Tadeusz Wojtowicz

Tadeusz Wojtowicz
Ilustracja
Tadeusz Wojtowicz (1935)
Data i miejsce urodzenia

6 lipca 1916
Sanok

Data i miejsce śmierci

2 kwietnia 1985
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polska

Edukacja

Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Małżeństwo

Zofia z d. Hrycaj

Dzieci

Teresa, Barbara, Wojciech

Krewni i powinowaci

Zygmunt Żyłka-Żebracki

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Złota Odznaka „Za zasługi w ochronie porządku publicznego”
Złota Odznaka ZNP

Tadeusz Wojtowicz (ur. 6 lipca 1916 w Sanoku, zm. 2 kwietnia 1985 tamże) – polski nauczyciel, z wykształcenia prawnik, podczas II wojny światowej oficer ZWZ–AK, Przewodniczący Prezydium MRN w Sanoku.

Życiorys

Tadeusz Wojtowicz urodził się 6 lipca 1916 w Sanoku[1][2]. Był synem Andrzeja i Marii z domu Szymańskiej[2]. 28 maja 1935 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku (w jego klasie był m.in. Marian Golarz-Teleszyński)[1][3]. W latach 1935-1944 pracował w sanockiej fabryce Sanowag.

Po wybuchu II wojny światowej i nastaniu okupacji niemieckiej zaangażował się w działalność konspiracyjną. W jego mieszkaniu schronienie otrzymywali uchodźcy mający na celu przekroczenie granicy z Węgrami[4]. Działał w Związku Walki Zbrojnej, w którym funkcjonował w sztabie komendanta Obwodu ZWZ Sanok, Władysława Romańczyka ps. „Czarny”[5][6][7][8] (w obliczu zagrożenia dekonspiracją na początku 1940 Romańczyk został przeniesiony na inny teren). Od czerwca 1940 do stycznia 1942 był oficerem dywersji Obwodu ZWZ Sanok[9][10][11].

Po zakończeniu wojny w 1946 zaangażował się w próbę reaktywacji sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[12]. W 1946 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego z tytułem magistra praw. Pracował w szkole średniej w Dąbrowie Górniczej.

Był wieloletnim nauczycielem w Technikum Ekonomicznym w Sanoku: od 15 marca do 15 listopada 1945 i od roku szkolnego 1947/1949 do roku szkolnego 1976/1977, gdzie wykładał prawoznawstwo, ekonomię, handel, zaś po przejściu na emeryturę w okresie do 1982 utrzymywał kontakt ze szkołą i kontynuował pracę nauczyciela na zasadzie umowy-zlecenia[13]. Ponadto od 1958 do 1959 był nauczycielem przedmiotów ogólnokształcących w szkołach mechanicznych w Sanoku[14]. Pracował także w starostwie powiatowym. Pełnił funkcję przewodniczącego Rady Miejskiej w Sanoku.

Od czerwca 1957 był przewodniczącym komitetu organizacyjnego[15] drugiego zjazdu absolwentów sanockiego gimnazjum, który odbył się w dniach 21-22 czerwca 1958 pod nazwą „Jubileuszowy Zjazd Koleżeński b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury”. Wówczas był autorem biogramu wspomnieniowego pt. Generał Bronisław Prugar-Ketling wydanego w publikacji Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958[16][17].

Od 27 listopada 1959 do 2 lutego 1961 pełnił funkcję przewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej (MRN) w Sanoku[18] wybrany jako następca Stanisława Potockiego[19]. W lutym 1961 decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie[20] na wniosek Delegatury Najwyższej Izby Kontroli został zawieszony w obowiązkach wraz z zastępcą Józefem Pirogiem (po tym jak została wykryta tzw. „afera mieszkaniowa” w sanockim urzędzie miasta). Rada miejska przegłosowała następnie ich odwołanie ze stanowisk[21]. W późniejszym czasie nadal pracował jako nauczyciel.

