Szczoteczniczka

Lophuromys^[a]

W. Peters, 1874^[1]

Przedstawiciel rodzaju – szczoteczniczka rudobrzucha (L. sikapusi)

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

sztywniaki

Rodzaj

szczoteczniczka

Typ nomenklatoryczny

Lasiomys afer Peters, 1866 (= Mus sikapusi Temminck, 1853)

Synonimy

Lasiomys^[b] W. Peters, 1866^[2]
Neanthomys Toschi, 1946^[3]
Kivumys Dieterlen, 1987^[4]

Rodzaje i gatunki

2 podrodzaje i 34 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Szczoteczniczka^[5] (Lophuromys) – rodzaj ssaków z podrodziny sztywniaków (Deomyinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[6]^[7]^[8].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 89–180 mm, długość ogona 24–133 mm, długość ucha 10–26 mm, długość tylnej stopy 13–27,5 mm; masa ciała 17–142 g^[7]^[9].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1866 roku niemiecki zoolog Wilhelm Peters na łamach Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin^[2]. Na gatunek typowy Peters wyznaczył szczoteczniczkę rudobrzuchą (L. sikapusi). Nazwa którą nadał nowemu taksonowi okazała się być jednak zajęta przez rodzaj ssaków z rodziny chomikowatych, dlatego w 1874 roku Peters ukuł nową nazwę^[1].

Etymologia

Lasiomys: gr. λασιος lasios ‘włochaty, kudłaty‘; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[10].
Lophuromys: gr. λοφος lophos ‘grzebień, pióropusz’; ουρα oura ‘ogon’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[11].
Neanthomys: gr. νεανθης neanthēs ‘świeży’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[3]. Gatunek typowy: Neanthomys giaquintoi Toschi, 1948 (= Lophuromys flavo-punctatus O. Thomas, 1888).
Kivumys: prowincja i jezioro Kiwu, Zair (obecnie Demokratyczna Republika Konga); μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[4]. Gatunek typowy: Lophuromys woosnami O. Thomas, 1906.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki zgrupowane w dwóch podrodzajach^[12]^[9]^[6]^[5]:

Lophuromys W. Peters, 1874
- Lophuromys melanonyx Petter, 1972 – szczoteczniczka czarnopazurowa
- Lophuromys flavopunctatus O. Thomas, 1888 – szczoteczniczka żółtoplama
- Lophuromys menegashae Lavrenchenko, W.N. Verheyen, E. Verheyen, Hulselmans & Leirs, 2007 – szczoteczniczka czarnawa
- Lophuromys brevicaudus Osgood, 1936 – szczoteczniczka krótkoogonowa
- Lophuromys pseudosikapusi Lavrenchenko, W.N. Verheyen, E.K. Verheyen, Hulselmans & Leirs, 2007 – szczoteczniczka białopazurowa
- Lophuromys simensis Osgood, 1936
- Lophuromys brunneus O. Thomas, 1906 – szczoteczniczka brunatna
- Lophuromys huttereri W.N. Verheyen, Colyn & Hulselmans, 1996 – szczoteczniczka równikowa
- Lophuromys nudicaudus E. Heller, 1911 – szczoteczniczka ognistobrzucha
- Lophuromys roseveari W.N. Verheyen, Hulselmans, Colyn & Hutterer, 1997 – szczoteczniczka górska
- Lophuromys angolensis W.N. Verheyen, Dierckx & Hulselmans, 2000 – szczoteczniczka angolańska
- Lophuromys sikapusi (Temminck, 1853) – szczoteczniczka rudobrzucha
- Lophuromys ansorgei de Winton, 1896 – szczoteczniczka czekoladowa
- Lophuromys rahmi W.N. Verheyen, 1964 – szczoteczniczka nadpotokowa
- Lophuromys dieterleni W.N. Verheyen, Hulselmans, Colyn & Hutterer, 1997 – szczoteczniczka popielata
- Lophuromys eisentrauti Dieterlen, 1978 – szczoteczniczka lefońska
- Lophuromys aquilus (F.W. True, 1892) – szczoteczniczka ciemna
- Lophuromys zena Dollman, 1909 – szczoteczniczka kenijska
- Lophuromys chrysopus Osgood, 1936 – szczoteczniczka złotonoga
- Lophuromys stanleyi W.N. Verheyen, Hulselmans, Dierckx, Mulungu, Leirs, Corti & E. Verheyen, 2007 – szczoteczniczka ruwenzorska
- Lophuromys verhageni W.N. Verheyen, Hulselmans, Dierckx & E. Verheyen, 2002 – szczoteczniczka meruańska
- Lophuromys sabuni W.N. Verheyen, Hulselmans, Dierckx, Mulungu, Leirs, Corti & E. Verheyen, 2007 – szczoteczniczka wyżynna
- Lophuromys chercherensis Lavrenchenko, W.N. Verheyen, E. Verheyen, Hulselmans & Leirs, 2007 – szczoteczniczka etiopska
- Lophuromys margarettae Heller, 1912
- Lophuromys machangui W.N. Verheyen, Hulselmans, Dierckx, Mulungu, Leirs, Corti & E. Verheyen, 2007 – szczoteczniczka graniowa
- Lophuromys kilonzoi W.N. Verheyen, Hulselmans, Dierckx, Mulungu, Leirs, Corti & E. Verheyen, 2007 – szczoteczniczka leśna
- Lophuromys laticeps O. Thomas & Wroughton, 1907 – szczoteczniczka płaskogłowa
- Lophuromys cinereus Dieterlen & Gelmroth, 1974
- Lophuromys rita Dollman, 1910
- Lophuromys makundii W.N. Verheyen, Hulselmans, Dierckx, Mulungu, Leirs, Corti & E. Verheyen, 2007 – szczoteczniczka skryta
- Lophuromys dudui W.N. Verheyen, Hulselmans, Dierckx & E. Verheyen, 2002 – szczoteczniczka kongijska
Kivumys Dieterlen, 1987
- Lophuromys luteogaster Hatt, 1934 – szczoteczniczka żółtobrzucha
- Lophuromys medicaudatus Dieterlen, 1975 – szczoteczniczka ryftowa
- Lophuromys woosnami O. Thomas, 1906 – szczoteczniczka stokowa

Uwagi

↑ Nowa nazwa dla Lasiomys Peters, 1866.
↑ Młodszy homonim Lasiomys Burmeister, 1854 (Cricetidae).

Przypisy

↑ ^a ^b W. Peters. Über eine neue Art von Flederthieren, Promops bonariensis und über Lophuromys, eine Nagergattung von Westafrika. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1874, s. 234, 1875. (niem.).
↑ ^a ^b W. Peters. Mittheilung über neue oder ungenügend bekannte Flederthiere (Vampyrops, Uroderma, Chiroderma, Ametrida, Tylostoma, Vespertilio, Vesperugo) und Nager (Tylomys, Lasiomys). „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1866, s. 409, 1867. (niem.).
↑ ^a ^b A. Toschi. A new rat from Abissinia. „Journal of the East Africa Natural History Society”. 19, s. 101, 1946. (ang.).
↑ ^a ^b Dieterlen. Neue Erkenntnisse über afrikanische Burstenhaarmäuse, Gatung Lophuromys (Muridae; Rodentia). „Bonner zoologische Beiträge”. 38 (3), s. 193, 1987. (niem.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 258, 259. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 442–446. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 607–614. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Lophuromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-03].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 282–285. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 364.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 384.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).