Park Miejski w Tarnowskich Górach
![]() | |||
Alejka w Parku Miejskim oraz altana „Grzybek” | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | |||
Dzielnica | |||
Adres | między ul. Wyszyńskiego a ul. Bałtycką[1] | ||
Powierzchnia | 21,5 ha | ||
Data założenia | 1903 | ||
Projektant | ogrodnik miejski P. Bernert[2] | ||
Położenie na mapie Tarnowskich Gór ![]() | |||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||
Położenie na mapie województwa śląskiego ![]() | |||
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego ![]() | |||
![]() | |||
|
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |||
![]() Park miejski | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Typ | kulturowy | ||
Spełniane kryterium | I, II, IV | ||
Numer ref. | 1539 | ||
Region[b] | Europa i Ameryka Północna | ||
Historia wpisania na listę | |||
Wpisanie na listę | 2017 | ||
| |||
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Tarnowskie_G%C3%B3ry_-_wie%C5%BCyczka_w_parku_miejskim.jpg/220px-Tarnowskie_G%C3%B3ry_-_wie%C5%BCyczka_w_parku_miejskim.jpg)
Park Miejski w Tarnowskich Górach – położony na warpiach (pozostałościach po działających w XIX w. kopalniach rud) park w tarnogórskim Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50 gatunków drzew i 10 gatunków krzewów. W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście do parku zwieńcza grupa głazów narzutowych. Największy spośród nich jest pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma tablicę z wierszem miejscowego kronikarza Jana Nowaka z 1925 r. Wcześniej znajdował się na niej wiersz tarnogórskiego pocztyliona Hildebrandta.
Park został założony w 1903 staraniem proboszcza miejscowej parafii katolickiej – ks. Franciszka Kokota (Franz Kokott, zm. 1908)[3], który to nabył grunt – oraz burmistrza miasta – Richarda Otte, który przystosował teren. Miejsce powstania parku to obszar silnie przekształcony w wyniku intensywnej eksploatacji górniczej na przestrzeni wieków (liczne hałdy, warpie)[4].
Po 1910 zbudowano na terenie parku boisko sportowe, w 1918 założono Cmentarz Wojenny (Ehrenfriedhof) przeznaczony dla żołnierzy poległych w I wojnie światowej[5], w 1928 – tor łyżwiarski, zaś w 1977 – górkę saneczkową z wyciągiem narciarskim (obecnie nieczynnym)[4].
W parku znajdują się obiekty rekreacyjne: drewniana wieża widokowa, staw z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe, górka saneczkowa, muszla koncertowa i pomniejsze. W zachodniej części Parku Miejskiego mieści się założony w 1918 Cmentarz Wojenny, na którym spoczywają żołnierze z I i II wojny światowej, a obok niego 10 kwietnia 2011 roku odsłonięty został pomnik upamiętniający ofiary katastrofy pod Smoleńskiem.
W październiku 2013 roku alejki w Parku Miejskim zostały nazwane oraz otrzymały tabliczki ze swoimi nazwami[6][4]:
- Aleja Kaganków,
- Aleja Skarbka,
- Aleja Pod Wieżę,
- Aleja Dobrego Urobku,
- Aleja Karbidek,
- Aleja Sztygarów,
- Skrót Gwarków,
- Promenada.
W 2016 park został wpisany do rejestru zabytków.
Obiekt UNESCO
Park Miejski w Tarnowskich Górach jako przykład rekultywacji terenów pogórniczych był jednym z obiektów zgłoszonych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego na wniosek Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO[7][8].
Wpisu na listę dokonano podczas 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa w Krakowie 9 lipca 2017[9][10].
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 .
- ↑ Der Stadtpark in Tarnowitz, O.-S. (niem.). W: "Die Gartenwelt", Jg. XXI, Nr. 22, 1917, s. 253.
- ↑ Informacja o śmierci ks. Franciszka Kokota †26.02.1908: „Schlesisches Pastoralblatt”, Jg. XXIX, No. 5, Breslau, 1 März 1908, s. 48 (Schlesisches Pastoralblatt. 1908. [dostęp 2017-11-05]. (niem.).).
- ↑ a b c R. Bednarczyk, Na warpiach. Park miejski i cmentarze w Tarnowskich Górach. Tarnowskie Góry 2018, s. 9–15.
- ↑ Der Ehrenfriedhof im Stadtpark zu Tarnowitz, O.-S. (niem.). W: „Die Gartenwelt”, Jg. XXIII, Nr. 32, 1919, s. 254.
- ↑ Mamy parkowy GPS. archiwum.tarnowskiegory.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-07)]..
- ↑ Śląskie. Wniosek w sprawie tarnogórskich podziemi trafił do UNESCO [online], Wyborcza.pl, 2 lutego 2016 [dostęp 2016-02-02] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-02] (pol.).
- ↑ PawełP. Pawlik PawełP., Tarnowskie Góry na liście UNESCO? Rząd złożył wniosek [online], Onet.pl, 2 lutego 2016 [dostęp 2016-02-02] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-03] (pol.).
- ↑ Anna Malinowska: Mamy to! Tarnowskie Góry trafiły na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. [w:] gazeta.pl [on-line]. Agora, 2017-07-09. [dostęp 2017-07-09]. (pol.).
- ↑ GrzegorzG. Rudnicki GrzegorzG., Tarnowskie Góry w UNESCO! Co jest na liście światowego dziedzictwa? LISTA 28 MIEJSC + ZDJĘCIA [online], Express Bydgoski [dostęp 2017-07-10] (pol.).
Bibliografia
- Mieczysław Filak. Park Miejski w 110. lecie powstania. „Montes Tarnovicensis”, grudzień 2013. Oficyna „Monos”. ISSN 1640-0216. (pol.).
- p
- d
- e
UNESCO[A] | |
---|---|
Zamki i pałace | |
Obiekty sakralne |
|
Pozostałe budynki |
|
Zabytkowe parki |
|
Inne obiekty | |
Obiekty nieistniejące |
- ↑ obiekty objęte wpisem pod nazwą Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach
- p
- d
- e
źródła, cieki i zbiorniki wodne |
|
---|---|
obszary chronione | |
parki |