Był żonaty z Zofią[2] z domu Hrycaj (zm. 2005). Zamieszkiwali przy ulicy Za Potokiem[2] w dzielnicy Zatorze[22]. Zmarł 2 kwietnia 1985 w Sanoku[2][23][24]. Tadeusz i Zofia Wojtowiczowie zostali pochowani w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[25][26]. Ich córką jest Barbara Adamiak (ur. 1949), profesor zwyczajny nauk prawnych. Tadeusz Wojtowicz był spowinowacony z Zygmunt Żyłką-Żebrackim, mężem siostry Zofii Wojtowicz, Marii.

Miejsce pochówku Tadeusza Wojtowicza w Sanoku

Według informacji opublikowanych przez Instytut Pamięci Narodowej i dotyczących okresu PRL Tadeusz Wojtowicz figurował jako informator o pseudonimie „Ona”[27][28][29].

W okresie II wojny światowej w Sanoku działała w konspiracji inna osoba o tożsamości zbliżonej do Tadeusza Wojtowicza (w piśmiennictwie pojawiły się formy nazwiska Wójtowicz i Wujtowicz); tenże działacz zamieszkiwał nieopodal ulicy Płowieckiej, w domu pod obecnym adresem ulicy Bartosza Głowackiego 27, o zwyczajowo przyjętej nazwie „koci zamek”, gdzie odbywały się spotkania działaczy konspiracji[30][31].

Odznaczenia i nagrody

Odznaczenia
Nagrody
  • Nagroda Kuratora Oświaty i Wychowania w Krośnie (1976)[32]
  • Nagroda Ministra Oświaty i Wychowania

Przypisy

  1. a b XLVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1934/1935. Sanok: 1935, s. 14, 20.
  2. a b c d e Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 100 (poz. 29).
  3. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2013-06-26]. (pol.).
  4. Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 47.
  5. Jan Łuczyński, Edward Zając: Z dziejów Sanoka i powiatu sanockiego w okresie okupacji hitlerowskiej (1939–1944) w latach 1944–1978. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 52.
  6. Andrzej Brygidyn. Na frontach II wojny światowej. Kurierskimi szlakami (II). „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 8 (242), s. 6, 1-10 sierpnia 1982. 
  7. Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 50.
  8. Według artykułu Andrzeja Brygidyna w „Gazecie Sanockiej – Autosan” nr 8 z 1982 Tadeusz Wojtowicz działał pod pseudonimem „Cygan”, natomiast według publikacji Jan Łuczyńskiego i Edwarda Zająca działający w sztabie ZWZ Tadeusz Wojtowicz i „Cygan” to dwie różne osoby.
  9. Andrzej Zagórski, Konspiracja w Sanoku w okresie okupacji. W latach II wojny światowej i konspiracji w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 745.
  10. Struktura organizacyjna sanockiego Obwodu ZWZ-AK. Kryptonimy: „Suchar”, „Serowiec”, „Hd”, „IV/014”, „San”.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-06-26].
  11. Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 55.
  12. Historia 1889 – 1918 – 1945 – 1999. sokolsanok.pl, 31 maja 2009. [dostęp 2014-07-28].
  13. Alicja Wolwowicz: Dzieje szkoły w zarysie (1945-1995). W: Księga pamiątkowa szkół ekonomicznych w Sanoku 1925-1995. Sanok: 1995, s. 65, 74, 80. ISBN 83-903469-0-7.
  14. Grono pedagogiczne. W: Stanisław Dydek: Zespół Szkół Mechanicznych w Sanoku 1946–1996. Brzozów: Oficyna Wydawniczo-Reklamowa „Edytor” w Brzozowie, 1997, s. 217. ISBN 83-87450-00-6.
  15. Józef Stachowicz: Miniony czas. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994, s. 240. ISBN 83-901827-1-8.
  16. Tadeusz Wójtowicz: Generał Bronisław Prugar-Ketling. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 145-148.
  17. Sanok – bibliografia. Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. biblioteka.sanok.pl. [dostęp 2014-06-26].
  18. Andrzej Brygidyn, W latach powojennych. Życie polityczne. W przełomie październikowym w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 795.
  19. Stachowicz 2008 ↓, s. 174.
  20. Stachowicz 2008 ↓, s. 177.
  21. Stachowicz 2008 ↓, s. 178.
  22. Tu podano ulicę Płowiecką biegnącą obok. Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 152.
  23. a b c d Tadeusz Wojtowicz. Nekrolog. „Nowiny”. Nr 81, s. 7, 5-8 kwietnia 1985. 
  24. Alicja Wolwowicz: Dzieje szkoły w zarysie. 1945 – 1995. W: Księga pamiątkowa szkół ekonomicznych w Sanoku 1925-1995. Sanok: 1995, s. 84. ISBN 83-903469-0-7.
  25. Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: 1991, s. 14-15.
  26. Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej. zymon.com.pl. [dostęp 2014-06-26].
  27. Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie (1944) 1983-1990. inwentarz.ipn.gov.p. [dostęp 2021-10-15].
  28. Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie (1944) 1983-1990. inwentarz.ipn.gov.p. [dostęp 2021-10-15].
  29. Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie (1944) 1983-1990. inwentarz.ipn.gov.p. [dostęp 2021-10-15].
  30. Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. „Koci zamek” i „koci dworek”. „Tygodnik Sanocki”. Nr 26 (109), s. 5, 10 grudnia 1993. 
  31. Przed 1939 Tadeusz Wójtowicz prowadził Handel Delikatesów przy ul. Jagiellońskiej 15. Por. Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923-1934. Jednodniówka. Sanok: 1934, s. 36..
  32. 50-lecie Szkół Ekonomicznych w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 20 (65), s. 5, 1-15 listopada 1976. 

