Koszary Mirowskie

Koszary Mirowskie
Ilustracja
Koszary Mirowskie na akwareli Zygmunta Vogla, ok. 1800
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Chłodna 3

Architekt

Joachim Daniel Jauch

Rozpoczęcie budowy

1730

Ukończenie budowy

1732

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Koszary Mirowskie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Koszary Mirowskie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Koszary Mirowskie”
52,238361°N 20,994250°E/52,238361 20,994250
Multimedia w Wikimedia Commons

Koszary Mirowskie (także Koszary Gwardii Konnej Koronnej[1], Koszary Wielopolskie[2]) – kompleks koszar wybudowany w Warszawie w latach 30. XVIII wieku dla Regimentu Gwardii Konnej Koronnej.

Historia

Koszary wzniesiono w latach 1730–1732 na terenie jurydyki Wielopole, według projektu Joachima Daniela Jaucha, jako element oprawy architektonicznej Osi Saskiej[3][4]. Nazwa koszar pochodzi od nazwiska dowódcy Regimentu Gwardii Konnej Koronnej Wilhelma Miera[2].

Plan Warszawy z końca XVIII wieku, zaznaczone Koszary Mirowskie (9)

Na koszarowy kompleks składały się trzy pary budynków (łącznie sześć budynków) usytuowanych równolegle po obu stronach ulicy[3]. Każdy z nich składał się z trzech piętrowych pawilonów połączonych niższymi łącznikami[3]. W latach 1784–1786 koszary zostały przebudowane w stylu klasycystycznym przez Stanisława Zawadzkiego[3]. Kolejna przebudowa miała miejsce po 1815[3].

Regiment Gwardii Konnej Koronnej stacjonował w Koszarach Mirowskich do 1794[2] (po II rozbiorze Polski). W latach 1806–1807 stacjonował tam 2 Pułk Ułanów, w 1809 14 Pułk Kirasjerów, w latach 1811–1812 17 Pułk Ułanów[2]. W 1831 w koszarach sformował się 6 Pułk Ułanów „Dzieci Warszawy”[2].

W 1851, po przebudowie przeprowadzonej przez Józefa Lessla, w zachodnich budynkach koszar umieszczono IV Oddział Warszawskiej Straży Ogniowej[3][5]. Wzniesiono wtedy wysoką wieżę obserwacyjną (tzw. czatownię)[3][5]. W późniejszych latach na ul. Chłodnej biegnącej między budynkami zbudowano tory tramwajowe[6].

W 1898 rozebrano dwie pary budynków od strony wschodniej, uwalniając miejsce pod plac Mirowski i hale Mirowskie[3], których budowę zapoczątkowano w październiku 1899[7].

W 1944, w czasie i po powstaniu warszawskim, budynki koszar zostały spalone[8]. Po wojnie rozebrano budynek południowy, a budynek północny został odbudowany w latach 1948–1950 według projektu Władysława Netto[3]. Rozebrano wtedy wieżę obserwacyjną[3]. W latach 70. zrekonstruowano budynek południowy i połączono obydwa budynki od strony wschodniej szklanym segmentem[9].

Obiekt w dalszym ciągu jest użytkowany przez warszawską Państwową Straż Pożarną. W dawnych koszarach mieści się Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 4[10]. Mają tam również swoje siedziby Związek Emerytów i Rencistów Pożarnictwa Rzeczypospolitej Polskiej[11] i Mazowiecki Zarząd Wojewódzki Związku Ochotniczych Straży Pożarnej Rzeczypospolitej Polskiej[12]. Mieściło się tam również Muzeum Pożarnictwa[13] (zgromadzone w nim eksponaty przeniesiono do otwartego w 2018 Centrum Edukacji i Historii Warszawskiej Straży Pożarnej przy ul. Marcinkowskiego 2)[14].

Do nazwy koszar nawiązują m.in. nazwy hal Mirowskich[15] i parku Mirowskiego[16].

Galeria

  • Koszary Mirowskie w 1865, po przekształceniu w 1851 zachodnich budynków na siedzibę IV Oddziału Warszawskiej Straży Ogniowej. Widok w kierunku placu Żelaznej Bramy
    Koszary Mirowskie w 1865, po przekształceniu w 1851 zachodnich budynków na siedzibę IV Oddziału Warszawskiej Straży Ogniowej. Widok w kierunku placu Żelaznej Bramy
  • Miejsce po rozebranych wschodnich budynkach koszar przygotowane pod budowę Hal Mirowskich, 1898
    Miejsce po rozebranych wschodnich budynkach koszar przygotowane pod budowę Hal Mirowskich, 1898
  • Wieża obserwacyjna (tzw. czatownia) dobudowana do zachowanego budynku północnego, widok od strony placu Mirowskiego przed 1939
    Wieża obserwacyjna (tzw. czatownia) dobudowana do zachowanego budynku północnego, widok od strony placu Mirowskiego przed 1939
  • Oryginalny budynek północny współcześnie, widok od strony ul. Chłodnej
    Oryginalny budynek północny współcześnie, widok od strony ul. Chłodnej
  • Oryginalny budynek północny współcześnie, widok od strony ul. Elektoralnej
    Oryginalny budynek północny współcześnie, widok od strony ul. Elektoralnej
  • Budynek południowy (po lewej) oraz budynek północny współcześnie, między nimi szklany łącznik
    Budynek południowy (po lewej) oraz budynek północny współcześnie, między nimi szklany łącznik

Przypisy

  1. ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 54.
  2. ↑ a b c d e Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 366. ISBN 83-01-08836-2.
  3. ↑ a b c d e f g h i j Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 2 Canaletta–Długosza. Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1995, s. 42. ISBN 83-9066291-4.
  4. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 948. ISBN 83-01-08836-2.
  5. ↑ a b Janusz Dziano, Wojciech Kępka-Mariański, Ireneusz Wywiał, Danuta Koper: Warszawska Wola. Co było, co jest, co pozostanie.... Magia Słowa, 2015, s. 18. ISBN 978-83-940821-0-9.
  6. ↑ Artur Nadolski: Pani Chłodna (opowieść o warszawskiej ulicy). Warszawa: Bellona, 2008, s. 166. ISBN 978-83-11-11258-2.
  7. ↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: PIW, 1960, s. 269.
  8. ↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 232. ISBN 83-06-00089-7.
  9. ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 2 Canaletta–Długosza. Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1995, s. 42–43. ISBN 83-9066291-4.
  10. ↑ Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 4. [w:] Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej m.st. Warszawy [on-line]. warszawa-straz.pl. [dostęp 2018-01-07].
  11. ↑ Związek Emerytów i Rencistów Pożarnictwa RP. Kontakt. [w:] Związek Emerytów i Rencistów Pożarnictwa Rzeczypospolitej Polskiej [on-line]. [dostęp 2018-01-07].
  12. ↑ Biura Oddziałów Wojewódzkich Związku. [w:] Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP [on-line]. zosprp.pl. [dostęp 2018-01-07].
  13. ↑ Wolskie ABC. Warszawa: Urząd Dzielnicy Wola Gminy Warszawa-Centrum, 1996, s. 79.
  14. ↑ Marta Giziewicz: Nauka przez pamięć. [w:] Przegląd Pożarniczy [on-line]. [dostęp 2022-03-29].
  15. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 488. ISBN 83-01-08836-2.
  16. ↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 348. ISBN 83-06-00089-7.