Loxodonta

Loxodonta
Anonymous, 1827[1][2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – osobnik słonia afrykańskiego (L. africana)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

trąbowce

Rodzina

słoniowate

Rodzaj

Loxodonta

Typ nomenklatoryczny

Elephas africanus Blumenbach, 1797

Synonimy
  • Loxodon[a] Falconer, 1857[3]
  • Paraloxodonta Garutt, 1986[4]
  • Protoloxodonta Garutt, 1986[4]
Gatunki

6 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Loxodonta – rodzaj ssaka z rodziny słoniowatych (Elephantidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce[5][6][7].

Morfologia

Długość ciała (włącznie z trąbą) 600–750 cm, długość ogona 100–150 cm, wysokość w kłębie samic 160–260 cm, samców 160–400 cm; masa ciała 2700–10000 kg (samice maksymalnie do 4600 kg, samce maksymalnie do 10000 kg)[6][8].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1827 roku anonimowy autor na łamach The Zoological journal [1] latynizując francuską nazwę „Loxodonte” którą ukuli francuscy przyrodnicy Étienne Geoffroy Saint-Hilaire i Frédéric Cuvier[9]. Na gatunek typowy wyznaczono słonia afrykańskiego (L. africana).

Etymologia

  • Loxodonta (Loxodon): gr. λοξος loxos „krzywy, ukośny”; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”[10].
  • Paraloxodonta: gr. παρα para „blisko, obok”[11]; rodzaj Loxodonta Anonymous, 1827. Gatunek typowy: †Elephas atlanticus Pomel, 1879.
  • Protoloxodonta: gr. πρωτος prōtos „pierwszy, przed”[12]; rodzaj Loxodonta Anonymous, 1827. Gatunek typowy: †Loxodonta adaurora Maglio, 1970.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[13][8][5][14]:

Opisano również gatunki wymarłe z obszaru Afryki[15]:

  • Loxodonta adaurora Maglio, 1970[16] (pliocen–plejstocen)
  • Loxodonta atlantica (Pomel, 1879)[17] (pliocen–plejstocen)
  • Loxodonta cookei Sanders, 2007[18] (pliocen)
  • Loxodonta exoptata (Dietrich, 1941)[19] (plejstocen)

Najstarszymi znanymi skamieniałościami należącymi do Loxodonta są pojedyncze trzonowce z górnomioceńskich formacji Lukeino w Kenii i Nkondo w Ugandzie, liczące około 5,4–7,3 mln lat. Gatunki L. adaurora i L. exoptata żyły w pliocenie[20], a L. atlantica od pliocenu do plejstocenu. Analiza filogenetyczna wykonana przez Todd wskazuje, że L. adaurora może być bliżej spokrewniony z mamutami niż z pozostałymi gatunkami z rodzaju Loxodonta[15].

Badania DNA mitochondrialnego słoniowatych przeprowadzone przez Rohland i współpracowników zasugerowały, że Loxodonta cyclotis oddzielił się od L. africana około 6,6–8,6 mln lat temu[21], jednak mtDNA reprezentuje tylko jedno locus genomu, dlatego nie zawsze daje ono prawdziwy obraz filogenezy. Hipotezę tę wsparła jednak analiza 375 loci DNA jądrowego. Sugeruje ona, że dwa gatunki słoni afrykańskich oddzieliły się od siebie mniej więcej w tym samym czasie, co słoń indyjski i mamut włochaty – klasyfikowane w odrębnych rodzajach – co potwierdza zasadność klasyfikowania L. cyclotis i L. africana jako osobnych gatunków[22].

