Associatie (vegetatiekunde)

Een associatie (Latijn: associatio) is de basiseenheid van de syntaxonomie en de op drie na hoogste syntaxonomische rang, onder het verbond, of een syntaxon in die rang. Deze rangen worden in de vegetatiekunde gebruikt voor de classificatie van plantengemeenschappen.

De syntaxonomische indeling is vergelijkbaar met die voor organismen in de taxonomie; de rol van de associatie in de syntaxonomie is dus vergelijkbaar met die van de soort in de taxonomie.

Een plantengemeenschap wordt, ongeacht de geografische plaats van voorkomen, gekenmerkt door:

  • een (min of meer) constante soortensamenstelling;
  • een vergelijkbaar relatief aandeel (abundantie) van elke soort in de vegetatie;
  • een kenmerkende vegetatiestructuur van de vegetatie (met een moslaag, kruidlaag, struiklaag en/of boomlaag);
  • een bepaalde standplaats en vergelijkbare standplaatsfactoren (fysische omstandigheden, zoals vochtigheid, bodemsamenstelling);
  • één of meer kensoorten die specifiek zijn voor de plantengemeenschap.

Namen van plantengemeenschappen van het niveau associatie zijn herkenbaar aan het suffix -etum (bijvoorbeeld Carici elongatae-Alnetum ofwel elzenzegge-elzenbroek).

Associaties in Nederland en Vlaanderen

De volgende associaties worden verder in detail beschreven:

