Wehrkreis I

Wehrkreis I
De militaire districten van het Duitse Rijk na de "Anschluss" van Oostenrijk.
Oprichting 1919
Ontbinding 8 mei 1945[1]
Land Vlag van Duitsland tijdens de Weimarrepubliek Weimarrepubliek
Vlag van nazi-Duitsland nazi-Duitsland
Onderdeel van Reichswehr
Wehrmacht
Type Militair district
Veldslagen Tweede Wereldoorlog
Commandanten zie bevelhebbers

Het Wehrkreis I (Königsberg) (vrije vertaling: 1e militaire district (Koningsbergen)) was een territoriaal militaire bestuurlijke eenheid tijdens de Weimarrepubliek, en later van het nationaalsocialistische Duitse Rijk. Het bestond vanaf 1919 tot 1945.

Het Wehrkreis I was verantwoordelijk voor de militaire veiligheid van het Oost-Pruisen[1][2][3]. Het voorzag ook in de bevoorrading en training van delen van het leger van de Reichswehr en het Heer in het gebied.

Het gebied van het Wehrkreis I was 78.731 vierkante kilometer groot, met een bevolking van 4.667.000[2] in 1944. Het hoofdkwartier van het Wehrkreis I was gevestigd in Koningsbergen[1][2][4].

Het Wehrkreis I had twee Wehrersatzbezirke, Allenstein[3], Koningsbergen (vrije vertaling: twee reserve militaire districten).

Luftgau I werd opgebouwd door het Wehrkreis I[5].

Kaart van het Wehrkreis I in 1943.

Bevelhebbers[6]

Rang Naam Begin Eind Opmerking
Generalleutnant Ludwig von Estorff[7] 1919 1920
Generalleutnant Johannes von Dassel[8] 1 oktober 1920 31 oktober 1923 Vanaf maart 1920 tot mei 1920 als plaatsvervangend bevelhebber, daarna vanaf 1924 als bevelhebber Wehrkreis.
Generalleutnant Wilhelm Heye[9][10] 1 november 1923[11] 8 oktober 1926[11] -
31 oktober 1926
Generalleutnant Friedrich von Esebeck[12] 1 november 1926[13] 30 september 1929[13]
Generalleutnant Werner von Blomberg 1 oktober 1929[14] 30 januari 1933[14]
General der Artillerie Walther von Brauchitsch 1 februari 1933[15] -
1 maart 1933[16] 		1 april 1937[16] Laatste commandant van de 1e Divisie
General der Artillerie Georg von Küchler 1 april 1937[17] 31 juli 1939[17] -
26 augustus 1939 		Mobilisatie voor de Tweede Wereldoorlog. Hiervoor eerst commandant van de 1e Infanteriedivisie.
Generalleutnant Oskar von Hindenburg 26 augustus 1939 -
1 september 1939[18] 		25 oktober 1939[18] -
5 november 1939 		mit der stellvertretende Führung beauftragt (m.d.st.F.b.)
(vrije vertaling: met het plaatsvervangend leiderschap belast)[18]
General der Artillerie Alfred von Vollard-Bockelberg 25 oktober 1939[1] -
5 november 1939 		14 mei 1940[1] -
19 juni 1940
General der Artillerie Wilhelm Ulex 2 juni 1940[1][19] -
20 oktober 1940 		30 april 1941[1][19][20] -
1 mei 1941 		Voormalig bevelhebber van het Wehrkreis XI.
General der Artillerie Peter Weyer 1 mei 1941[1][21] 31 januari 1943[1][21] Voormalig bevelhebber van het Wehrkreis X.
General der Artillerie Albert Wodrig 31 januari 1943[1][22] -
1 februari 1943 		1 november 1944[1][22]
General der Infanterie Otto Lasch 1 november 1944[1][23][24] 9 april 1945[23][25] In januari 1945 werd Oost-Pruisen door het Russisch leger aangevallen. Op 9 april 1945 werd Lasch door Hitler gedegradeerd en tot de dood veroordeeld, dit vanwege de overgave van Koningsbergen op dezelfde dag[24].

Wehrkreiskommando I

Vanaf 1919 was de staf geplaatst in het commandantgebouw gevestigd aan de Hinterroßgarten 43, dat werd in 1928 verkocht voor 76.000 RM.

Wehrkreis-Waffenmeisterei

De Waffenmeisterei was gevestigd aan de Rothensteiner Straße, Königsberg. Er werkte 700 medewerkers. Het was ondergeschikt aan het Heereszeugamt.