Uwagi

  1. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Loxodonta Anonymous, 1827.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Anonymous. Histoire Naturelle des Mammifères, avec des Figures originales, dessinées d'après des Animaux vivans; &c. Par MM. Geoffroy Saint-Hilaire, et F. Cuvier. Livraisons 52de et 53eme. „The Zoological journal”. 3, s. 140, 1828. (ang.). 
  2. ↑ Niektóre źródła autorstwo nazwy przypisują Cuvierowi i É. Geoffroy Saint-Hilaire (1825) – np. J.W. Sanders: Fossil Proboscidea from the Wembere-Manonga Formation, Manonga Valley, Tanzania. W: T. Harrison (red.): Neogene paleontology of the Manonga Valley, Tanzania. A window into the evolutionary history of East Africa. Plenum Press, 1997, s. 298. ISBN 0-306-45471-8. – lub Cuvierowi (1825) – np. Loxodonta (elephant). Paleobiology Database. [dostęp 2010-12-25]. (ang.).
  3. ↑ H. Falconer. On the Species of Mastodon and Elephant occurring in the fossil state in Great Britain. „The Quarterly journal of the Geological Society of London”. 13 (4), s. 315, 1857. (ang.). 
  4. ↑ a b В.Е. Гарутт. Происхождение слонов и пути их филогении. „Труды Зоологического института РАН”. 149, s. 19, 1983. (ros.). 
  5. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 118. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  6. ↑ a b G. Wittemyer: Family Elephantidae (Elephants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 77–79. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
  7. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Loxodonta. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-30].
  8. ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 77. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  9. ↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier: Histoire Naturelle des Mammifères. Cz. 6. Paris: Chez A. Belin, 1825, s. [2]. (fr.).
  10. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 385, 1904. (ang.). 
  11. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 161.
  12. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 185.
  13. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-22]. (ang.).
  14. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 24. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  15. ↑ a b N.E. Todd. New phylogenetic analysis of the family Elephantidae based on cranial-dental morphology. „The Anatomical Record: Advances in Integrative Anatomy and Evolutionary Biology”. 293 (1), s. 74–90, 2010. DOI: 10.1002/ar.21010. (ang.). 
  16. ↑ V.J. Moglio. Four new species of elephantidae from the Plio-Pleistocene of northwestern Kenya. „Breviora”. 341, s. 12, 1969–1970. (ang.). 
  17. ↑ A.N. Pomel. Ossements d’Éléphants et d’Hippopotames découverts dans une station préhistorique de la plaine d’Eghis (province d’Oran). „Bulletin de la Société géologique de France”. Troisième série. 7, s. 51, 1879. (fr.). 
  18. ↑ W.J. Sanders. Taxonomic review of fossil Proboscidea (Mammalia) from Langebaanweg, South Africa. „Transactions of the Royal Society of South Africa”. 62 (1), s. 7, 2007. (ang.). 
  19. ↑ W.O. Dietrich. Die Säugetier paläontologischen Ergebnisse der Kohl-Larsen’schen Expedition, 1937-1939 in nördlichen Deutsch-Ostafrika. „Zentralblatt für Mineralogie, Geologie und Paläontologie”. Abteilung B. Jahrgang 1941, s. 217–223, 1941. (niem.). 
  20. ↑ P. Tassy & R. Debruyne: The timing of early Elephantinae differentiation: the palaeontological record, with short comment on molecular data. Proceedings of the World of Elephants – International Congress, Rome, 2001, s. 685–687. ISBN 88-8080-025-6. (ang.).
  21. ↑ Nadin Rohland, Anna-Sapfo Malaspinas, Joshua L. Pollack, Montgomery Slatkin, Paul Matheus, Michael Hofreiter. Proboscidean mitogenomics: chronology and mode of elephant evolution using mastodon as outgroup. „PLoS Biology”. 5(8): e207, 2007. DOI: 10.1371/journal.pbio.0050207. (ang.). 
  22. ↑ N. Rohland, D. Reich, S. Mallick, M. Meyer, R.E. Green, N.J. Georgiadis, A.L. Roca & M. Hofreiter. Genomic DNA sequences from mastodon and woolly mammoth reveal deep speciation of forest and savanna elephants. „PLoS Biology”. 8(12): e1000564, 2010. DOI: 10.1371/journal.pbio.1000564. (ang.). 

Bibliografia

  • Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062  (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
  • EoL: 36065
  • GBIF: 8686359, 2435348
  • identyfikator iNaturalist: 43693
  • ITIS: 584937
  • NCBI: 9784
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 43265