Jerzy Duński

Jerzy

Książę Cumberland

Okres

od 1689
do 1708

Książę-małżonek

Okres

od 1702
do 1708

Dane biograficzne

Dynastia

Oldenburgowie

Data urodzenia

2 kwietnia 1653

Data śmierci

28 października 1708

Miejsce spoczynku

Opactwo westminsterskie

Ojciec

Fryderyk III Oldenburg

Matka

Zofia Amelia

Rodzeństwo

Chrystian V,
Anna Zofia,
Frederyka Amalia,
Wilhelmina Ernestyna,
Fryderyk,
Ulryka Eleonora,
Dorota Juliana

Żona

Anna Stuart

Dzieci

Wilhelm, książę Gloucester

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Jerzy Oldenburg (ur. 2 kwietnia 1653 w Kopenhadze, zm. 28 października 1708 w Kensington Palace w Londynie), książę Danii i Norwegii, książę Cumberland, od 1702 r. książę-małżonek Anglii i Szkocji, od 1707 r. książę-małżonek Wielkiej Brytanii. Młodszy syn króla Danii i Norwegii Fryderyka III i Zofii Amalii, córki Jerzego, księcia brunszwickiego na Lüneburgu. Młodszy brat króla Chrystiana V.

Życiorys

Jerzy był wątłym i chorowitym dzieckiem, prawdopodobnie cierpiał na kiłę wrodzoną. W czasie polskiej elekcji 1674 roku jego kandydatura nie zdobyła większej popularności wśród szlachty^[1]. 28 lipca 1683 r. poślubił księżniczkę Annę, córkę angielskiego następcy tronu, księcia Yorku, późniejszego Jakuba II. 20 września Jerzy został naturalizowanym Anglikiem, 1 stycznia 1684 r. kawalerem Orderu Podwiązki. Jerzy i Anna tworzyli zgodne małżeństwo. Anna 18 razy zachodziła w ciążę, ale wczesne dzieciństwo przeżył tylko jeden syn, Wilhelm, książę Gloucester, który zmarł w wieku 11 lat.

Para książęca mieszkała w Londynie, w rezydencji zwanej „Cockpit” na obecnej Downing Street, stąd najbliższe otoczenie księstwa nazywano „Cockpit Circle”. Kiedy w 1688 r. szwagier Jerzego, książę Wilhelm III Orański, przybył do Anglii, aby obalić Jakuba II, Jerzy, wówczas nominalny dowódca regimentu Lorda Wielkiego Admirała, przeszedł 25 listopada na jego stronę. W 1689 r. został honorowym pułkownikiem 3 regimentu pieszego (3rd Regiment of Foot). 6 kwietnia 1689 r. Jerzy otrzymał tytuły księcia Cumberland, hrabiego Kendal i barona Wokingham.

Mimo tych godności stosunki między Wilhelmem a Jerzym nie były najlepsze. W 1685 r. Wilhelm odmówił uczestnictwa w koronacji Jakuba II, gdyż Jerzy zajmowałby zaszczytniejsze miejsce, jako książę krwi, niż elekcyjny stadhouder Republiki. Podczas chwalebnej rewolucji urazy te poszły na pewien czas w niepamięć, ale przez cały okres swoich rządów Wilhelm odsuwał szwagra od wpływu na politykę. Dopiero po śmierci Wilhelma w 1702 r. i wstąpieniu na tron Anny Jerzy mógł odegrać bardziej znaczącą rolę na angielskiej scenie politycznej.

W 1702 r. Jerzy został Lordem Wielkim Admirałem i lordem strażnikiem Pięciu Portów. Na tych stanowiskach dał się poznać jako zdolny administrator i dobry strateg. Jego działania nie cieszyły się jednak sympatią rządzącej partii wigów. Kiedy w 1708 r. Jerzy leżał na łożu śmierci, wigowie przygotowywali wniosek o jego dymisję i tylko dzięki staraniom królowej ten wniosek nie wszedł w życie.

Jerzy zmarł 28 października 1708 r. Jego śmierć była ciosem dla królowej, która nie zgodziła się przekazać zarządu nad Royal Navy komisji, ale nie była również w stanie podpisać dokumentów przygotowanych przez jej zmarłego męża.

