Tirzepatyd

Tirzepatyd
Nazewnictwo
Inne nazwy i oznaczenia
Mounjaro[1]
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C225H348N48O68

Masa molowa

4813,53 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

2023788-19-2

PubChem

156588324

DrugBank

DB15171

SMILES
C[C@@H](O)[C@H](NC(=O)CNC(=O)[C@H](CCC(O)=O)NC(=O)C(C)(C)NC(=O)[C@@H](N)CC1C=CC(O)=CC=1)C(=O)N[C@@H](CC1C=CC=CC=1)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)O)C(=O)N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H](CC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CC1C=CC(O)=CC=1)C(=O)N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)CC)C(=O)NC(C)(C)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H](CC(O)=O)C(=O)N[C@@H](CCCCN)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)CC)C(=O)N[C@@H](C)C(=O)N[C@@H](CCC(N)=O)C(=O)N[C@@H](CCCCNC(=O)COCCOCCNC(=O)COCCOCCNC(=O)CC[C@@H](NC(=O)CCCCCCCCCCCCCCCCCCC(O)=O)C(O)=O)C(=O)N[C@@H](C)C(=O)N[C@@H](CC1C=CC=CC=1)C(=O)N[C@@H](C(C)C)C(=O)N[C@@H](CCC(N)=O)C(=O)N[C@@H](CC1=CNC2C=CC=CC1=2)C(=O)N[C@@H](CC(C)C)C(=O)N[C@@H]([C@@H](C)CC)C(=O)N[C@@H](C)C(=O)NCC(=O)NCC(=O)N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H](CO)C(=O)N[C@@H](CO)C(=O)NCC(=O)N[C@@H](C)C(=O)N1CCC[C@H]1C(=O)N1CCC[C@H]1C(=O)N1CCC[C@H]1C(=O)N[C@@H](CO)C(N)=O
Klasyfikacja medyczna
ATC

A10BX16

Farmakokinetyka
Działanie

agonista receptorów GLP-1 i GIP

Okres półtrwania

ok. 5 dni[2]

Wiązanie z białkami
osocza i tkanek

99%, albumina[2]

Metabolizm

enzymatyczna degradacja wiązań peptydowych, utlenianie reszty kwasu dikarboksylowego, hydroliza wiązań amidowych[2]

Wydalanie

z moczem i kałem w formie zmetabolizowanej[2]

Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania

iniekcja podskórna

Objętość dystrybucji

9,5–10,3 l[2]

Multimedia w Wikimedia Commons

Tirzepatyd (nazwa handlowa: Mounjaro) – organiczny związek chemiczny z grupy analogów peptydów, stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2. Został opracowany przez przedsiębiorstwo Eli Lilly and Company, a zatwierdzony do użytku w USA w maju 2022 r. Jest podawany w formie zastrzyków podskórnych[1]. Jest to pierwszy lek będący jednocześnie agonistą receptora GLP-1, jak i GIP[3].

Producent szacował, że szczytowe przychody z leku mogą sięgnąć 5 miliardów USD[4]. Nad podobnym lekiem, o nazwie Ozempic, prace prowadziła firma Novo Nordisk[4].

Działanie

Tirzepatyd jest lekiem podwójnie celowanym: aktywuje zarówno receptory GLP-1, jak i GIP, będące hormonami regulującymi poziom cukru we krwi[1].

Lek znacząco wydłuża czas, w którym stężenie glukozy we krwi mieści się w bezpiecznym zakresie 70–140 mg/dl (TITR, z ang. time in tight range[5]). W 52-tygodniowym badaniu, przy podawaniu raz w tygodniu, TITR u pacjentów wzrósł średnio o 50 punktów procentowych, z 23% do 73% (u przyjmujących codziennie insulinę degludec(inne języki) odnotowano średni wzrost o 27 p.p., z 22% do 48%). U niektórych badanych zmiany były jeszcze wyraźniejsze (z 5% do 95%, a nawet z 1% do 98%)[6].

Wprowadzenie tirzepatydu uważane jest za istotny postęp w leczeniu cukrzycy typu 2”[1].

Niealkoholowe stłuszczenie wątroby

W badaniu klinicznym SURPASS-3 lek wykazał silne działanie redukujące tłuszcz wątrobowy, nawet przy przyjmowaniu najmniejszej dawki[6]. U niektórych pacjentów w trakcie rocznej obserwacji powodował zmniejszenie zawartości tłuszczu w wątrobie z 27% do 3%[6].

Redukcja masy ciała

Podczas badań klinicznych leku obserwowano również istotną redukcję masy ciała (średnie BMI uczestników badań wynosiło 32–34)[1]. Przyjmowanie maksymalnej dawki powodowało, na koniec 72-tygodniowego badania, zmniejszenie masy ciała średnio o 6,8 kg więcej niż w porównaniu do grupy placebo; przy przyjmowaniu wraz z insuliną, o ponad 10 kg więcej; o ponad 5 kg więcej w porównaniu do grupy przyjmującej semaglutyd; o ponad 12 kg więcej w porównaniu do grup przyjmujące analogi insuliny[1][7].

Tirzepatyd jest oceniany jako potencjalnie najbardziej skuteczny lek w terapii otyłości[6].