Nederlandse naam Wetenschappelijke naam
Abelen-iepenbos Violo odoratae-Ulmetum
Betonie en gevinde kortsteel Associatie van betonie en gevinde kortsteel Betonica-Brachypodietum
Borstelbies en moerasmuur Associatie van borstelbies en moerasmuur Isolepido-Stellarietum uliginosae
Bosbessen-dennenbos Vaccinio-Pinetum
Buntgras en heidespurrie Associatie van buntgras en heidespurrie Spergulo-Corynephoretum
Dambordjes-associatie Circinarietum contortae
Duin-buntgras-associatie Violo-Corynephoretum
Duin-struisgras-associatie Festuco-Galietum veri
Duindoorn en liguster Associatie van duindoorn en liguster Hippophao-Ligustretum
Duindoorn en vlier Associatie van duindoorn en vlier Hippophao-Sambucetum
Duinsterretjes-associatie Phleo-Tortuletum ruraliformis
Dunne blauwkorst Associatie van dunne blauwkorst Porpidietum soredizodis
Dwergbloem en hauwmos Associatie van dwergbloem en hauwmos Centunculo-Anthocerotetum punctati
Echte koekoeksbloem en gevleugeld hertshooi Associatie van echte koekoeksbloem en gevleugeld hertshooi Lychnido-Hypericetum tetrapteri
Engels raaigras en grote weegbree Associatie van Engels raaigras en grote weegbree Plantagini-Lolietum
Geknikte vossenstaart Associatie van geknikte vossenstaart Ranunculo-Alopecuretum
Geoorde wilg Associatie van geoorde wilg Salicetum auritae
Gewone dophei Associatie van gewone dophei Ericetum tetralicis
Gewone dophei en veenmos Associatie van gewone dophei en veenmos Erico-Sphagnetum magellanici
Grauwe wilg Associatie van grauwe wilg Salicetum cinereae
Groot platmos Associatie van groot platmos Plagiothecietum nemoralis
Hazelaar en purperorchis Associatie van hazelaar en purperorchis Orchio-Cornetum
Hondsroos en jeneverbes Associatie van hondsroos en jeneverbes Roso-Juniperetum
Klein glaskruid Associatie van klein glaskruid Asplenio-Parietarietum
Klokjesgentiaan en borstelgras Associatie van klokjesgentiaan en borstelgras Gentiano pneumonanthes-Nardetum
Kraaihei en gewone dophei Associatie van kraaihei en gewone dophei Empetro-Ericetum
Kribbenmos-associatie Cinclidotetum fontinaloidis
Kruisbladwalstro-associatie Urtico-Cruciatetum
Liggend walstro en schapengras Associatie van liggend walstro en schapengras Galio hercynici-Festucetum ovinae
Maanvaren en vleugeltjesbloem Associatie van maanvaren en vleugeltjesbloem Botrychio-Polygaletum
Moeraswolfsklauw en snavelbies Associatie van moeraswolfsklauw en snavelbies Lycopodio-Rhynchosporetum
Oranjesteeltje en langkapselsterretje Associatie van oranjesteeltje en langkapselsterretje Tortello-Bryoerythrophylletum
Ratelaar en harlekijn Associatie van ratelaar en harlekijn Rhinantho-Orchidetum morionis
Rozen en liguster Associatie van rozen en liguster Pruno spinosae-Ligustretum
Schapengras en tijm Associatie van schapengras en tijm Festuco-Thymetum serpylli
Sikkelklaver en zachte haver Associatie van sikkelklaver en zachte haver Medicagini-Avenetum
Sleedoorn en eenstijlige meidoorn Associatie van sleedoorn en eenstijlige meidoorn Pruno-Crataegetum
Zeekweek-associatie Atriplici-Elytrigietum pungentis
Struikhei en bosbes Associatie van struikhei en bosbes Vaccinio-Callunetum
Struikhei en stekelbrem Associatie van struikhei en stekelbrem Genisto anglicae-Callunetum
Vetkruid en tijm Associatie van vetkruid en tijm Sedo-Thymetum pulegioidis
Vlottende bies Associatie van vlottende bies Scirpetum fluitantis
Wegedoorn en eenstijlige meidoorn Associatie van wegedoorn en eenstijlige meidoorn Rhamno-Crataegetum
Wintergroen en kruipwilg Associatie van wintergroen en kruipwilg Pyrolo-Salicetum
Berken-eikenbos Betulo-Quercetum roboris
Beuken-eikenbos Fago-Quercetum
