Jordan (rzeka)

Jordan
‏نهر الأردن‎
Ilustracja
Rzeka Jordan
Kontynent

Azja

Państwo

 Liban
 Syria
 Izrael
 Palestyna
 Jordania

Rzeka
Długość 251 km
Powierzchnia zlewni

18 000 km²

Źródło
Miejsce Antyliban, Hermon (zbieg rzek Hasbani, Banias, Dan, Ajoun)
Współrzędne

33°11′12″N 35°37′09″E/33,186667 35,619167

Ujście
Recypient Morze Martwe
Współrzędne

31°45′41″N 35°33′30″E/31,761389 35,558333

Mapa
Mapa rzeki
Położenie na mapie Jordanii
Mapa konturowa Jordanii, blisko górnej krawiędzi po lewej znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Jordan (hebr. ‏נהר הירדן‎, nahar ha-jarden; arab. ‏نهر الأردن‎, nahr al-urdun) – rzeka w Azji, na Bliskim Wschodzie, przepływająca przez Liban, Syrię, Izrael, Palestynę i Jordanię, na kilku odcinkach będąc rzeką graniczną. Długość rzeki to 251 km, a powierzchnia dorzecza 18 000 km².

Wody Jordanu wykorzystywane są do celów irygacyjnych i energetycznych, ale ich podział i wykorzystanie jest przyczyną wielu sporów wśród państw, przez które przepływa. W 2010 roku media donosiły o skutkach nadmiernej eksploatacji Jordanu, w wyniku której obniżył się poziom wody w rzece oraz zasilanym przez nią Morzu Martwym[1].

Przebieg

Jej początkiem, na terytorium Libanu, są cztery rzeki (potoki) źródłowe spływające z południowych stoków gór Antyliban. Rzekami tymi są:

  • Hasbani (hebr. שניר, senir; arab. الحاصباني, al-hasbani).
  • Banias (hebr. חרמון, hermon; arab. بانياس, banias), która jako potoki spływa z góry Hermon.
  • Dan (hebr. דן, dan; arab. اللدان, leddan), również spływa ze zboczy góry Hermon.
  • Ajun (hebr. עיון, ajoun; arab. عيون, ajoun).

Łączą się w dolinie Hula.

Płynie na południe dnem tektonicznego rowu Jordanu w górnym biegu tworząc liczne progi. Przepływa przez Jezioro Hula, następnie przez Jezioro Tyberiadzkie. W dolnym biegu meandruje. Uchodzi deltą do Morza Martwego na wysokości 396 m poniżej poziomu morza.

Większymi dopływami (lewymi, wschodnimi) są Jarmuk i Nahr al-Szewka.

Jordan w Biblii

W Starym Testamencie wymieniona jako główna rzeka Ziemi Obiecanej. Biblia wymienia rzekę między innymi przy okazji opisu przejścia przez niego suchą nogą przez Izraelitów pod wodzą Jozuego; osuszania go przez Eliasza i dwukrotnie przez Elizeusza (osuszenia te nie miały trwałego charakteru). Jordan odegrał też ważną rolę w cudownym uzdrowieniu Naamana.

W Nowym Testamencie Jordan wymieniony został jako miejsce chrztu Jezusa i Żydów dokonywanego przez Jana Chrzciciela. Według tradycji za miejsce, w którym chrzcił Jan Chrzciciel uznaje się Kasr al-Jahud.

Zobacz też

Przypisy

  1. Bliski Wschód – Jordan wysycha. money.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-03)]..

Bibliografia

  • Encyklopedia Geograficzna Świata t. VI Azja, AW Opres i PPWK, Kraków 1997, ISBN 83-85909-23-0.
Kontrola autorytatywna (rzeka):
  • VIAF: 82144647638107715569
  • LCCN: sh85070703
  • GND: 4096627-6
  • BnF: 157254959
  • SUDOC: 059298871
  • NKC: ge754904
  • J9U: 987007536282505171
  • WorldCat: viaf-82144647638107715569
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3918263
  • Britannica: place/Jordan-River
  • Treccani: giordano
  • Universalis: jourdain
  • БРЭ: 2018399
  • SNL: Jordan_-_elv
  • VLE: jordanas-1
  • Catalana: 0034799
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 29322