Militair districtspastoor

in de Weimarrepubliek was de pastoor; één voor elk van de zeven militaire districten; ondergeschikt aan de veldprovoost, vanaf 1934 aan de veldbisschop. In 1933 steeg het aantal naar 15 pastoren[26]. De pastoors, aangeduid als "ev. of kat. Wehrkreispfarrer ", waren ondergeschikt aan de staf van het Wehrkreiskommando (vrije vertaling: militaire districtscommando) als griffiers voor aangelegenheden van legerpastoraat.

De functie van predikant in het Wehrkreis I had in het hele Duitse Rijk had een bijzonder voorrecht, aangezien het preken werden gedaan in de kroningskerk van de Pruisische koningen[27].

Katholiek pastoor

Vanaf het begin van 1920 tot eind september 1927 was Franz Rarkowski katholiek Divisie- en militair districts-pastoor.

In 1932 werd de latere Leitende Marinedekan Stanislaus Estevant (1882–1956) benoemd. Aansluitend bekleedde Anton Poschmann (1894-1970) deze functie, totdat hij in 1933 met gedwongen pensionering moest.

Protestantse militair districtspastoor

Vanaf 1921 tot 1926 was Albert Otto, en later vanaf 1940 tot 1943 Aufsichtsführender Pfarrer. (vrije vertaling: toezichthoudende pastoor) bij de Militärbefehlshaber Belgien–Nordfrankreich (vrije vertaling: militair bevelhebber van België en Noord-Frankrijk). En vanaf 1944 aansluitend in dezelfde functie bij de Oberbefehlshaber West (Opperbevelhebber West)[28]. Vanaf 1926 tot 1933 was Ludwig Müller (later de Reichsbischof van de Duitse Evangelische Kerk (DEK) en Führungsperson van de Deutsche Christen (vrije vertaling: Rijksbisschop en leider van de Deutsche Christen)). Walter Trepte bekleedde deze functie vervolgens tot 1939[29]. Hij werd opgevolgd door de Oberst en later Wehrmacht-decaan Stefan Gmeiner (1895-1952), die in beide wereldoorlogen meerdere keren onderscheiden was, Ewald Hage verving Gmeiner in 1944 werd vanwege een verwonding.

Politieautoriteiten en SD-diensten

Er werden overeenkomstige politieautoriteiten en SD-diensten toegewezen aan het Wehrkreis. Er was een hoofdbureau van de staatspolitie/Kriminalpolizei in Koningsbergen, en een staatspolitiebureau/recherchebureau in Allenstein, Tilsit en Zichenau-Schröttersburg en andere buitenposten van de staatspolitie[30].

Höherer SS- und Polizeiführer (HSSPF) Nordost, Wehrkreis I, waren:

Befehlshaber der Ordnungspolizei (BdO):

  • Plaatsvervangend Fritz Schuberth (14 juli 1944 - 5 augustus 1944[40])
  • Rudolf Mueller-Boenigk (20 februari 1942 - 5 augustus 1944[41])
  • Karl Franz (15 juli 1941 - 8 oktober 1941[42]) (m.d.W.d.G.b.)[43]
  • Karl Franz (8 oktober 1941 - 20 februari 1942[43]) (m.d.W.d.G.b.)[43]

Inspekteur der Ordnungspolizei (IdO):

SD-eenheden[4]:

Bekende personen in het Wehrkreis

  • Heinrich Graf zu Dohna-Schlobitten: vanaf 1939 stafchef en verzetsstrijder
  • Hans Otto Erdmann: vanaf 1944 1. Generalstabsoffizier (vrije vertaling: 1e Generale Stafofficier) van het Wehrkreis en verzetsstrijder
  • Siegfried Hoffheinz: officier van geneeskundige dienst
  • Erich Koch: Rijksverdedigingscommissaris van het Wehrkreis
  • Anton Kuhn: vanaf 1939 plaatsvervangend pastoor, later decaan van het militair gewest van de Bundeswehr.
  • Heinrich Graf von Lehndorff-Steinort: verbindingsofficier van operatie Walküre, van het Wehrkreis en verzetsstrijder
  • Otto von Oelhafen: vanaf januari 1940 tot oktober 1940 Inspekteur der Ordnungspolizei (IdO) in het Wehrkreis
  • Curt Pohlmeyer: vanaf april 1939 tot januari 1940 Inspekteur und Befehlshaber der Ordnungspolizei in het Wehrkreis
  • Theodor Rehberg: als Obermedizinalrat (vrije vertaling: senior raadgevend arts) en turberculosedeskundig adviseur van het Wehrkreis, later van het Wehrkreis IX
  • Walter von Reichenau: vanaf 1930 stafchef
  • Friedrich Stahl: vanaf 1943 personeelsfunctionaris in het Wehrkreis
  • Wilhelm-Hunold von Stockhausen: vanaf 1944 als opvolger van Oskar von Hindenburg als Kommandeur der Kriegsgefangenenlager van het Wehrkreis

