się latami, a po śmierci Chrystiana III były prowadzone przez jego syna Fryderyka II.

Królowa Zofia zmarła w 1568 roku i została pochowana w katedrze w Szlezwiku^[2]^[4].

Życie prywatne

9 października 1518 roku w Kilonii Zofia wyszła za mąż za owdowiałego Fryderyka I Oldenburga (1471–1533), króla Danii i Norwegii, czwartego syna Chrystiana I Oldenburga i Doroty brandenburskiej^[2].

Potomstwo

Jan II (ur. 28 czerwca 1521, zm. 2 października 1580) – książę szlezwicko–holsztyński na Hadersleben,
Elżbieta (ur. 14 października 1524, zm. 15 października 1586) – żona Magnusa III, księcia meklemburskiego na Schwerinie oraz Ulryka III, księcia meklemburskiego na Güstrowie,
Adolf I (ur. 25 stycznia 1526, zm. 1 października 1586) – książę szlezwicko–holsztyński na Gottorp, mąż księżniczki Krystyny heskiej,
Anna (ur. 1527, zm. 4 czerwca 1535),
Dorota (ur. 1528, zm. 11 listopada 1575) – żona Krzysztofa meklemburskiego, księcia administratora biskupstwa ratzeburskiego(inne języki) ,
Fryderyk (ur. 13 kwietnia 1532, zm. 27 października 1556) – biskup hildesheimski i szlezwicki(inne języki)^[5].

Genealogia

Eryk II
ur. w okr. 1418–1425 lub poźn.
zm. 5 VII 1474

Zofia
ur. ok. 1434
zm. 24 VIII 1497

Kazimierz IV Jagiellończyk
ur. 30 XI 1427
zm. 7 VI 1492

Elżbieta Rakuszanka
ur. na przeł. 1436/1437
zm. 30 VIII 1505

Bogusław X
ur. 28 lub 29 V 1454
zm. 5 X 1523

Anna Jagiellonka
ur. 12 III 1476
zm. 12 VIII 1503

	Fryderyk I Oldenburg ur. 3 IX 1471 zm. 10 IV 1533 OO 9 X 1518	Zofia pomorska (ur. na pocz. 1501, zm. 13 V 1568)



Jan II ur. 28 VI 1521 zm. 2 X 1580	Elżbieta ur. 14 X 1524 zm. 15 X 1586	Adolf I ur. 25 I 1526 zm. 1 X 1586	Anna ur. 1527 zm. 4 VI 1535	Dorota ur. 1528 zm. 11 XI 1575

Fryderyk ur. 13 IV 1532 zm. 27 X 1556

Przypisy

↑ Edward Rymar: Rodowód Książąt Pomorskich. s. 433–434.
↑ ^a ^b ^c E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 433.
↑ Danske dronninger i tusind år, praca zbiorowa, s. 44-45.
↑ J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 421.
↑ W. Suhr: Friedrich I, Herzog von Schleswig-Holstein. s. 578-580. [dostęp 2012-01-29]. (niem.).

Bibliografia

Opracowania

Danske dronninger i tusind år, praca zbiorowa, Kopenhaga 2000, ISBN 87-00-45504-0.
EdwardE. Rymar EdwardE., Rodowód książąt pomorskich, Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2005, ISBN 83-87879-50-9, OCLC 69296056 .
Szymański J.W., Książęcy ród Gryfitów, Goleniów – Kielce 2006, ISBN 83-7273-224-8.

Opracowania online

Suhr W., Friedrich I., Herzog von Schleswig-Holstein (niem.), [w:] Neue Deutsche Biographie (NDB) (niem.), T. 5, Dunkcer & Humblot, Berlin 1961, [dostęp 2012-01-29].

Literatura dodatkowa (opracowania)

Dehn-Nielsen H., Kings and Queens of Denmark, Kopenhaga 2007, ISBN 978-87-89542-71-3.
KayK. Nielsen KayK., Danmarks kongelige familier i 1000 år, IbI. Askholm, wyd. 1. udg., 1. opl, [Rødovre]: Askholm, 2007, ISBN 978-87-91679-09-4, OCLC 254232649 .
Olsen R. A., Kongerækken, Kopenhaga 2005, ISBN 87-595-2525-8.

