Sajmiri (rodzaj)

Sajmiri
Saimiri
Voigt, 1831[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – sajmiri rdzawogrzbieta (S. oerstedii)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

wyższe naczelne

Infrarząd

małpokształtne

Rodzina

płaksowate

Podrodzina

sajmiri

Rodzaj

sajmiri

Typ nomenklatoryczny

Simia sciurea Linnaeus, 1758

Synonimy
  • Chrysothrix Kaup, 1835[2]
  • Pithesciurus Lesson, 1840[3]
  • Samiris[a]: Blyth, 1840[4]
  • Saimiris[a]: I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1843[5]
Gatunki

8 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Sajmiri[6] (Saimiri) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny sajmiri (Saimiriinae) w obrębie rodziny płaksowatych (Cebidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Środkowej i Południowej[7][8][9].

Morfologia

Długość ciała 22–42 cm, ogona 33–47 cm; masa ciała samic 550–1200 g, samców 550–1400 g[9][10].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1831 roku niemiecko-duński botanik Joachim Johann Otto Voigt w książce Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation: als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Einleitung in die vergleichende Anatomie[1]. Na gatunek typowy Voigt wyznaczył (oznaczenie monotypowe) sajmiri wiewiórczą (S. sciureus).

Etymologia

  • Saimiri (Samiris, Saimiris): lokalna nazwa znad Amazonki Caymiri dla sajmiri, zaadaptowana przez Buffona w 1767 roku. Być może pochodzi od brazylijskiego sai lub gai „małpa”[11].
  • Chrysothrix: gr. χρυσος khrusos „złoto”; θριξ thrix, τριχος trikhos „włosy”[12]. Gatunek typowy: Simia sciurea Linnaeus, 1758.
  • Pithesciurus: gr. πιθηκος pithēkos „małpa”; łac. sciurus „wiewiórka”, od gr. σκίουρος skiouros „wiewiórka”[13]. Gatunek typowy: Pithesciurus saimiri Lesson, 1840 (= Simia sciurea Linnaeus, 1758).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[14][10][7][6]:

  • Saimiri oerstedii (Reinhardt, 1872) – sajmiri rdzawogrzbieta
  • Saimiri cassiquiarensis (Lesson, 1840) – sajmiri wenezuelska – takson wyodrębniony ostatnio z S. sciureus[15]
  • Saimiri macrodon D.G. Elliot, 1907 – sajmiri równikowa – takson wyodrębniony ostatnio z S. sciureus[16]
  • Saimiri ustus (I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1843) – sajmiri nagoucha
  • Saimiri collinsi Osgood, 1916 – takson wyodrębniony na podstawie danych molekularnych i morfologicznych z S. sciureus[17]
  • Saimiri sciureus (Linnaeus, 1758) – sajmiri wiewiórcza
  • Saimiri boliviensis (I. Geoffroy Saint-Hilaire & de Blainville, 1834) – sajmiri czarnołbista
  • Saimiri vanzolinii Ayres, 1985 – sajmiri czarna

Uwagi

  1. ↑ a b Wariant pisowni Saimiri Voigt, 1831.

Przypisy

  1. ↑ a b J.J.O. Voigt: Nach der zweiten, vermehrten Ausgabe übersetzt und durch Zusätze erweitert. W: G. Cuvier: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation: als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Einleitung in die vergleichende Anatomie. Cz. 1: Die Säugthiere und Vögel. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1831, s. 95. (niem.).
  2. ↑ J.J. Kaup: Das Thierreich in seinen Hauptformen. Cz. 1: Naturgeschichte der Menschen und der Säugetherie. Darmstatd: Verlag von Johann Philipp Dieh, 1835, s. 50. (niem.).
  3. ↑ R.P. Lesson: Species des mammifères bimanes et quadrumanes; suivi d'un mémoire sur les Oryctéropes. Paris: J.B. Baillière, 1840, s. 116, 157. (fr.).
  4. ↑ E. Blyth: Cuvier’s Animal kingdom: arranged according to its organization, forming the basis for a natural history of animals, and an introduction to comparative anatomy: illustrated by three hundred engravings on wood. London: W.S. Orr and Co., 1840, s. 61. (ang.).
  5. ↑ I. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur les Singes amricains composant les genres Nyctipithéque, Saimiri et Callitriche. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 16, s. 1151, 1743. (fr.). 
  6. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 39. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  7. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 186. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  8. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Saimiri. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-05].
  9. ↑ a b Rylands i in. 2013 ↓, s. 391–396.
  10. ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 120–121. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  11. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 617.
  12. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 189.
  13. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 540.
  14. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-13]. (ang.).
  15. ↑ Rylands i in. 2013 ↓, s. 392.
  16. ↑ Rylands i in. 2013 ↓, s. 393.
  17. ↑ M.P. Mercês, J.W. Lynch, A. Wallax, A.S.Ferreira, M.L. Harada & J.de S. Silva Júnior. Morphology and mitochondrial phylogenetics reveal that the Amazon River separates two eastern squirrel monkey species: Saimiri sciureus and S. collinsi. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 82 (B), s. 426–435, 2015. DOI: 10.1016/j.ympev.2014.09.020. (ang.). 

Bibliografia

  • T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Waszyngton: Government Printing Office, 1904, s. 71-718, seria: North American Fauna. (ang.).
  • A.B. Rylands, R.A. Mittermeier, B.M. Bezerra, F.P. Paim & H.L. Queiroz: Family Cebidae (Squirrel Monkeys and Capuchins). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 348–413. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 41552
  • GBIF: 2436659
  • identyfikator iNaturalist: 43423
  • ITIS: 180094
  • NCBI: 9520
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 92616