Podawanie i dawkowanie

Lek ma formę zastrzyków podskórnych, podawanych raz w tygodniu w dawce 2,5–15 mg[1][3], w postaci automatycznych penów. Iniekcje wykonuje się w udo, górną część ramienia bądź w okolice brzucha.

Typowy schemat dawkowania rozpoczyna się od dawki 2,5 mg, podawanej raz w tygodniu przez 4 tygodnie. Następnie zwiększa się ilość podawanego tirzepatydu do 5 mg tygodniowo. Po upływie kolejnych 4 tygodni, w zależności od odpowiedzi pacjenta na leczenie można zwiększać dawkowanie w przyrostach o 2,5 mg, przy czym tygodniowa dawka maksymalna tego leku wynosi 15 mg[8][9].

Skutki uboczne

Lek w próbach klinicznych powodował u około 5% pacjentów łagodne skutki uboczne: nudności, wymioty, biegunki, zmniejszenie apetytu, zatwardzenia, uczucie dyskomfortu w górnej jamie brzusznej, i bóle jamy brzusznej[1][3].

Lek powiązano z powstawaniem u szczurów nowotworów komórek C tarczycy. Nie wiadomo czy powoduje podobne działanie u ludzi, i z tego względu lek nie jest wskazany dla osób wcześniej chorujących, lub u których członkowie rodziny chorowali na raka rdzeniastego tarczycy lub na mnogą gruczolakowatość wewnętrzwydzielniczą typu 2[1].

Lek nie był badany u pacjentów wcześniej chorujących na zapalenie trzustki i nie jest zalecany pacjentom z cukrzycą typu 1[1].

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j FDA Approves Novel, Dual-Targeted Treatment for Type 2 Diabetes [online], FDA, 13 maja 2022 [dostęp 2022-06-17]  (ang.).
  2. a b c d e Tirzepatide, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB15171 [dostęp 2022-12-08]  (ang.).
  3. a b c FDA approves Lilly's Mounjaro™ (tirzepatide) injection, the first and only GIP and GLP-1 receptor agonist for the treatment of adults with type 2 diabetes [online], PRNewswire, 13 maja 2022 [dostęp 2022-06-17]  (ang.).
  4. a b BenB. Adams BenB., Eli Lilly talks up 'long-term' game plan for tirzepatide launch, but don't expect major sales early on [online], Fierce Pharma, 11 lutego 2022 [dostęp 2022-06-17]  (ang.).
  5. NunzioN. Camerlingo NunzioN. i inni, Design of clinical trials to assess diabetes treatment: Minimum duration of continuous glucose monitoring data to estimate time‐in‐ranges with the desired precision, „Diabetes, Obesity and Metabolism”, 23 (11), 2021, s. 2446–2454, DOI: 10.1111/dom.14483, PMID: 34212483, PMCID: PMC8518626 [dostęp 2022-12-08]  (ang.).
  6. a b c d New Drug Tirzepatide Shows Extraordinary Results For Obesity and Type 2 Diabetes. diatribe.org, 2022-04-30. [dostęp 2022-06-17]. (ang.).
  7. Ania M.A.M. Jastreboff Ania M.A.M. i inni, Tirzepatide Once Weekly for the Treatment of Obesity, „The New England Journal of Medicine”, 387 (3), 2022, s. 205–216, DOI: 10.1056/NEJMoa2206038, PMID: 35658024 [dostęp 2022-12-08]  (ang.).
  8. Charakterystyka Produktu Leczniczego Mounjaro [1]
  9. Mounjaro – czy to najlepszy lek na odchudzanie? [online], leki.pl, 10 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-18]  (pol.).
  • p
  • d
  • e
  • p
  • d
  • e
A10: Leki stosowane w cukrzycy
A10A – Insulina i analogi insuliny
A10AB – Insuliny i analogi insuliny, krótko działające
A10AC – Insuliny i analogi insuliny o średnim czasie działania
A10AD – Insuliny lub analogi insuliny o średnim
czasie działania w skojarzeniu z krótko działającymi
A10AE – Insuliny i analogi insuliny długo działające
A10AF – Insuliny lub analogi insuliny przeznaczone do inhalacji
A10B – Doustne leki przeciwcukrzycowe
A10BA – Pochodne biguanidu
A10BB – Pochodne sulfonylomocznika
A10BC – Sulfonamidy (heterocykliczne)
  • glimidyn
A10BD – Preparaty złożone zawierające
doustne leki hipoglikemizujące
A10BF – Inhibitory α-glukozydazy
A10BG – Pochodne tiazolidynodionu
A10BH – Inhibitory dipeptydylopeptydazy 4
A 10 BJ – Analogi glukagonopodobnego peptydu 1
A 10 BK – Inhibitory kotransportera glukozowo-sodowego 2
  • dapagliflozyna
  • kanagliflozyna
  • empagliflozyna
  • ertuglifozyna
  • ipraglifozyna
  • sotagliflozyna
  • luseogliflozyna
  • beksagliflozyna
A10BX – Inne doustne leki hipoglikemizujące
A10X – Inne leki stosowane w cukrzycy
A10XA – Inhibitory reduktazy aldozy
  • tolrestat
A10XX – Inne leki stosowane w cukrzycy
  • teplizumab