Afkorting

  • mit der Wahrnehmung der Geschäfte beauftragt (m.d.W.d.G.b.) - vrije vertaling: met de waarneming van de functie belast

Externe links

  • (de) Wehrkreis II: Wehrkreiskommando in Königsberg (Pr), Stand: 1. 8. 1941, Reichsgesetzblatt 1941 Teil I, Seiten 392/3
  • (en) World War II Armed Forces - Orders of Battle and Organizations: organigram van het Wehrkreis I in 1941.
  • (de) Lexikon der Wehrmacht: samenstelling van het Wehrkreises I in 20 september 1939.
Bronnen, noten en/of referenties
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Wehrkreis I (Königsberg) op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  • (en) Kursietis, Andris J. (1999). The Wehrmacht at War 1939-1945; The Units and Commanders of the Ground Forces during World War II. Aspekt, pp. 73. ISBN 90-75323-38-7. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  • (de) Tessin, Georg (1996). Verbände und Truppen der deutschen Wehrmacht und Waffen-SS im Zweiten Weltkrieg 1939-1945. Zechzehnter Band: Verzeichnis der Friedensgarnisonen 1932-1939 und Stationierungen im Kriege 1939-1945. Teil 2. Wehrkreise VII-XIII. Verlag E. S. Mittler & Sohn, Frankfurt/Main. ISBN 3-7648-1097-1. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  • (en) Mitcham Jr., Samuel W. (2007). German Order of Battle: Volume Three: Volume Three: Panzer, Panzer Grenadier, and Waffen SS Divisions in WWII. Stackpole Books, Mechanicsburg, 236, 237. ISBN 978-0-8117-3438-7. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  • (de) Boberach, Heinz (2012). Ämter, Abkürzungen, Aktionen des NS-Staates: Handbuch für die Benutzung von Quellen der nationalsozialistischen Zeit. Amtsbezeichnungen, Ränge und Verwaltungsgliederungen, Abkürzungen und nichtmilitärische Tarnbezeichnungen. Walter de Gruyter, Nederland, pp. 86. ISBN 978-3110951677. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  • (fr) Tixier, Thierry (2019). Allgemeie SS - Polizei - Waffen SS Volume 3, SS OGRUF, SS GRUF (Geen paginavermelding). ISBN 978-1-326-84038-9. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  • (de) Birn, Ruth Bettina (1986). Die Höheren SS- und Polizeiführer. Himmlers Vertreter im Reich und in den besetzten Gebieten. Droste Verlag, Düsseldorf, pp. 333. ISBN 3-7700-0710-7. Geraadpleegd op 1 augustus 2021.
  • (en) Yerger, Mark C. (1997). Allgemeine-SS; The Commands, Unites and Leaders of the General SS. Schiffer Military History, pp. 26. ISBN 0-7643-0145-4. Geraadpleegd op 17 maart 2022.
  • (de) Schreiber, Carsten (2008). Elite im Verborgenen. Ideologie und regionale Herrschaftspraxis des SD in Sachsen (epub). Walter De Gruyter, pp. 51. ISBN 978-3486706543. Geraadpleegd op 17 maart 2022.
  • (de) SS-Personalhauptamt (9 november 1944). Dienstaltersliste der Schutzstaffel der NSDAP (SS-Oberst-Gruppenführer-SS-Standartenführer). Reichsdruckerei, Duitsland, pp. 61. Geraadpleegd op 6 juli 2022.
  • (de) Schulz, Andreas, Günter Wegmann (2003). Die Generale der Waffen-SS und der Polizei Band 1 A-G. Biblio Verlag, Bissendorf, pp. 343. ISBN 3-7648-2373-9.
  • (de) Schulz, Andreas, Dieter Zinke (2008). Die Generale der Waffen-SS und der Polizei Band 3 LA-PL. Biblio Verlag, Bissendorf, 276, 399. ISBN 3-7648-2375-5. Geraadpleegd op 17 januari 2024.
  • (de) Schulz, Andreas, Dieter Zinke (2009). Die Generale der Waffen-SS und der Polizei Band 4 PO-SCHI. Biblio Verlag, Bissendorf, 60, 93, 103, 154, 215, 576, 627. ISBN 978-37648-2595-2.
  • (de) Schulz, Andreas, Dieter Zinke (2011). Die Generale der Waffen-SS und der Polizei Band 5 SCHL - T. Biblio Verlag, Bissendorf, p. 388. ISBN 3-7648-3209-9.
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Kursietis 1999, p.73.
  2. ↑ a b c Mitcham Jr. 2007, p.236.
  3. ↑ a b Boberach 2012, p.86.
  4. ↑ a b Schreiber 2008, p.51.
