Sopotnia Wielka

Sopotnia Wielka
wieś
Ilustracja
Sopotnia Wielka i szczyty Kotarnica i Łazy
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

żywiecki

Gmina

Jeleśnia

Wysokość

ok. 500 – 720 m n.p.m.

Liczba ludności (2008)

ok. 2000

Strefa numeracyjna

33

Kod pocztowy

34-341[2]

Tablice rejestracyjne

SZY

SIMC

0056153

Położenie na mapie gminy Jeleśnia
Mapa konturowa gminy Jeleśnia, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Sopotnia Wielka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Sopotnia Wielka”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Sopotnia Wielka”
Położenie na mapie powiatu żywieckiego
Mapa konturowa powiatu żywieckiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Sopotnia Wielka”
Ziemia49°35′33″N 19°17′44″E/49,592500 19,295556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Sopotnia Wielka – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Jeleśnia. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.

Położenie

Miejscowość znajduje się w Beskidzie Żywieckim, w dolinie Sopotnia. Wieś otaczają szczyty Beskidu Żywieckiego zaliczane do Grupy Lipowskiego Wierchu i Romanki (Rysianka, Romanka, Kotarnica i Łazy) oraz Grupy Pilska (Trzy Kopce, Palenica, Sypurzeń, Buczynka, Malorka, Uszczawne Niżne, Łabysówka i Krzyżowa[3].

Historia

Wieś należy do jednego ze starszych okręgów osadniczych w Beskidach. Dokładne określenie początku osadnictwa jest nie do ustalenia z powodu braku dokumentów jednoznacznie lokujących to wydarzenie w czasie. Nazwa najwyżej ulokowanej części wsi – Kolonia – pochodzi podobno od niemieckojęzycznych mieszkańców, chętnie osiedlających się tam w okolicach pierwszej połowy XX wieku. Mieszkańcy wsi zupełnie porzucili pracę na roli. Część mieszkańców jednak do tej pory pracuje w lesie przy wyrębie drzew oraz w zakładach ciesielskich, licznie rozlokowanych we wsi. W przeciwieństwie do pobliskiego Korbielowa, Sopotnia Wielka nie ma rozwiniętej infrastruktury turystycznej – jedynie kilka gospodarstw agroturystycznych i byłą chatkę studencką Politechniki Śląskiej: Chatka AKT „Dobrodziej” na Witasówce. W górnej części wsi jest natomiast spore (ok. 150) osiedle domków letniskowych[4].

Pieczęć wsi przedstawia rysia.

Sopotnia Wielka obecnie

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi Kościół Rzymskokatolicki (parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy).

W październiku 2011 utworzono tu pierwszy w Polsce Obszar Ochrony Ciemnego Nieba, zmieniono oświetlenie uliczne na emitujące mniej zbędnego, rozproszonego światła. Utworzeniu Obszaru towarzyszyło Multiplanetarium[5]. W 2023 roku jako pierwsza miejscowość w Polsce otrzymała tytuł Międzynarodowej Społeczności Ciemnego Nieba nadawany przez Dark Sky International w USA[6][7].

W marcu 2015 roku oficjalnie otwarto publicznie dostępne obserwatorium astronomiczne zlokalizowane na dachu Zespołu Szkół nr 4 w Sopotni Wielkiej, wybudowane z inicjatywy Stowarzyszenia POLARIS – OPP zajmującego się popularyzacją tejże tematyki wśród dzieci i młodzieży na tym terenie od 1994 roku[1].

W Sopotni Wielkiej czynna jest również jedyna w Polsce imitacja wnętrza stacji kosmicznej pn. Youth Space Station[8] oraz dydaktyczna makieta Sopotni Wielkiej 2050[9] w skali H0 (1:87) – obie atrakcje wybudowane przez lokalną młodzież i pasjonatów. Funkcjonuje również stadnina koni[10].

