Geniusz (mitologia)
![]() | Ten artykuł od 2023-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Follis-Flavius_Valerius_Severus-trier_RIC_650a.jpg/300px-Follis-Flavius_Valerius_Severus-trier_RIC_650a.jpg)
![]() | Zobacz kolekcję cytatów o geniuszu w Wikicytatach |
Geniusz (łac. genius) – w religii rzymskiej półboska, śmiertelna istota, która obdarza mężczyznę płodnością, kieruje jego losem, przynosi szczęście, a rodzi się wraz z nim. Żeńskim odpowiednikiem jest Junona (łac. iuno).
Uważano, że każdy mężczyzna ma swojego własnego, indywidualnego geniusza. Składano mu ofiary w dniu własnych urodzin – stąd chrześcijanie początkowo tępili obchodzenie urodzin, gdyż jest to pogańskie święto ku czci własnego geniusza (chrześcijańskim zamiennikiem są imieniny, święto ku czci chrzestnego patrona).
Koncepcję geniusza uzupełniono z czasem o geniusza zbiorowego, czego przykładem jest genius populi Romani, duch opiekuńczy całego „ludu rzymskiego“, czyli wszystkich Rzymian. Na rewersach monet rzymskich geniusza przedstawiano z paterą i rogiem obfitości, czasami z ołtarzem u stóp.
Pod wpływem filozofii greckiej nastąpił w okresie późniejszym podział na geniusza dobrego – białego (genius albus) oraz złego – czarnego (genius ater). Geniusza utożsamiano generalnie z greckim daimonionem.
Zobacz też
- genius loci
- LCCN: sh85053910
- GND: 4156634-8
- J9U: 987007562693005171
- Treccani: genio_res-90189469-b690-11df-9cd8-d5ce3506d72e