Biestarwegras-associatie Honckenyo-Agropyretum
Bijvoet-ooibos Artemisio-Salicetum albae
Blauwgrasland Cirsio dissecti-Molinietum
Bochtige smele-beukenbos Deschampsio-Fagetum
Boterbloemen en waterkruiskruid Associatie van boterbloemen en waterkruiskruid Ranunculo-Senecionetum aquatici
Dauwbraam en marjolein Associatie van dauwbraam en marjolein Rubo-Origanetum
Dophei-berkenbroek Erico-Betuletum pubescentis
Draadgentiaan-associatie Cicendietum filiformis
Duin-buntgras-associatie Violo-Corynephoretum
Duin-eikenbos Convallario-Quercetum dunense
Eiken-beukenbos met wilde hyacint Endymio-Fagetum
Eiken-haagbeukenbos Stellario-Carpinetum
Eiken-haagbeukenbos met wilde hyacint Endymio-Carpinetum
Engels slijkgras Associatie van Engels slijkgras Spartinetum townsendii
Elzenzegge-elzenbroek Carici elongatae-Alnetum
Essen-iepenbos Fraxino-Ulmetum
Gaffeltandmos-jeneverbesstruweel Dicrano-Juniperetum
Gewoon kusttakmos Associatie van gewoon kusttakmos Ramalinetum siliquosae
Gierstgras-beukenbos Milio-Fagetum
Goudveil-essenbos Carici remotae-Fraxinetum
Essenbronbos
Ganzenvoeten en beklierde duizendknoop Associatie van ganzenvoeten en beklierde duizendknoop Chenopodietum rubri
Grondster-associatie Digitario-Illecebretum
Honingklaver-associatie Echio-Melilotetum
Kalkgrasland Gentiano-Koelerietum
Kapjesvingermos-associatie Physcietum adscendentis
Kegelmos-associatie Pellio-Conocephaletum
Kegelsilene-associatie Sileno-Tortuletum ruraliformis
Kievitsbloem-associatie Fritillario-Alopecuretum
Kleine brandnetel Associatie van kleine brandnetel Urtico-Malvetum neglectae
Korstmossen-dennenbos Cladonio-Pinetum sylvestris
Kruipertje-associatie Hordeetum murini
Kweekdravik-associatie Bromo inermis-Eryngietum
Lissen-ooibos Irido-Salicetum albae
Meidoorn-berkenbos Crataego-Betuletum
Moerasheide Sphagno palustris-Ericetum
Moerasmelkdistel-associatie Soncho-Epilobietum
Moerasspirea en echte valeriaan Associatie van moerasspirea en echte valeriaan Valeriano-Filipenduletum
Moerasvaren-elzenbroek Thelypterido-Alnetum
Muisjesmos-associatie Orthotricho-Grimmietum
Muurvaren-associatie Asplenietum rutae-murario-trichomanis
Parelgras-beukenbos Melico-Fagetum
Pilvaren-associatie Pilularietum globuliferae
Raketten en kompassla Associatie van raketten en kompassla Erigeronto-Lactucetum
Slangenkruid-associatie Echio-Verbascetum
Slijkgroen-associatie Eleocharito-Limoselletum
Scherpe zegge Associatie van scherpe zegge Caricetum gracilis
Sinaasappelkorst-associatie Calogayetum pusillae
Strandmelde-associatie Atriplicetum littoralis
Touwtjesmos-associatie Sciurohypno-Anomodontetum
Tongvaren-associatie Filici-Saginetum
Trompettakmos-associatie Ramalinetum fastigiatae
Riviersterretje en uiterwaardmos Associatie van riviersterretje en uiterwaardmos Syntrichio-Leskeetum
UV-mos-associatie Psilolechietum lucidae
Varkenskers en schijfkamille Associatie van varkenskers en schijfkamille Coronopodo-Matricarietum
Veenmosrietland Pallavicinio-Sphagnetum
Veldkers-ooibos Cardamino amarae-Salicetum albae
Veldbies-beukenbos Luzulo-Fagetum
Veldrus en gevlekte orchis Associatie van veldrus en gevlekte orchis Crepido-Juncetum
Vetmuur en zilvermos Associatie van vetmuur en zilvermos Bryo-Saginetum
Vogelkers-essenbos Pruno-Fraxinetum
Vogelpootje-associatie Ornithopodo-Corynephoretum
Waterpeper en tandzaad Associatie van waterpeper en tandzaad Polygono-Bidentetum
Waterviolier en sterrenkroos Associatie van waterviolier en sterrenkroos Callitricho-Hottonietum
Wilgenroosje-associatie Senecioni sylvatici-Epilobietum angustifolii
Zompzegge-berkenbroek Carici curtae-Betuletum pubescentis