Rodzina

28 lipca 1683 r. w Royal Chapel w St. James’s Palace Jerzy poślubił Annę Stuart (6 lutego 1665 – 1 sierpnia 1714), późniejszą królową Wielkiej Brytanii, młodszą córkę króla Jakuba II i Anny Hyde, córki 1. hrabiego Clarendon. Jerzy i Anna mieli następujące dzieci:

córka (poroniona 12 maja 1684 r.)
Maria (2 czerwca 1685 – 8 lutego 1687)
Anna Zofia (12 maja 1686 – 2 lutego 1687)
dziecko (poronione w styczniu 1687 r.)
syn (poroniony 22 października 1687 r.)
dziecko (poronione 16 kwietnia 1688 r.)
Wilhelm, książę Gloucester (24 lipca 1689 – 29 lipca 1700)
Maria (ur. i zm. 14 października 1690)
Jerzy (ur. i zm. 17 kwietnia 1692)
córka (poroniona 23 kwietnia 1693 r.)
dziecko (poronione 21 stycznia 1694 r.)
córka (poroniona 18 lutego 1696 r.)
dziecko (poronione 20 września 1696 r.)
dziecko (poronione 21 września 1696 r.)
córka (poroniona 25 marca 1697 r.)
dziecko (poronione w grudniu 1697 r.)
Karol (ur. i zm. 15 września 1698)
córka (poroniona 25 stycznia 1700 r.)

Przypisy

↑ Krystyn Matwijowski, Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego, Wrocław 1976, s. 18.

