Czysta mowa

Czysta mowa – ogólnoświatowa seria zgromadzeń religijnych o charakterze międzynarodowym, zorganizowanych przez Świadków Jehowy. Kongresy rozpoczęły się latem 1990 roku na półkuli północnej, a zakończyły na początku 1991 roku na półkuli południowej. Hasło kongresowe oparto na biblijnym wersecie z Księgi Sofoniasza 3:9, który w Przekładzie Nowego Świata oddano słowami: „Wtedy bowiem dokonam wśród ludów zamiany na czystą mowę, aby wszystkie wzywały imienia Jehowy i służyły mu ramię przy ramieniu”^[1].

Celem kongresu było omówienie aspektów „czystej mowy”^[a], odpowiedzi na pytanie dlaczego nauczenie się jej i płynne posługiwanie się nią jest niezwykle ważne, oraz jak dzięki niej umacnia się jedność ogólnoświatowej społeczności Świadków Jehowy^[2].

Kongresy w Polsce

W Polsce odbyło się 11 czterodniowych kongresów^[b][2], w których uczestniczyło 152 460 osób^[3], a 4867 zostało ochrzczonych^[4][5].

Kongresy odbyły się w dniach:

• od 19 do 22 lipca: w Bydgoszczy (stadion „Zawiszy”), Łodzi (stadion ŁKS „Start”) i Szczecinie (stadion MKS „Pogoń”)
• od 26 do 29 lipca: w Krakowie (stadion „Korony”), Lublinie (stadion RKS „Motor”) i we Wrocławiu („Stadion Olimpijski”)
• od 2 do 5 sierpnia: w Chorzowie („Stadion Śląski”)^[6], Gdańsku (stadion „Lechii”, który wcześniej Świadkowie Jehowy wyremontowali)^[7][8] i Wałbrzychu (stadion GKS „Górnik”)
• od 9 do 12 sierpnia: w Poznaniu (stadion GKS „Olimpia”) oraz w Warszawie („Stadion Dziesięciolecia”), gdzie program przedstawiano w języku polskim i rosyjskim^[9].

Kongres specjalny w Warszawie

Na „Stadionie Dziesięciolecia” w Warszawie odbył się kongres specjalny z udziałem ponad 35 tysięcy delegatów z centralnej Polski i ponad 17 tysięcy ze Związku Radzieckiego (m.in. z Rosji, Ukrainy^[10], Łotwy^[11], Mołdawii^[10] i innych republik radzieckich), a wśród nich grupa niesłyszących, dla których program był tłumaczony na rosyjski język migowy. W programie kongresu uczestniczył Milton George Henschel, członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy^[12][13].

Władze ZSRR oficjalnie zezwoliły im na uczestnictwo w tym kongresie. Kilka dni przed rozpoczęciem kongresu przedstawiciele władz radzieckich zapowiedzieli ograniczenie wyjazdów swych obywateli do Polski. Jednak ich wprowadzenie przesunięto i zaczęły one obowiązywać dopiero po kongresie^[14]. Wynajęto specjalne składy pociągów, które przywiozły m.in. rosyjskich współwyznawców^[15]. Po raz pierwszy Świadkowie Jehowy ze Związku Radzieckiego wysłuchali całego programu w języku rosyjskim^[c]. Delegaci z ZSRR otrzymali broszurę z 73 pieśniami Królestwa w języku rosyjskim. W kongresie uczestniczyło też ponad stu byłych więźniów obozu w Mordwie. Było to ich pierwsze spotkanie po jego opuszczeniu. Byli w nim uwięzieni za prowadzenie działalności religijnej Świadków Jehowy^[10][16].

W Trybunie w artykule „Głosiciele Królestwa” Zofia Uszyńska napisała: „Radzieckie służby graniczne przeprowadziły wszystkie autokary na stronę polską bez konieczności czekania na odprawę w kilometrowych kolejkach. Przyjechali przedstawiciele z całego Związku Radzieckiego: z Władywostoku, Chabarowska, Workuty. Niektórzy spędzili cztery, pięć dni w pociągu”.

