IV SS Pantserkorps

IV SS Pantserkorps
Oprichting 5 augustus 1943 / 30 juni 1944
Ontbinding 9 mei 1945
Land Vlag van nazi-Duitsland nazi-Duitsland
Krijgsmacht-
onderdeel 		Vlag van de Schutzstaffel Waffen-SS
Type Legerkorps
Veldslagen Tweede Wereldoorlog
  • Slag bij Radzymin
  • Operatie Konrad I-III
  • Operatie Frühlingserwachen
  • Weens Offensief
Commandanten zie commandanten

Het IV SS Pantserkorps (Duits: Generalkommando IV. SS Panzerkorps) was een Duits legerkorps van de Waffen-SS tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het korps kwam in actie rond Warschau, Boedapest en in Oostenrijk.

Krijgsgeschiedenis

Oprichting

Door SS-troepen vernietigde T-34 in augustus 1944

Het korps werd oorspronkelijk opgericht op 5 augustus 1943 (na bevel op 1 juni 1943) in het Franse Poitiers. De oprichting liep wegens personeelsgebrek niet voorspoedig en werd weer afgebroken. Staf en korpstroepen gingen over naar het zich in oprichting bevindende VI SS Korps.

De tweede en definitieve poging was op 30 juni 1944. Door omdoping van staf plus korpstroepen van het VII SS Pantserkorps ontstond nu het nieuwe IV SS Pantserkorps. In tegenstelling tot de andere SS Pantserkorpsen werd voor dit korps geen schwere Panzer-Abteilung opgericht. Het korps was voorzien om de leiding op te nemen over de 10. SS-Panzer-Division Frundsberg en 17. SS-Panzergrenadier-Division Götz von Berlichingen, die in Normandië aan het invasiefront vochten.

Inzet

Echter, met bevel van 19 juli werd het korps dan op transport gesteld naar het Oostfront, naar Heeresgruppe Mitte bij Warschau. Aangezien het korps onvolledig opgericht was, werd dit pas 30 juli 1944 effectief bij Warschau. In dit gebied voerde het korps enkele geslaagde tegenaanvallen uit en bracht daarmee de Sovjet-opmars in dit gebied tot staan. Het gebied bleef in actie rond Warschau tot eind december 1944. Op 24 december kreeg het korps bevel om onmiddellijk met zijn twee divisies (3. SS-Panzer-Division Totenkopf en 5. SS-Panzer-Division Wiking op transport te gaan naar Hongarije, met als doel een ontzettingspoging op te zetten voor het belegerde Boedapest. Op 1 januari 1945 ging het korps in de aanval richting Boedapest, in Operatie Konrad I. Dit lukte deels en vervolgens werden in Konrad II en III (tot 27 januari 1945) nog enkele mislukte pogingen gewaagd. Het korps had de Sovjets zware verliezen toegebracht en was ver gekomen, maar moest uiteindelijk terugtrekken naar de uitgangsposities. Vervolgens nam het korps vanaf 6 maart 1945 deel aan Operatie Frühlingserwachen, met onder bevel de 5. SS-Panzer-Division Wiking, 9. SS-Panzer-Division Hohenstaufen, 356e Infanterieidivisie en de resten van de 2e Hongaarse Pantserdivisie. Na 10 dagen was de opmars tot staan gebracht en de Sovjets sloegen terug met hun Weens Offensief. Het korps werd door het offensief omsingeld en kon alleen uitbreken door een inzet van 9. SS-Panzer-Division Hohenstaufen. Daarna volgde een terugtocht naar en door Oostenrijk, via Graz eindigend bij Radstadt.

Het IV SS Pantserkorps capituleerde op 9 mei 1945 bij Radstadt aan Amerikaanse troepen.

