Martwica (geologia)

Martwica – rodzaj skały osadowej pochodzenia chemicznego (skała chemiczna).

Pochodzenie

Powstaje w wyniku wytrącania się węglanu wapnia (martwica wapienna) lub krzemionki (martwica krzemionkowa) z wód źródlanych (zimnych lub gorących) pod wpływem gwałtownych zmian ciśnienia lub temperatury.

Martwica wapienna

Powstaje w reakcji
C a ( H C O 3 ) 2 C a C O 3 + H 2 O + C O 2 {\displaystyle Ca(HCO_{3})_{2}\rightarrow CaCO_{3}+H_{2}O+CO_{2}\uparrow }

Właściwości

Barwa biała, żółtawa lub szara; tekstura silnie porowata. Pieni się w kontakcie kwasem solnym i innymi kwasami.

Odmianami martwicy są:

  • trawertyn
  • gejzeryt
  • tuf wapienny[1] (w odróżnieniu od tufu wulkanicznego)
  • sinter wapienny
  • onkoidy
  • peloidy
  • muły węglanowe

Występowanie

W Polsce spotykana jest w okolicach Krzeszowic lub koło wsi Karwowa w pow. opatowskim, gdzie się tworzy jeszcze dotąd z wapna rozpuszczonego w wodzie, nasyconej gazem kwasem węglanym, wypływającej ciągle ze znajdującego się tam źródła, znanego u miejscowych mieszkańców pod imieniem źródła Kadłubkowego od Wincentego Kadłubka albo 'kaj dłubki' bo skała miękka do łacna bab dłubania, karwienia i skrawania[2].

Przypisy

  1. Joachim Szulc. Geneza i klasyfikacja wapiennych osadów martwicowych. „Przegląd Geologiczny”. 31 (4), s. 231–236, 1983. Państwowy Instytut Geologiczny. ISSN 0033-2151. 
  2. cytat: z PD: 'Encyklopedyjha powszechna 1867' tom 25, hasło Tuf strona 691'

Bibliografia

  • WacławW. Ryka WacławW., AnnaA. Maliszewska AnnaA., Słownik petrograficzny, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1982, ISBN 83-220-0150-9, OCLC 69507580 .
Kontrola autorytatywna (Skały chemogeniczne):
  • LCCN: sh85030750
  • GND: 4303698-3
  • NKC: ph323345
  • J9U: 987007553043705171