19 sierpnia 1990 roku w tygodniku The Warsaw Voice Anna Dubrawska w artykule „Świadkowie Jehowy w ZSRR – przed nimi lepsze dni” przeprowadziła wywiady z uczestnikami z ZSRR, a wśród nich z takimi, którzy z powodu swoich przekonań religijnych spędzili po 15 lat w więzieniach i obozach pracy.

Sztandar Młodych opisał przygotowanie stadionu na przyjęcie delegatów: „W czynie społecznym (...) wyznawcy Jehowy wyremontowali ławki, odnowili tunele i szalety, wyczyścili murawę boiska. Na koszty kongresu wykładali z własnych kieszeni. Wszyscy Świadkowie Jehowy przygotowali dla przyjezdnych ok. 22 tys. prywatnych kwater, zadbali o wyżywienie dla obywateli radzieckich, o własną opiekę medyczną”^[12].

Kongresy międzynarodowe na świecie

Kongresy międzynarodowe odbyły się w Bangkoku, Berlinie, Buenos Aires, Manili, Tajpej i São Paulo.

Berlin

Pod koniec 1989 roku Ciało Kierownicze Świadków Jehowy zorganizowało przygotowania do kongresu międzynarodowego na „Stadionie Olimpijskim” w Berlinie Zachodnim. Ponieważ decyzja o zorganizowaniu kongresu zapadła stosunkowo późno, Stadion Olimpijski nie był już dostępny w weekend, dlatego kongres trwał od wtorku 24 lipca do piątku 27 lipca 1990 roku. Świadkowie Jehowy na przygotowanie obiektu mieli tylko jeden dzień, a na demontaż kilka godzin. Świadkowie Jehowy z Drezna wyhodowali i ułożyli wokół sceny 16 000 kwiatów. Około 9500 Świadków Jehowy z NRD, którzy 14 marca 1990 roku zostali uznani prawnie, przybyło na kongres 13 wynajętymi pociągami, a inni 200 autokarami. Dla większości wyznawców z NRD był to pierwszy kongres w ich życiu^[17][1]. W kongresie uczestniczyli delegaci z 65 krajów, w tym około 30 000 z NRD i 4500 z Polski, dla których przygotowano specjalny program z udziałem członków Ciała Kierowniczego^[18]. Program kongresu przedstawiono w języku niemieckim oraz angielskim, z którego skorzystało około 6000 osób, w tym 584 delegatów z Wielkiej Brytanii^[19]. Duże grupy delegatów przybyły także z Danii, Hiszpanii, Mozambiku oraz Stanów Zjednoczonych. Liczba obecnych wyniosła 44 532 osoby, a 1018 zostało ochrzczonych^{[20][21][22][23][24]}. Ogólna liczba obecnych na wszystkich 19 kongresach okręgowych zorganizowanych w RFN^[d] wyniosła 192 811 osób, a 2588 osób zostało ochrzczonych^[25][26].

Beunos Aires

W grudniu 1990 roku na stadionach „River Plate” i „Vélez Sarsfield” w Buenos Aires w Argentynie odbył się następny kongres międzynarodowy. Wśród ponad 67 000 obecnych, było około 6000 delegatów z ponad 20 krajów, m.in. z Japonii^[27]. Przemówienia wygłosili członkowie Ciała Kierowniczego – John E. Barr i Lyman Alexander Swingle^[28][23].

São Paulo

W grudniu 1990 roku kongres międzynarodowy zorganizowano w São Paulo w Brazylii. Wśród 134 406 obecnych było 2350 delegatów z 14 krajów. Kongres odbył się na stadionach – „Morumbi” (86 186 obecnych) oraz „Pacaembu” (48 220 obecnych). W kongresie brało udział dwóch członków Ciała Kierowniczego – Carey W. Barber i Albert D. Schroeder. Ponadto od września do października w Brazylii odbyło się 110 kongresów okręgowych w 68 miastach. Ogółem na wszystkich kongresach obecnych było 548 517 osób, a 13 448 zostało ochrzczonych^{[23][29][30][31]}.