Duńskie królowe

Skjoldungowie	Tyra Danebod (900–935) Giryta szwedzka (952–970) Tofa obodrycka (970–986) Sygryda Storråda (980/984–995) Emma z Normandii (1017–1035)
Estrydsenidzi	Gunhilda (1047–1048/49) Gyda (1050–1052) Małgorzata Asbjørnsdatter (1076–1080) Adela flandryjska (1080–1086) Ingegerda norweska (1086–1095) Bodil Thrugotsdatter (1095–1103) Małgorzata Fredkulla (1104–1130) Ulvhild Håkonsdotter (ok. 1130 - po 1130) Malmfryda kijowska (1134–1137) Ludgarda z Salzwedel (1144–1146) Adela miśnieńska (1152–1157) Helena szwedzka (1156–1157) Zofia Rurykowiczówna (1157–1182) Gertruda saska (1182–1197) Małgorzata Dagmara (1205–1213) Eleonora (1229–1231) Berengaria portugalska (1214–1221) Judyta saska (1241–1250) Mechtylda holsztyńska (1250–1252) Małgorzata Sambiria (1252–1259) Agnieszka brandenburska (1273–1286) Ingeborga szwedzka (1296–1319) Eufemia pomorska (1320–1326 i 1329–1330) Jadwiga ze Szlezwiku (1340–1374)
Gryfici	Filipa Lancaster (1406–1430)
Wittelsbachowie	Dorota brandenburska (1445–1448)
Oldenburgowie	Dorota brandenburska (1448–1481) Krystyna saska (1483–1513) Izabela Habsburżanka (1515–1523) Zofia pomorska (1523–1533) Dorota saska (1534–1559) Zofia meklemburska (1572–1588) Anna Katarzyna Hohenzollern (1597–1612) Zofia Amelia brunszwicka (1648–1670) Karolina Amelia heska (1670–1699) Luiza Meklemburska (1699–1721) Anna Zofia Reventlow (1721–1730) Zofia Magdalena von Brandenburg-Kulmbach (1730–1746) Ludwika Hanowerska (1746–1751) Juliana Maria brunszwicka (1752–1766) Karolina Matylda Hanowerska (1766–1775) Maria Zofia z Hesji-Kassel (1808–1839) Karolina Amalia ze Szlezwiku-Holsztyna (1839–1848)
Oldenburgowie	Luiza z Hesji-Kassel (1863–1898) Luiza szwedzka (1906–1912) Aleksandra meklemburska (1912–1947) Ingrid Bernadotte (1947–1972)

Norweskie królowe

Ynlingowie	Asa Haakonsdatter (przed 892) Snaefrida (przed 892) Gyda (przed 892) Svanhilda (przed 892) Ashild (przed 892) Ragnhilda Potężna (ok. 892-ok. 895) Gunhilda Matka Królów (930–934) Thyra duńska (998–1000) Sygryda Storråda (1000–1014) Astryda Olofsdotter (1016–1030) Elżbieta kijowska (1050–1066) Małgorzata Fredkulla (1101–1103) Blathmin O’Brien (1103–1110) Malmfryda kijowska (1116–1128) Ingrid Ragnvaldsdotter (1134–1136) Ragna Nikolasdatter (1136–1157) Estrid Bjørnsdotter (1161–1176) Małgorzata szwedzka (1189–1202) Margrét Skúladóttir (1225–1263) Ingeborga Eriksdotter (1263–1280) Małgorzata szkocka (1281–1283) Izabela de Bruce (1287–1299) Eufemia z Rügen (1299–1319)
Folkungowie	Blanka z Namur (1336–1343) Małgorzata duńska (1363–1412)
Gryfici	Filipa Lancaster (1406–1430)
Wittelsbachowie	Dorota brandenburska (1445–1448)
Dynastia Bonde	Katarzyna Karlsdotter (1449–1450)
Oldenbugowie	Dorota brandenburska (1450–1481) Krystyna saska (1483–1513) Izabela Habsburżanka (1515–1523) Zofia pomorska (1523–1533) Dorota saska (1534–1559) Zofia z Meklemburgii-Schwerin (1572–1588) Anna Katarzyna Hohenzollern (1597–1612) Zofia Amelia brunszwicka (1648–1670) Karolina Amelia heska (1670–1699) Ludwika meklemburska (1699–1721) Anna Zofia Reventlow (1721–1730) Zofia Magdalena z Brandenburgii-Kulmbach (1730–1746) Ludwika Hanowerska (1746–1751) Juliana Maria z Brunszwiku-Wolfenbüttel (1752–1766) Karolina Matylda Hanowerska (1766–1775) Maria Zofia z Hesji-Kassel (1808–1814)
Oldenburgowie	Jadwiga Elżbieta (1814–1818)
Bernadotte	Dezyderia (1818–1844) Józefina de Beauharnais-Bernadotte (1844–1859) Ludwika Orańska (1859–1871) Zofia Wilhelmina Nassau (1872–1905)
Oldenburgowie	Maud Koburg (1905–1938) Sonja Haraldsen (od 1991)