Bovenliggende bevelslagen

Leger Legergroep Plaats/regio Begin Eind
2. Armee Heeresgruppe Mitte Warschau begin augustus 1944 begin augustus 1944
9. Armee Heeresgruppe Mitte Warschau begin augustus 1944 eind december 1944
6. Armee Heeresgruppe Süd Hongarije, Oostenrijk 31 december 1944 30 april 1945
6. Armee Heeresgruppe Ostmark Oostenrijk 30 april 1945 9 mei 1945

Commandanten

SS-Gruppenführer Herbert Otto Gille
Rang Naam Begin Eind Opmerking
SS-Obergruppenführer en General in de politie en Waffen-SS Alfred Wünnenberg 11 juni 1943 31 augustus 1943[1]
SS-Gruppenführer en Generalleutnant in de Waffen-SS Walter Krüger 16 oktober 1943[2][3] 30 juni 1944[3] Vanaf 12 juni 1944 als SS-Obergruppenführer en General in de Waffen-SS
SS-Gruppenführer en Generalleutnant in de Waffen-SS Matthias Kleinheisterkamp 1 juli 1944[4] 20 juli 1944[4] Volgens Miller opgevolgd door Nikolaus Heilmann[4]
SS-Gruppenführer en Generalleutnant in de Waffen-SS Herbert Otto Gille 20 juli 1944[5][6] 8 mei 1945[7][5][6] Vanaf 9 november 1944 als SS-Obergruppenführer en General in de Waffen-SS

Stafchefs van het IV SS-Pantserkorps

Rang Naam Begin Eind
SS-Obersturmbannführer der Reserve (W-SS) Nikolaus Heilmann 5 augustus 1943[8] 19 oktober 1943[8]
SS-Oberführer en Oberst der Schutzpolizei Nikolaus Heilmann 12 december 1944[8] 30 januari 1945[8]
Oberst i. G. en SS-Standartenführer der Waffen-SS Peter Sommer[9] 27 juni 1944
SS-Obersturmbannführer Manfred Schönfelder 1 augustus 1944[10] 8 mei 1945[10]
Bronnen, noten en/of referenties
  • (de) www.archivportal-d.de - Bundesarchiv
  • (de) Georg Tessin – Verbände und Truppen der deutschen Wehrmacht 1933-1945
  • (de) Manfried Rauchensteiner – Der Krieg in Österreich 1945
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel IV. SS-Panzerkorps op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  • (fr) Tixier, Thierry (2019). Allgemeine SS - Polizei - Waffen SS Volume 3, SS OGRUF (Geen paginavermelding). ISBN 978-1-326-84038-9. Geraadpleegd op 25 juli 2021.
  • (fr) Tixier, Thierry (2019). Allgemeine SS - Polizei - Waffen-SS Volume 2, SS BRIG FHR (Geen paginavermelding). ISBN 978-1326548674. Geraadpleegd op 5 januari 2022.
  • (en) Miller, Michael D., Andreas Schulz, Ken McCanliss (2006). Leaders of the SS & German Police Volume 1. R. James Bender Publishing, San Jose, p. 397. ISBN 978-93-297-0037-2.
  • (en) Miller, Michael D., Andreas Schulz (2015). Leaders of the SS & German Police Volume 2. R. James Bender Publishing, San Jose, 496, 561. ISBN 978-19-329-7025-8.
  • (de) Schulz, Andreas, Günter Wegmann (2003). Die Generale der Waffen-SS und der Polizei Band 1 A-G. Biblio Verlag, Bissendorf, pp. 393. ISBN 3-7648-2373-9.
  1. ↑ Tixier 2019, p.SS OGRUF WÜNNENBERG.
  2. ↑ Tixier 2019, p.SS OGRUF KRÜGER.
  3. ↑ a b Miller 2015, p.561.
  4. ↑ a b c Miller 2015, p.496.
  5. ↑ a b Schulz 2003, p.383.
  6. ↑ a b Miller 2006, p.397.
  7. ↑ Tixier 2019, p.SS OGRUF GILLE.
  8. ↑ a b c d Tixier 2019, p.SS BRIG FHR HEILMANN.
  9. ↑ (en) Google Boeken: From the Realm of a Dying Sun. Volume 1: IV. SS-Panzerkorps and the Battles for Warsaw, July–November 1944. p.8. Geraadpleegd op 22 februari 2022. Gearchiveerd op 9 augustus 2023.
  10. ↑ a b (en) Axis History: IV. SS-Panzerkorps. Geraadpleegd op 11 april 2022.