Zie ook

· · Sjabloon bewerken
Algemene begrippen:concurrentie · contactgemeenschap · dood hout · fytocoenon · fytosociologie · natuurlijke vegetatie · plantengemeenschap · plantensociologie · plantensociologische nomenclatuur · SynBioSys · vegetatie · vegetatiekunde
Biogeografie:adventief · archeofyt · areaal · autochtoon · beschermingsstatus · cultuurgewas · cultuurvolger · disjunct verspreidingsgebied · eilandbiogeografie · endemie · exoot · extinctie · florarijk · floristiek · inburgering · inheems · invasieve soort · kosmopoliet · massa-extinctie · Rode Lijst van de IUCN · status · synchorologie · uitsterven · verspreidingsgebied · vestiging
Levensvorm:bladrozet · bladverliezend · boom · chamefyt · dwergstruik · epifyt · fanerofyt · geofyt · grasachtige plant · groenblijvend · helofyt · hemikryptofyt · houtige plant · hydrofyt · klimplant · kruidachtig · liaan · loofboom · naaldboom · slingerplant · struik · succulent · therofyt · winterhard
Standplaats:boomgrens · ecologische groep · Ellenberg-indicatorwaarde · extremofiel · freatofyt · halofiel · halofyt · hellingbos · helofyt · indicatorplant · indicatorwaarde van Ellenberg · oecologische groep · standplaatsfactor · stroomdalflora · tredplant · verlandingsvegetatie · xerofiel · xerofyt · zoutplant
Syndynamiek:climaxvegetatie · fenologisch optimum · pioniervegetatie · potentieel natuurlijke vegetatie (PNV) · successie · vegetatieaspect · verlanding· vervangingsgemeenschap
Fysiognomie:aspect · biodiversiteit · biomassa · boomlaag · bos · fenologisch optimum · formatie · grasland · inslaggemeenschap · kruidlaag · lintvormig · moeras · moslaag · mozaïek · ondergroei · puntvormig · schimmellaag · strooisellaag · struiklaag · struweel · symmorfologie · vegetatieaspect · vegetatielaag · vegetatiemozaïek · vegetatieperiode · vegetatiestructuur · vegetatietextuur · vegetatiezonering · vlakdekkend · zode
Syntaxonomie:associatie · associatiefragment · begeleidend taxon · constant taxon · derivaatgemeenschap · diagnostisch taxon · differentiërend taxon · exclusief taxon · kentaxon · klasse · klasse-eigen · klasse-vreemd · onderverbond · orde · preferent taxon · presentie · rompgemeenschap · subassociatie · syntaxon · syntaxoncode · syntaxonomie‎ · syntaxonomische rang · transgrediërend taxon · trouw · verbond
Vegetatieonderzoek:abundantie · bedekking · Braun-Blanquet-methode · Frans-Zwitserse School · International Association for Vegetation Science · minimumareaal · Plantensociologische Kring Nederland · relevé · shannon-index · vegetatieopname · vegetatieschaal van Tansley · Zürich-Montpellier School
Vegetatietypen:amfibische vegetatie · bos · dijkvegetatie · geriefbos · grazige vegetatie · houtwal · Landelijke Vegetatie Databank · mantelvegetatie · muurvegetatie · rotsvegetatie · ruigte · struweel · tredvegetatie · trilveen · watervegetatie · zoomvegetatie
Standaardwerken (NL):Atlas van plantengemeenschappen in Nederland · De vegetatie van Nederland (VvN) · Revisie Vegetatie van Nederland (rVvN)
Lijsten:lijst van bosgemeenschappen in Nederland · lijst van vegetatiekundigen · plantkunde van A tot Z · vegetatiekunde van A tot Z
· · Sjabloon bewerken
Plantkunde en deelgebieden
Geobotanie (planten als onderdeel van de biosfeer)
Plantengeografie:adventief · areaal · beschermingsstatus · bioom · endemie · exoot · flora · floradistrict · floristiek · hoogtezonering · invasieve soort · Plantengeografie · status · stinsenplant · uitsterven · verspreidingsgebied
Paleobotanie:archeobotanie · dendrochronologie · fossiele planten · gyttja · palynologie · pollenzone · varens · veen
Vegetatiekunde & plantenoecologie:abundantie · associatie · bedekking · biodiversiteit · biotoop · boomlaag · bos · Braun-Blanquet-methode · broekbos · climaxvegetatie · clusteranalyse · coenocline · concurrentie · constant taxon · contactgemeenschap · differentiërend taxon · dwergstruweel · ecologische gradiënt · ecologische groep · Ellenberg-indicatorwaarde · gemeenschapsgradiënt · grasland · heide · kentaxon · kruidlaag · kwelder · minimumareaal · moeras · moslaag · ordinatie · pioniersoort · plantengemeenschap · potentieel natuurlijke vegetatie · presentie · regenwoud · relevé · ruigte · savanne · schor · steppe · struiklaag · struweel · successie · syntaxon · syntaxonomie · Tansley (methode) · toendra · tropisch regenwoud · trouw · veen · vegetatie · vegetatielaag · vegetatieopname · vegetatiestructuur · vegetatietype · vergrassing · verlanding
Idiobotanie (planten onder gecontroleerde omstandigheden)
Plantenmorfologie & -anatomie:beschrijvende plantkunde · adventief · apoplast · blad · bladgroenkorrel · bladstand · bloeiwijze · bloem · bloemkroon · boomkruin · celwand · chloroplast · collenchym · cortex · cuticula · eicel · epidermis · felleem · fellogeen · felloderm · fenologie · floëem · fytografie · gameet · gametofyt · groeivorm · haar · houtvat · huidmondje · hypodermis · intercellulair · intercellulaire ruimte · kelk · kroonblad · kurk · kurkcambium · kurkschors · levensduur · levensvorm · merg · meristeem · middenlamel · palissadeparenchym · parenchym · periderm · plantaardige cel · plastide · schors · sclereïde · sclerenchym · spermatozoïde · sponsparenchym · sporofyt · stam · steencel · stengel · stippel · symplast · tak · thallus · topmeristeem · trachee · tracheïde · tylose · vaatbundel · vacuole · vrucht · wortel · xyleem · zaad · zaadcel · zeefvat · zygote
Plantenfysiologie:ademhaling · bladzuigkracht · evapotranspiratie · fotoperiodiciteit · fotosynthese · fototropie · fytochemie · gaswisseling · geotropie · heliotropisme · nastie · plantenfysiologie · plantenhormoon · rubisco · stikstoffixatie · stratificatie · transpiratie · turgordruk · vernalisatie · winterhard · worteldruk
Plantensystematiek:taxonomie · botanische nomenclatuur · Angiosperm Phylogeny Group · APG I-systeem · APG II-systeem · APG III-systeem · APG IV-systeem · algen · botanische naam · cladistiek · Cormophyta · cryptogamen · classificatie · embryophyta · endosymbiontentheorie · endosymbiose · evolutie · fanerogamen · fylogenie · generatiewisseling · groenwieren · hauwmossen · kernfasewisseling · korstmossen · kranswieren · landplanten · levenscyclus · levermossen · mossen · PPG I-systeem · Pteridophyte Phylogeny Group · roodwieren · varens · zaadplanten · zeewier
Overig
Bijzondere plantkunde:algologie · bryologie · dendrologie · fycologie · lichenologie · mycologie · pteridologie
Mediabestanden
Zie de categorie Associations (phytosociology) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.