Admiralicja brytyjska

Lordowie Wysocy Admirałowie 1413–1628	Thomas Beaufort, książę Exeter (1413–1426) Jan Lancaster (1426–1435) John Holland, 2. książę Exeter (1435–1447) William de la Pole, 1. książę Suffolk (1447–1450) Henry Holland, 3. książę Exeter (1450–1461) William Neville, 1. hrabia Kentu 1462 Ryszard III York (1462–1470) Richard Neville (1470–1471) Ryszard III York (1471–1483) John Howard, 1. książę Norfolk (1483–1485) John de Vere (1485–1513) Edward Howard 1513 Thomas Howard (1513–1525) Henryk FitzRoy (1525–1536) William Fitzwilliam, 1. hrabia Southampton (1536–1540) John Russell (1540–1542) Edward Seymour (1542–1543) John Dudley (1543–1547) Tomasz Seymour (1547–1549) John Dudley (1549–1550) Edward Clinton, 1. hrabia Lincoln (1550–1554) William Howard, 1. baron Howard of Effingham (1554–1558) Edward Clinton, 1. hrabia Lincoln (1558–1585) Charles Howard (1585–1619) George Villiers (1619–1628)
Lordowie Wysocy Admirałowie i Pierwsi Lordowie Admiralicji 1628–1709	Richard Weston, 1. hrabia Portland (1628–1635) Robert Bertie, 1. hrabia Lindsey (1635–1636) William Juxon (1636–1638) Algernon Percy, 10. hrabia Northumberland (1638–1643) Francis Cottington, 1. baron Cottington (1643–1646) Jakub II Stuart (1660–1673) Karol II Stuart 1673 Rupert Reński (1673–1679) Henry Capell, 1. baron Capell (1679–1681) Daniel Finch (1681–1684) Karol II Stuart (1684–1685) Jakub II Stuart (1685–1688) Wilhelm III Orański (1688–1689) Arthur Herbert, 1. hrabia Torrington (1689–1690) Thomas Herbert (1690–1692) Charles Cornwallis, 3. baron Cornwallis of Eye (1692–1693) Anthony Carey, 5. wicehrabia Falkland (1693–1694) Edward Russell (1694–1699) John Egerton (1699–1701) Thomas Herbert (1701–1702) Jerzy Duński (1702–1708) Anna Stuart 1708 Thomas Herbert (1708–1709)
Pierwsi Lordowie Admiralicji od 1709	Edward Russell (1709–1710) John Leake (1710–1712) Thomas Wentworth (1712–1714) Edward Russell (1714–1717) James Berkeley (1717–1727) George Byng, 1. wicehrabia Torrington (1727–1733) Charles Wager (1733–1742) Daniel Finch (1742–1744) John Russell (1744–1748) John Montagu (1748–1751) George Anson (1751–1756) Richard Grenville-Temple, 2. hrabia Temple (1756–1757) Daniel Finch 1757 George Anson (1757–1762) George Montagu-Dunk 1762 George Grenville 1763 John Montagu 1763 John Perceval (1763–1766) Charles Saunders 1766 Edward Hawke (1766–1771) John Montagu (1771–1782) Augustus Keppel (1782–1783) Richard Howe 1783 Augustus Keppel 1783 Richard Howe (1783–1788) John Pitt (1788–1794) George Spencer (1794–1801) John Jervis (1801–1804) Henry Dundas (1804–1805) Charles Middleton (1805–1806) Charles Grey 1806 Thomas Grenville (1806–1807) Henry Phipps (1807–1810) Charles Philip Yorke (1810–1812) Robert Dundas (1812–1827) Wilhelm IV Hanowerski (1827–1828) Robert Dundas (1828–1830) James Graham (1830–1834) George Eden 1834 Thomas de Grey (1834–1835) George Eden 1835 Gilbert Elliot-Murray-Kynynmound (1835–1841) Thomas Hamilton (1841–1846) Edward Law 1846 George Eden (1846–1849) Francis Baring (1849–1852) Algernon Percy 1852 James Graham (1852–1855) Charles Wood (1855–1858) John Pakington (1858–1859) Edward Seymour (1859–1866) John Pakington (1866–1867) Henry Lowry-Corry (1867–1868) Hugh Childers (1868–1871) George Goschen (1871–1874) George Ward Hunt (1874–1877) William Henry Smith (1877–1880) Thomas Baring (1880–1885) George Hamilton (1885–1886) George Robinson 1886 George Hamilton (1886–1892) John Spencer (1892–1895) George Goschen (1895–1900) William Palmer (1900–1905) Frederick Campbell 1905 Edward Marjoribanks (1905–1908) Reginald McKenna (1908–1911) Winston Churchill (1911–1915) Arthur Balfour (1915–1916) Edward Carson (1916–1917) Eric Geddes (1917–1919) Walter Long (1919–1921) Arthur Lee (1921–1922) Leo Amery (1922–1924) Frederic Thesiger 1924 William Bridgeman (1924–1929) Albert Alexander (1929–1931) Austen Chamberlain 1931 Bolton Eyres-Monsell (1931–1936) Samuel Hoare (1936–1937) Duff Cooper (1937–1938) James Stanhope (1938–1939) Winston Churchill (1939–1940) Albert Alexander (1940–1945) Brendan Bracken 1945 Albert Alexander (1945–1946) George Hall (1946–1951) Frank Pakenham 1951 James Thomas, 1. wicehrabia Cilcennan (1951–1956) Quintin Hogg (1956–1957) George Douglas-Hamilton (1957–1959) Peter Carington (1959–1963) George Jellicoe (1963–1964) Elżbieta II (1964–2011) Filip (2011–2021)
Admirałowie Floty 1795-1827	Richard Howe (1795–1799) Peter Parker (1799–1811) Wilhelm IV Hanowerski (1811–1827)
Pierwsi Lordowie Morscy od 1828	George Cockburn (1828–1830) Thomas Hardy (1830–1834) George Dundas 1834 Charles Adam 1834 George Cockburn (1834–1835) Charles Adam (1835–1841) George Cockburn (1841–1846) William Parker 1846 Charles Adam (1846–1847) James Dundas (1847–1852) Maurice Berkeley 1852 Hyde Parker (1852–1854) Maurice Berkeley (1854–1857) Richard Saunders Dundas (1857–1858) William Martin (1858–1859) Richard Saunders Dundas (1859–1861) Frederick Grey (1861–1866) Alexander Milne (1866–1868) Sydney Dacres (1868–1872) Alexander Milne (1872–1876) Hastings Yelverston (1876–1877) George Wellesley (1877–1879) Astley Cooper-Key (1879–1885) Arthur Hood, 1. baron Hood of Avalon (1885–1886) John Hay 1886 Arthur Hood, 1. baron Hood of Avalon (1886–1889) Vesey Hamilton (1889–1891) Anthony Hoskins (1891–1893) Frederick Richards (1893–1899) Walter Kerr (1899–1904) John Arbuthnot Fisher (1904–1910) Arthur Wilson (1910–1911) Francis Bridgeman (1911–1912) Louis Mountbatten (1912–1914) John Arbuthnot Fisher (1914–1915) Henry Jackson (1915–1916) John Jellicoe, 1. hrabia Jellicoe (1916–1917) Rosslyn Erskine-Wemyss, 1. baron Wester Wemyss (1917–1919) David Beatty, 1. hrabia Beatty (1919–1927) Charles Madden (1927–1930) Frederick Field (1930–1933) Ernle Chatfield (1933–1938) Roger Backhouse (1938–1939) Dudley Pound (1939–1943) Andrew Cunningham (1943–1946) John Henry Dacres Cunningham (1946–1948) Bruce Fraser (1948–1951) Rhoderick McGrigor (1951–1955) Louis Mountbatten (1955–1959) Charles Lambe (1959–1960) Caspar John (1960–1963) David Luce (1963–1966) Varyl Begg (1966–1968) Michael Lefanu (1968–1970) Peter Hill-Norton, 1. baron Hill-Norton (1970–1971) Michael Pollock (1971–1974) Edward Ashmore (1974–1977) Terence Lewin, 1. baron Lewin (1977–1979) Henry Leach (1979–1982) John Fieldhouse, baron Fieldhouse (1982–1985) William Staveley (1985–1989) Julian Oswald (1989–1993) Benjamin Bathurst (1993–1995) Jock Slater (1995–1998) Michael Boyce (1998–2001) Nigel Essenhigh (2001–2002) Alan West (2002–2006) Jonathon Band (2006–2009) Mark Stanhope (2009–2013) George Zambellas (2013–2016) Philip Jones (od 2016)