Manila, Tajpej, Bangkok

Na początku roku 1991 odbyły się kolejne międzynarodowe kongresy w Manili na Filipinach, w Tajpej na Tajwanie i Bangkoku w Tajlandii^[23][32][33].

Kongresy okręgowe na świecie

Na całym świecie poza serią kongresów międzynarodowych w wielu krajach zorganizowano kongresy okręgowe. Niektóre z nich odbyły się po raz pierwszy w tych krajach, w których Świadkowie Jehowy zostali wówczas prawnie zalegalizowani.

W Rumunii odbyły się pierwsze od ponad 40 lat kongresy. Zorganizowano je w miastach Braszów i Kluż-Napoka. Program przedstawiono w języku rumuńskim i węgierskim. Był to pierwszy od 40 lat kongres, po odzyskaniu w kwietniu 1990 roku prawnej rejestracji przez tamtejszych Świadków Jehowy. Uczestniczyło w nim dwóch członków Ciała Kierowniczego – Milton George Henschel i Theodore Jaracz. Łączna liczba obecnych przekroczyła 36 000 osób, a 1445 zostało ochrzczonych, czyli około 8 procent ogółu głosicieli działających wówczas w Rumunii^{[22][24][13][18][34]}.

W dniach od 2 do 5 sierpnia 1990 roku odbyły się kongresy na Węgrzech: w Budapeszcie, Peczu, Miszkolcu, i Debreczynie. Wzięło w nich udział 21 568 osób, w tym około 2000 osób posługujących się językiem węgierskim z Rumunii, Czechosłowacji (głównie ze Słowacji) i ZSRR oraz 700 delegatów z Finlandii, a ochrzczono 901 osób^[13][3]. Również na Węgrzech był pierwszym kongresem, zorganizowanym po odzyskaniu prawnej rejestracji przez tamtejszych Świadków Jehowy^[34][24][18].

Kongres na „Stadionie imienia Evžena Rošickýego” w Pradze odbył się w dniach od 9 do 12 sierpnia 1990 roku. Brało w nim udział 23 876 osób, a 1824 ochrzczono. W programie uczestniczyli dwaj członkowie Ciała Kierowniczego, Milton Henschel i Theodore Jaracz. Ponad 9500 ochotników przez ponad 58 000 godzin sprzątało i malowało stadion, przygotowując go do kongresu^{[22][3][24][13][18][35]}.

W czerwcu 1990 roku około 200 Świadków Jehowy z Estonii oficjalnie uczestniczyło w kongresie w Helsinkach w Finlandii. Po raz pierwszy otrzymali oni pełnokolorowe publikacje w języku estońskim^[36][18].

W Bułgarii działalność tamtejszych Świadków Jehowy nie została wówczas jeszcze zalegalizowana, dlatego ponad 200 z nich było obecnych wśród 6537 uczestników kongresu, który w dniach 23 do 26 sierpnia 1990 roku odbył się w Salonikach w Grecji. Program przedstawiono w języku greckim i po raz pierwszy w bułgarskim^[3][13].

Po raz pierwszy kongresy odbyły się w każdej z sześciu republik Jugosławii. Obszerne sprawozdania o nich przekazały główne media^[3][24].

Po trwającym od kwietnia 1976 roku do stycznia 1990 roku zakazie działalności, w odzyskanych w lipcu i wyremontowanych przez ochotników obiektach Biura Oddziału w Porto-Novo w Beninie, w sierpniu 1990 roku odbył się kongres z udziałem około 2000 osób^[37].

Na kongresach w Holandii ogłoszono wydanie Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata w języku niderlandzkim (wydanie z roku 1990).