Bibliografia

  • Andrzej Brygidyn. Na frontach II wojny światowej. Kurierskimi szlakami (II). „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 8 (242), s. 6, 1-10 sierpnia 1982. 
  • Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995. ISBN 83-86077-57-3.
  • Władysław Stachowicz. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950–1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  • Franciszek Oberc. Burmistrzowie Sanoka (przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, naczelnicy). „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 347, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  • Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992.
  • Marek Boczar: Sylwetki nauczycieli z długoletnim stażem. W: Księga pamiątkowa szkół ekonomicznych w Sanoku 1925-1995. Sanok: 1995, s. 277. ISBN 83-903469-0-7.
  • Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 165. ISBN 978-83-935385-7-7.
  • p
  • d
  • e
Zabór austriacki
autonomia galicyjska

Burmistrzowie gminy miasta Sanoka

Adam Piątkowski
Jan Marcinkiewicz
Wojciech Foedrich
Antoni Piątkowski
Michał Fiałkiewicz
Jakub Krulikiewicz
Józef Gutkowski
Albin Gołkowski
Jerzy Rapf
Sebastian Piątkowski
Jan Zarewicz

Burmistrzowie Sanoka:

Erazm Łobaczewski
Jan Okołowicz
Cyryl Jaksa Ładyżyński
Aital Witoszyński
Feliks Giela
Feliks Giela
Stanisław Niedzielski (I wojna światowa)
II Rzeczpospolita
Okupacja niemiecka
Polska Ludowa i PRL

Burmistrzowie:

Józef Bubella
Juliusz Bruna
Stanisław Lisowski
Michał Hipner
Józef Dąbrowski

Przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej:

Józef Dąbrowski
Adam Miler
Kazimierz Surman
Tadeusz Powrózek
Andrzej Szczudlik
Stanisław Potocki
Tadeusz Wojtowicz
Jan Łysakowski
Leszek Rychter
Kazimierz Grabowski
Wiesław Skałkowski

Naczelnicy miasta

Wiesław Skałkowski
Ryszard Grzebień
III Rzeczpospolita

Herb Sanok