Radicaal feminisme

Radicaal feminisme is een stroming binnen het feminisme die streeft naar een radicale reorganisatie van de maatschappij, teneinde alle vormen van mannelijke dominantie uit de sociale en economische structuren te verwijderen. Het radicale feminisme kwam in de jaren 1960 in de VS in opmars, als onderdeel van de tweede feministische golf.

In tegenstelling tot het meer traditionele, politieke feminisme, dat zijn doelen binnen bestaande structuren tracht te bereiken, zien de radicaal-feministen die structuren als deel van het patriarchaat en daarmee als onderdeel van het probleem van vrouwenonderdrukking. De samenleving zou verdeeld zijn in twee klassen: de mannen, die de onderdrukkers zijn en de structuren vorm gegeven hebben en de vrouwen, de onderdrukte klasse. De radicale feministen willen dan ook alle gevestigde maatschappelijke normen en instituties ter discussie stellen.

Nederland

Aan het begin van de jaren 1970 kreeg het radicale feminisme ook in Nederland voet aan de grond,^[1] waarbij de feminist Anneke van Baalen een spilfunctie vervulde.^[2] Omdat mannen in hun ogen niet los konden komen van hun onderdrukkersrol, poogden sommige Nederlandse radicale feministen structuren te scheppen waarin mannen niet werden toegelaten en/of niet met mannen werd samengewerkt.^[1] Voorbeelden van dit feministisch separatisme zijn de vele vrouwenpraatgroepen die de tweede feministische golf voortbracht, uitgeverij De Bonte Was in Amsterdam en vrouwencafés in verschillende Nederlandse steden.

Debat over transgender vrouwen

Sinds begin jaren 1970 woedt er binnen het radicaal feminisme een strijd over de toelaatbaarheid van transgender vrouwen. Een deel van de beweging, waaronder Andrea Dworkin en Catharine MacKinnon, accepteerde transvrouwen binnen de vrouwenstrijd. Anderen, als Sheila Jeffreys en Julie Bindel, zijn van mening dat transgender vrouwen een beperkte en beledigende typering van een vrouw neerzetten. Zij willen dat deze vrouwen geweerd worden van vrouwenfestivals en uit damestoiletten. Sommigen van hen, onder wie Germaine Greer, beschouwen deze vrouwen niet als vrouw.^[3] Degenen die transgender vrouwen uitsluiten worden weleens TERFs genoemd (Trans-Exclusionary Radical Feminists, Engels voor Trans-uitsluitende radicale feministen). Dit woord heeft tegenwoordig een negatieve klank voor de betrokkenen.^[4].

Kritiek

Tot de meest uitgesproken critici van het radicaal feminisme behoort de Canadese hoogleraar Janice Fiamengo, die in een inmiddels zeer uitgebreide, op YouTube geplaatste serie videopresentaties de basisbegrippen van deze beweging en tal van incidenten op Canadese en Amerikaanse campussen onder de loep neemt.

Externe links

• (nl) radicaalfeminisme.nl
• (nl) Van Baalen in Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland