Klasea
 Sierpik różnolistny | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | astrowce | ||
| Rodzina | astrowate | ||
| Podrodzina | Carduoideae | ||
| Rodzaj | Klasea | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Klasea Cass. G.-F.Cuvier, Dict. Sci. Nat. ed. 2. 35: 173 (1825)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| non designatus[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Klasea – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Obejmuje ok. 55 gatunków[3]. Rośliny te występują w południowej i środkowej Europie, w północnej Afryce, na rozległych obszarach Azji (bez tropikalnego południa, Japonii i krańców północno-wschodnich)[3]. Najbardziej zróżnicowany jest w Azji Środkowej[5]. W Polsce rośnie jeden gatunek – sierpik różnolistny Klasea lycopifolia (w polskich źródłach klasyfikowany zwykle jako Serratula lycopifolia)[6].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny o pędach nieuzbrojonych (bez kolców), czasem rózgowatych i silnie rozgałęzionych[7].
- Liście
- O blaszce pierzasto wcinanej lub klapowanej, rzadziej niepodzielonej, całobrzegiej lub ząbkowanej, sztywnej lub cienkiej[8]. Nierzadko liście skupione tylko u nasady pędu[7].
- Kwiaty
- Zebrane w pojedyncze koszyczki na końcach pędów, czasem też jest ich więcej, tworzących kwiatostany złożone – wiechy lub gęste podbaldachy. Okrywy są kuliste, półkuliste, jajowate lub miseczkowate. Listki okrywy dachówkowato ułożone, sztywne, zaostrzone, wewnętrzne najdłuższe[8], często odgięte[7]. Kwiaty w koszyczku są obupłciowe, purpurowe do różowych, rzadziej białe lub żółtawe[8][7]. Łatki korony są wąskie[7], rurka korony nie dłuższa niż połowa jej długości. Ramiona znamion słupka do 1 mm długości (rzadko do 3 mm)[8].
- Owoce
- Niełupki nagie, z całobrzegim pierścieniem przy wierzchołku. Puch kielichowy składa się z kilku szeregów białawych lub brązowych, pierzastych lub szorstkich włosków[8][7].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae z podrodziny Carduoideae, z plemienia Cardueae i podplemienia Centaureinae[9]. W obrębie podplemienia najbliżej spokrewniony z rodzajem sierpik Serratula[7] i w niektórych ujęciach bywa do niego włączany[9].
- Wykaz gatunków[3]
- Klasea algarbiensis (Cantó) Cantó
- Klasea aphyllopoda (Iljin) Holub
- Klasea aznavouriana (Bornm.) Greuter & Wagenitz
- Klasea boetica (Boiss. ex DC.) Holub
- Klasea × bogdensis L.Martins
- Klasea bornmuelleri (Azn.) Greuter & Wagenitz
- Klasea bulgarica (Acht. & Stoj.) Holub
- Klasea calcarea (Mozaff.) Ranjbar & Negaresh
- Klasea cardunculus (Pall.) Holub
- Klasea centauroides (L.) Cass. ex Kitag.
- Klasea cerinthifolia (Sm.) Greuter & Wagenitz
- Klasea chartacea (C.Winkl.) L.Martins
- Klasea coriacea (Fisch. & C.A.Mey. ex DC.) Holub
- Klasea cretica (Turrill) Holub
- Klasea dissecta (Ledeb.) L.Martins
- Klasea erucifolia (L.) Greuter & Wagenitz
- Klasea flavescens (L.) Holub
- Klasea gracillima (Rech.f.) L.Martins
- Klasea grandifolia (P.H.Davis) Greuter & Wagenitz
- Klasea hakkiarica (P.H.Davis) Greuter & Wagenitz
- Klasea hastifolia (Korovin & Kult. ex Iljin) L.Martins
- Klasea haussknechtii (Boiss.) Holub
- Klasea integrifolia (Vahl) Greuter
- Klasea khorasanica Ranjbar, Negaresh & Joharchi
- Klasea khuzistanica (Mozaff.) Mozaff. ex Hidalgo
- Klasea kotschyi (Boiss.) Greuter & Wagenitz
- Klasea kurdica (Post) Greuter & Wagenitz
- Klasea lasiocephala (Bornm.) Greuter & Wagenitz
- Klasea latifolia (Boiss.) L.Martins
- Klasea legionensis (Lacaita) Holub
- Klasea leptoclada (Bornm. & Sint.) L.Martins
- Klasea litwinowii (Iljin) Ranjbar & Negaresh
- Klasea lycopifolia (Vill.) Á.Löve & D.Löve – sierpik różnolistny
- Klasea lyratifolia (Schrenk) L.Martins
- Klasea marginata (Tausch) Kitag.
- Klasea melanocheila (Boiss. & Hausskn.) Holub
- Klasea moreana Greuter
- Klasea mouterdei (Arènes) Greuter & Wagenitz
- Klasea nana Ranjbar & Negaresh
- Klasea nudicaulis (L.) Fourr.
- Klasea oligocephala (DC.) Greuter & Wagenitz
- Klasea pallida (DC.) Holub
- Klasea paradoxa (Mozaff.) Ranjbar & Negaresh
- Klasea pinnatifida (Cav.) Talavera
- Klasea procumbens (Regel) Holub
- Klasea pusilla (Labill.) Greuter & Wagenitz
- Klasea quinquefolia (Willd.) Greuter & Wagenitz
- Klasea radiata (Waldst. & Kit.) Á.Löve & D.Löve
- Klasea sanandajensis Ranjbar & Negaresh
- Klasea serratuloides (Fisch. & C.A.Mey. ex DC.) Greuter & Wagenitz
- Klasea sogdiana (Bunge) L.Martins
- Klasea suffruticulosa (Schrenk) L.Martins
- Klasea suffulta (Rech.f.) L.Martins
- Klasea turkica Yıld.
- Klasea viciifolia (Boiss. & Hausskn.) L.Martins
- Klasea yunus-emrei B.Doğan, Ocak & A.Duran
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-02-17] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-02-17] (ang.).
- ↑ a b c d e Klasea Cass., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-02-17] .
- ↑ Klasea Cassini, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-02-17] .
- ↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 491, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 166, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ a b c d e f g K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VIII. Flowering Plants. Dicotyledons. Asterales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2007, s. 144. ISBN 978-3-540-31050-1.
- ↑ a b c d e ZhuZ. Shi ZhuZ., LudwigL. Martins LudwigL., Klasea Cassini, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-02-16] .
- ↑ a b Genus Klasea Cass.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-02-16].