W Ekwadorze w kongresach uczestniczyło 40 799 osób, w tym 18 069 tamtejszych głosicieli^[38]. Natomiast w Haiti w kongresach brało udział 13 236 osób, a 396 ochrzczono. Najwyższa liczba głosicieli w Haiti wynosiła wówczas 6427^[38].

Po wieloletnim zakazie działalności Świadkowie Jehowy w Mozambiku uczestniczyli w kongresie, który odbył się na „Stadionie Costa do Sol” w Maputo. Udział w nim wzięło około 6000 osób. Program przedstawiono w języku portugalskim i w języku tsonga. Ogółem w trzech kongresach w tym kraju wzięło udział 13 971 osób, a 357 ochrzczono^[39][40].

Na kongresie w Auckland w Nowej Zelandii po raz pierwszy przedstawiono program w języku samoańskim, z którego skorzystały 503 osoby^[41].

W kongresie, który odbył się w grudniu 1990 roku w teatrze miejskim w Porto Grande na wyspie São Vicente w Republice Zielonego Przylądka, uczestniczyli także delegaci z wysp Santo Antão i São Nicolau. Liczba obecnych wyniosła 756, a 24 osoby zostały ochrzczone. Na kongres w Prai przybyli delegaci z wyspy Santiago i z wysp Sal i Fogo, liczba obecnych wyniosła 472 osoby. Były to pierwsze kongresy po zalegalizowaniu działalności tamtejszych Świadków Jehowy 30 listopada 1990 roku^[42].

W lipcu 1990 roku w kongresie w Gujanie Francuskiej wzięło udział 1479 osób – w tym 660 tamtejszych głosicieli, a 41 zostało ochrzczonych^[43].

Na Gwadelupie w czterech kongresach uczestniczyło 13 021 osób, a 259 ochrzczono. Liczba tamtejszych głosicieli wynosiła wówczas 6233^[43].

W lipcu 1990 roku w kongresach na Alasce uczestniczyło 2929 osób, a 50 zostało ochrzczonych^[43].

We wrześniu 1990 roku w kongresie na wyspie Reunion uczestniczyło 3591 osób, w tym 1854 głosicieli, a 114 z nich ochrzczono^[44].

Po raz pierwszy od dziewięciu lat Świadkowie Jehowy w Nikaragui zgromadzili się na stadionie w Managui. W kongresie wzięły udział 11 404 osoby, a 283 ochrzczono^[45].

Pomimo działań wojennych, w listopadzie 1990 roku kongres odbył się w Libanie, uczestniczyły w nim 3794 osoby, a 111 ochrzczono^[46][47].

Z udziałem 600 Świadków Jehowy pochodzenia arabskiego i żydowskiego kongres odbył się w Hajfie w Izraelu^[48].

Jesienią 1991 roku na zebraniach zborowych został przedstawiony specjalny program „Szczęśliwy lud wysławia Jehowę na zgromadzeniach w Europie Wschodniej”. Był on ilustrowany przezroczami ukazującymi najważniejsze wydarzenia z kongresów pod hasłem „Czysta mowa” z 1990 roku w Europie Wschodniej^[49].

Publikacje wydane z okazji kongresu

 Osobny artykuł: Publikacje Świadków Jehowy.

• Jak krew może ocalić twoje życie? (broszura)^[50]
• Kto nam pomoże rozwiązać nasze problemy? (broszura, po polsku brak)^[51]
• Człowiek poszukuje Boga (książka, po polsku w 1994)^[52]
• „Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne” (wyd. zrewid.; książka)^[53]

Niektóre punkty programu

• Dramaty (przedstawienia):
  • Gorliwe spełnianie woli Bożej^[54]
  • Stawiajmy czoło podstępnym działaniom Diabła
• Wykład publiczny:
  • Bądźcie zjednoczeni czystą mową

Uwagi

Przypisy