  5. ↑ (de) Archivportal: Luftflottenkommando 1 (Bestand). Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  6. ↑ (de) Lexikon der Wehrmacht: Wehrkreis I. Geraadpleegd op 11 juli 2021.
  7. ↑ (en) The Prussian Machine: Ludwig Gustav Adolf von Estorff. Geraadpleegd op 1 augustus 2021.
  8. ↑ (de) Das Bundesarchiv: Akten der Reichskanzlei, Dassel, Johannes von. Geraadpleegd op 11 juli 2021.
  9. ↑ (de) Das Bundesarchiv: Akten der Reichskanzlei, Heye, Wilhelm. Geraadpleegd op 11 juli 2021.
  10. ↑ (de) Deutsche Biographie: Heye, Wilhelm. Geraadpleegd op 11 juli 2021.
  11. ↑ a b (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERALOBERST, Generaloberst Wilhelm Heye. Geraadpleegd op 11 juli 2021.
  12. ↑ (en) The Prussian Machine: Friedrich Freiherr von Esebeck. Geraadpleegd op 11 juli 2021.
  13. ↑ a b (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERAL, Char.General der Infanterie Friedrich Freiherr von Esebeck. Geraadpleegd op 11 juli 2021.
  14. ↑ a b (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERALFELDMARSCHALL, Generalfeldmarschall Werner von Blomberg. Geraadpleegd op 11 juli 2021.
  15. ↑ (de) Deutsche Biographie: Brauchitsch, Heinrich Alfred Walther von. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  16. ↑ a b (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERALFELDMARSCHALL, Generalfeldmarschall Walther von Brauchitsch. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  17. ↑ a b (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERALFELDMARSCHALL, Generalfeldmarschall Georg von Küchler. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  18. ↑ a b c (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERALLEUTNANT, Generalleutnant Oskar von Beneckendorff und von Hindenburg. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  19. ↑ a b (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERAL, General der Artillerie Wilhelm Ulex. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  20. ↑ (en) Axis History Forum: General der Artillerie Wilhelm Ulex. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  21. ↑ a b (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERAL, General der Artillerie Peter Weyer. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  22. ↑ a b (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERAL, General der Artillerie Albert Wodrig. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  23. ↑ a b (en) Axis Biographical Research: DAS HEER, GENERAL, General der Infanterie Otto Lasch. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  24. ↑ a b (en) Traces of War: Lasch, Otto. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  25. ↑ (de) Munzinger: Otto Lasch. Geraadpleegd op 12 juli 2021.
  26. ↑ (de) Google Boeken: Handbuch der deutschen evangelischen Kirchen 1918 bis 1949. p.450. Geraadpleegd op 13 juli 2021.
  27. ↑ (de) Google Boeken: Reichsbischof Ludwig Müller: eine Untersuchung zu Leben, Werk und Persönlichkeit. p.75. Geraadpleegd op 23 juli 2021.
  28. ↑ (de) Google Boeken: Handbuch der deutschen evangelischen Kirchen 1918 bis 1949. p.456. Geraadpleegd op 23 juli 2021.
  29. ↑ (de) Google Boeken: Handbuch der deutschen evangelischen Kirchen 1918 bis 1949. p.451. Geraadpleegd op 23 juli 2021.
  30. ↑ Boberach 2012, p.93.
  31. ↑ Schulz 2009, p.215.
  32. ↑ Tixier 2019, p.SS OGRUF REDIESS.
  33. ↑ a b c d Yerger 1997, p.25.
  34. ↑ Tixier 2019, p.SS GRUF SPORRENBERG.
  35. ↑ Schulz 2011, p.388.
  36. ↑ Dienstaltersliste der Schutzstaffel der NSDAP van 09.11.1944. p.61.
  37. ↑ a b Schulz 2009, p.93.
  38. ↑ Schulz 2009, p.103.
  39. ↑ Birn 1986, p.333.
  40. ↑ Schulz 2011, p.183.
  41. ↑ Schulz 2008, p.276.
  42. ↑ Schulz 2008, p.343.
  43. ↑ a b c Schulz 2009, p.576.
  44. ↑ Schulz 2009, p.627.
  45. ↑ Schulz 2009, p.60.
  46. ↑ Schulz 2009, p.154.
  47. ↑ Schulz 2008, p.399.