Królestwo (biologia)

Ten artykuł dotyczy biologii. Zobacz też: inne znaczenia.
Schematyczne przedstawienie podstawowych jednostek używanych w klasyfikacji biologicznej. Kolejno od góry: życie, domena, królestwo, typ (w zoologii) lub gromada (w botanice), gromada (w zoologii) lub klasa (w botanice), rząd, rodzina, rodzaj i gatunek

Królestwo (łac. regnum, l.mn. regna) – stosowana w systematyce organizmów kategoria systematyczna obejmująca spokrewnione typy (phylum) w zoologii, lub gromady (divisio) w botanice. Tradycyjnie, od czasów Karola Linneusza królestwo było uważane za kategorię systematyczną najwyższej rangi. Pod koniec XX w. systematycy wprowadzili wyższą od królestwa kategorię nazywaną domeną, nadkrólestwem lub cesarstwem. W nomenklaturze botanicznej i zoologicznej regulowanych przez Międzynarodowe Kodeksy Nomenklatury Botanicznej i Zoologicznej królestwo nadal jest uznawane za kategorię najwyższej rangi[1][2]. Podkategorią królestwa jest podkrólestwo (subregnum). Natomiast stosowany czasem termin nadkrólestwo (superregnum), choć formalnie poprawny, używany jest w randze najwyższej kategorii systematycznej – domeny lub cesarstwa.

Trzy królestwa

Szwedzki biolog Karol Linneusz dzielił świat ożywiony na dwa królestwa, które nazwał Regnum Animale (zwierzęta) i Regnum Vegetabile (rośliny). Świat nieożywiony zaliczył do trzeciego królestwa – Regnum Lapideum (minerały). W 1866 Ernst Haeckel wprowadził królestwo Protista. Podział organizmów na trzy królestwa był stosowany do drugiej połowy XX wieku.

Pięć królestw Whittakera

W 1969 roku Robert Whittaker zaproponował nową koncepcję klasyfikacji organizmów[3], w której wyróżnił pięć królestw:

  • Monera – obejmujące wszystkie prokarionty
  • Protista – protisty
  • Animalia – zwierzęta
  • Plantae – rośliny
  • Fungi – grzyby

Sześć królestw Cavalier-Smitha

Thomas Cavalier-Smith jest autorem koncepcji podziału organizmów na sześć (początkowo osiem) królestw[4][5], zgrupowanych w dwóch cesarstwach (ang. empire). Cavalier-Smith dodał – do pięciu dotychczas akceptowanych (bakterie, protisty, grzyby, rośliny oraz zwierzęta) – królestwo Chromista.

Pozycja taksonomiczna

Położenie królestwa i podkrólestwa w hierarchii taksonomicznej wygląda następująco:

  • domena (także cesarstwo lub nadkrólestwo)
    • królestwo (regnum)
      • podkrólestwo (subregnum)

Zobacz też

Zobacz hasło królestwo w Wikisłowniku

Przypisy

  1. ↑ International Code of Botanical Nomenclature. International Association for Plant Taxonomy, 2007. [dostęp 2010-03-09]. (ang.).
  2. ↑ International Code of Zoological Nomenclature. International Commission on Zoological Nomenclature, 1999. [dostęp 2010-02-27]. (ang.).
  3. ↑ Robert H. Whittaker. New Concepts of Kingdoms of Organisms. „Science”. 163 (3863), s. 150–160, 10 stycznia 1969. DOI: 10.1126/science.163.3863.150. (ang.). 
  4. ↑ Thomas Cavalier-Smith. A revised six-kingdom system of life. „Biological Reviews of the Cambridge Philosophical Society”. 73(3), s. 203–266, sierpień 1998. DOI: 10.1017/S0006323198005167. (ang.). 
  5. ↑ Thomas Cavalier-Smith. Only six kingdoms of life. „Proc. R. Soc. Lond. B”. 271, s. 1251–1262, 17 maja 2004. DOI: 10.1098/rspb.2004.2705. (ang.). 
  • p
  • d
  • e
zoologiczne
  • domena (regio)
  • królestwo (regnum)
  • typ (phylum)
  • gromada (classis)
  • rząd (ordo)
  • rodzina (familia)
  • rodzaj (genus)
  • gatunek (species)
botaniczne
  • domena (regio)
  • królestwo (regnum)
  • gromada (divisio)
  • klasa (classis)
  • rząd (ordo)
  • rodzina (familia)
  • rodzaj (genus)
  • gatunek (species)