Juana Manuela Gorriti

Juana Manuela Gorriti

Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakJuana Manuela Gorriti Zuviría
JaiotzaRosario de la Frontera (en) Itzuli, 1818ko ekainaren 15a
Herrialdea Argentina
Lehen hizkuntzagaztelania
HeriotzaBuenos Aires, 1892ko azaroaren 6a (74 urte)
Hobiratze lekuaLa Recoleta hilerria
Familia
AitaJosé Ignacio de Gorriti
Ezkontidea(k)Manuel Isidoro Belzu  1865eko martxoaren 23a)
Seme-alabak
ikusi
  • Mercedes Belzú de Dorado (en) Itzuli
Hezkuntza
Hizkuntzakkitxua
Jarduerak
Jarduerakidazlea eta kazetaria
Find a Grave: 51664255 Edit the value on Wikidata

Juana Manuela Gorriti Zuviria (Rosario de la Frontera, 1818ko ekainaren 15a [1] - Buenos Aires, 1892ko azaroaren 6a ) idazle argentinarra izan zen, baina bere bizitzako gorabeherengatik ere ospetsu egin zen.

Biografia

Horcones-en jaio zen (Rosario de la Fronteran zegoen kanpamentu gotortua, Salta). Bertan igaro zuen bere haurtzaroa, aitona Ignacio Gorriti euskaldunaren etxaldean, eta Mirafloresko gotorleku zaharrean, Pasaje ibaiaren ertzean (Juramento ibaia ere deitua), non bere aitak estantzia bat erosi zuen. Rosario de la Fronteran ezkondutako José Ignacio Gorriti eta Feleciana Zuviríaren alaba. Zortzi anai-arreben azkenaurrekoa izan zen.

Familia

Gorritiren erretratua

Bere aita 1816ko uztailaren 9an Independentzia aldarrikatu zuen Tucumángo Kongresuko Saltako diputatua izan zen, Salta probintziako gobernadorea eta Güemes jeneralaren laguna. Independentziaren alde egin zuen dirua eta ondasunak emanez, eta borrokalaria izan zen. [2]

Juana Manuela Gorriti Juan Ignacio Gorriti politikari eta kalonje ospetsuaren iloba izan zen —Belgranoko bandera bedeinkatu zuena (1812) eta Saltako apaiz gobernari bakarra izan zena—, baita José Francisco Pachi Gorritirena ere, Güemesko gautxoen lehen lantza. Aitaren aldeko aitona Horconesen hil zen eta Rosario de la Fronteran lurperatu zuten 1875ean.

Izeba batek Salta hirira bidali zuen sei urterekin, eskola erlijioso batean ikas zezan, baina ez zuen onartu giltzapetuta egotea, gaixotu egin zen eta etxera itzuli behar izan zuen, ikasketa formalen amaiera izan zena. Ordutik aurrera liburu ugari irakurri zituen eta ipuinak idazten hasi zen. [2]

1831n, bere aita unitarioa zelarik, eta Facundo Quiroga federalari armekin aurre egin ondoren, bere familiak Horcones eta Mirafloresetik emigratu eta Boliviara joan behar izan zuen. Han bizi izan zen bere aitak Horconesetik eramandako liburutegiko liburuen artean, bere obran beti gogora ekartzen duen lurraldea.

Ezkontza

Manuel Isidoro Belzú, Juana Manuela Gorrittiren senarra.

Oso gazterik ezkondu zen La Paz-en, harrokeriarik gabe, Manuel Isidoro Belzú kapitainarekin, izaera sutsu eta oldartsuko gizona, ausarta zena eta arriskuek beldurtzen ez zutena. Topaketa Tarijan gertatu zen, Gorriti familia Fernando María Campero Barragánen, Yaviko azken markesaren semearen, konbidatu gisa zegoen bitartean, hiri horretako plaza nagusiaren aurreko etxean. Eraiki zuten etxea lasaia izan zen lehen garaietan. Ezkontza honetatik bi neska jaio ziren: Edelmira eta Mercedes.

Idazlanak

Revista de Lima aldizkariak La quena gazteentzako eleberria argitaratu zuen atalka, 1845ean. Eleberriaren argumentua inken printzesa baten eta espainiar baten arteko amodio istorio bat da, Juana Manuelak hemezortzi urte zituenean idatzi omen zuena, hurrenez hurren idatzi eta argitaratuko zituen hainbat gaitako argitalpenen artean lehena izanik.

Juana Manuela Gorriti Argentinako lehen eleberrigilea
Ametsak eta errealitateak, II. Liburukia, 1907an argitaratua
Sukalde eklektikoa, 1890ean argitaratua.

Eleberriak

  • La Quena.
  • Álbum de un peregrino.
  • El pozo de Yocci. (1869)
  • La tierra natal. (1889).
  • Oasis en la vida (1888).

Ipuinak

  • Quien escucha su mal oye.
  • Una apuesta.
  • El lucero del manantial.
  • La hija del mazorquero.
  • La Hija del Silencio.
  • El guante negro.

Kazetaritza

  • La alborada del Plata nazioarteko aldizkaria sortu zuen.

Bizitzaren panoramak

  • Un drama de 15 minutos.
  • El postrer mandato.
  • Un viaje aciago.
  • Una querella.
  • Belzú.
  • Los mellizos del Illimani.
  • Una visita al manicomio.
  • Un viaje al país del oro.
  • El emparedado.
  • El fantasma de un rencor.
  • Una visita infernal.
  • Yerbas y alfileres.
  • Caer de las nubes.
  • Nuestra Señora de los Desamparados.
  • Impresiones del dos de mayo.
  • Gethsemaní.
  • El día de difuntos.
  • La ciudad de los contrastes.
  • Escenas de Lima.
  • Camila O'Gorman.
  • Feliza.

Aintzatespenak

Argentinako eskola ugarik dute beren izena, hala nola Buenos Aireseko 2. Eskolak, Villa Urquiza auzoan.[3]

Erreferentziak

  1. ↑ «Autoridades - Vista completa del registro» catalogo.bn.gov.ar (Noiz kontsultatua: 2022-02-07).
  2. ↑ a b Juana Manuela Gorriti: narradora de su época (Argentina 1818-1892)
  3. ↑ «Esc. N° 2 DE 15 JUANA MANUELA GORRITI | Buenos Aires Ciudad - Gobierno de la Ciudad Autónoma de Buenos Aires» web.archive.org 2018-10-05 (Noiz kontsultatua: 2022-02-07).

Kanpo estekak

Autoritate kontrola
  • Wikimedia proiektuak
  • Wd Datuak: Q14077
  • Commonscat Multimedia: Juana Manuela Gorriti / Q14077
  • Wd Datuak: Q14077
  • Commonscat Multimedia: Juana Manuela Gorriti / Q14077