Turystyka

W Sopotni Wielkiej znajduje się najwyższy w Beskidach Wodospad w Sopotni Wielkiej o wysokości 12 m, uznany za pomnik przyrody. W jego pobliżu jest także grupa starych drzew (kilka sosen i modrzew), między nimi stoi pomnik mieszkańców poległych podczas II wojny światowej[4].

szlak turystyczny czarny szlak turystyczny niebieski – na Romankę – 2.50 h, z powrotem 2.15 h
szlak turystyczny niebieski – na Rysiankę – 2.10 h, z powrotem 1.35 h
szlak turystyczny zielony – na Halę Miziową – 2.40 h, z powrotem 2 h
szlak turystyczny żółty – do Korbielowa przez przełęcz Przysłopy – 1.50 h, z powrotem 1.55 h
W miejscowości funkcjonuje również mało znana dotąd w kraju astroturystyka, oparta o nocne wyprawy na obserwacje astronomiczne oraz organizowane są tutaj systematycznie coroczne Festiwale Ciemnego Nieba[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 126720
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1194 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
  3. Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000. Kraków: Wyd. „Compass”, 2011. ISBN 978-83-7605-084-3.
  4. a b Sopotnia Wielka. www.polaris.org.pl. [dostęp 2011-03-08].
  5. Agnieszka Wykręt: Oficjalne otwarcie Multiplanetarium. 2011-11-12. [dostęp 2012-06-03].
  6. Ciemne Niebo English Version - Dark Sky Community - Sopotnia Wielka. [online], ciemneniebo.pl [dostęp 2023-11-13] .
  7. Sopotnia Wielka pierwszą w Polsce lokalizacją o prestiżowym statusie Dark Sky Community! [online], www.urania.edu.pl [dostęp 2023-11-13]  (pol.).
  8. Administrator, Młodzieżowa Stacja Kosmiczna YSS [online], www.yss.polaris.org.pl [dostęp 2016-06-12] .
  9. Administrator, Makieta Sopotni Wielkiej 2050 [online], www.sw2050.polaris.org.pl [dostęp 2016-06-12] .
  10. Stadnina koni [online], Nad Wodospadem [dostęp 2016-06-12]  (pol.).

Linki zewnętrzne

  • Wiadomości o Sopotni Wielkiej
  • p
  • d
  • e
Gmina Jeleśnia
Wsie
Integralne
części wsi
  • Adamki
  • Baranowa
  • Bigosy
  • Buławka
  • Byrcy
  • Byrtki
  • Cwajnowa
  • Do Banasia
  • Do Czulów
  • Do Dybczaków
  • Do Dzikich
  • Do Fiederów
  • Do Graniów
  • Do Kabata
  • Do Kubiców
  • Do Kubika
  • Do Łyśnia
  • Do Morysa
  • Do Paździorów
  • Do Pindela
  • Do Pyków
  • Do Sobasa
  • Do Stachurów
  • Do Szewczyków
  • Donaci
  • Dół
  • Dybczakowie
  • Garleje
  • Garniec
  • Głuchaczki
  • Góra
  • Grygusie
  • Huta
  • Janiki
  • Janikówka
  • Juraszki
  • Kamieniec
  • Kamienna
  • Kolonia
  • Korbielów Dolny
  • Korbielów Górny
  • Kowalówka
  • Krzyżowa Dolna
  • Krzyżowa Górna
  • Krzyżówki Dolne
  • Krzyżówki Górne
  • Kuglarzówki
  • Kuklówka
  • Lachy
  • Larysia
  • Lnisko
  • Łobozówka (Pewel Wielka)
  • Łobozówka (Przyborów)
  • Maciejni
  • Madeje
  • Marszałki
  • Mierniccy
  • Miesiączka
  • Moczarki
  • Na Majerzu
  • Niwy
  • Olszówka
  • Pastorów-Potok
  • Piechówka
  • Pielowa
  • Plutowa Polana
  • Pod Jałowcem
  • Przyborowiec
  • Pudówka
  • Pyrgiesi
  • Rapacze
  • Rówienki
  • Skitówki
  • Smagoniowa
  • Średniówka
  • Sumlasia
  • Szewcowa Polana
  • Szewczyki
  • Szymkowa Polana
  • Szymury
  • Średniówka
  • Tokarnia
  • Waligórowa
  • Watówki (Krzyżówki)
  • Watówki (Przyborów)
  • Widzowie
  • Wojtaśne
  • Wyczyszczon
  • Za Potokiem
  • Zagródki
  • Zarastoki
  • Zubrula
Schronisko.
turystyczne
  • Pilsko

Herb Czarnego Boru