Komunistyczny Uniwersytet Mniejszości Narodowych Zachodu im. Juliana Marchlewskiego

Komunistyczny Uniwersytet Mniejszości Narodowych Zachodu im. Juliana Marchlewskiego (ros. Коммунистический университет национальных меньшинств Запада имени Мархлевского, w skrócie: КУНМЗ) – uczelnia działająca w Moskwie w latach 1922–1936, kształcąca kadry dla przyszłych republik radzieckich na zachodzie Europy.

Historia

Placówka została utworzona na mocy dekretu SNK RFSRR z 28 listopada 1921 roku na bazie dotychczasowych szkół partyjnych:

litewsko-żydowsko-łotewskiej
niemieckiej
polskiej
rumuńskiej

W 1921 roku zamieniono je na sekcje uniwersytetu.

18 września 1922 roku dokonano otwarcia filii uczelni w Piotrogrodzie – specjalizowała się w problematyce państw bałtyckich. W 1924 roku dokonano jej formalnego wcielenia do oddziału moskiewskiego.

W 1922 roku w uniwersytecie studiowało 352 studentów. Rok później dokonano podziału uczelni na wydziały:

pracy partyjnej i polit-edukacji ("партийной работы и политического просвещения")
ruchu związkowego ("профсоюзного движения")
ekonomiczny ("экономическое")
administracyjno-prawny ("административно-правовое")

Studia trwały trzy lata, jednak przewidziano również możliwość doraźnego uczestnictwa w prowadzonych na uniwersytecie kursach. Na naukę do placówki kierowały lokalne organizacje RKP(b) i WKP(b) oraz Komsomołu.

Pierwszym rektorem uniwersytetu został Julian Marchlewski (do 1925), imieniem którego nazwano później placówkę. Uniwersytet został zlikwidowany na podstawie decyzji Komitetu Wykonawczego Kominternu (IKKI) z 7-8 maja 1936, u progu "wielkiej czystki" i fali represji wobec przedstawicieli zachodnich partii komunistycznych w ZSRR.