Aintzila

Aintzila
Nafarroa Beherea, Euskal Herria
Herri Barneko etxe tradizional bat, baxenabartar estiloan
Bandera Armarria
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Lurraldea	Nafarroa Beherea
Eskualdea	Garazi
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Pirinio Atlantikoak
Elkargoa	Euskal Hirigune Elkargoa
Barrutia	Baiona
Kantonamendua	Euskal Mendialdea
Izen ofiziala	Aincille
Auzapeza (2008-2026)	Gilbert Oçafrain (independente)
Posta kodea	64220
INSEE kodea	64011
Herritarra	aintzildar
Kokapena
Azalera	6,26 km2
Garaiera	198-755 metro
Distantzia	5,0 km (Donibane Garazitik)
Demografia
Biztanleria	114 (2018:  −1)
Dentsitatea	19,81 biztanle/km²
Zahartzea[1]	% 17,93
Ugalkortasuna[1]	‰ 41,87
Ekonomia
Jarduera[1]	% 64,86 (2011)
Desberdintasuna[1]	% 16,22 (2011)
Langabezia[1]	% 0 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 71,19 (2010)
Erabilera	% 42,1 (2011)

Aintzila^[2][a] Euskal Herriko udalerri bat da, Nafarroa Beherea lurraldean kokatuta. Garazi eskualdean dago, Donibane Garazi hiriburutik 5,0 kilometrora. Altuera 198 eta 755 metro artekoa da, eta 6,26 km²-ko azalera hartzen du. 2018. urtean 114 biztanle zituen.

Bertako biztanleak aintzildarrak dira.

Izena

Aintzila beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

• frantsesez: Aincille ("ainzíll" ahoskatua)^[3]

Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:

• Ancibu (1264, 1309)^[4]
• Ancivil (1291, 1292)^[4]
• Ancil (1304, 1344)^[4]
• Ançill (1307)^[4]
• Ancibiu (1350)^[4]
• Aincile (XVIII. mendea)^[5]
• Ancille (1801)^[6]

Etimologia

Aintzila izena Aintzibil izenaren uzkurduratik dator, eta, aldi berean, aintz ("aintzir") eta ibil (garai batean "biribil") hitzen elkarketak osatzen du.^[4]

Geografia

Aintzila Beherobiko ibarran dago.

Mugakideak

		Donazaharre
	Zaro		Ahatsa-Altzieta-Bazkazane
		Aintzila
	Eiheralarre	Ezterenzubi

Klima

Datu klimatikoak (Irulegi, 1981-2010)      Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa  Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 24.8 27.0 30.0 32.6 35.0 40.0 41.0 42.0 39.2 34.0 27.0 26.0 42.0 Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 11.9 12.9 15.6 17.1 20.8 23.7 25.9 26.2 24.4 20.5 15.2 12.5 18.9 Batez besteko tenperatura (ºC) 7.5 8.0 10.3 11.7 15.2 18.2 20.3 20.5 18.3 15.3 10.6 8.3 13.7 Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 3.0 3.2 5.0 6.4 9.7 12.7 14.7 14.8 12.3 10.1 6.0 4.0 8.5 Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -15.4 -10.5 -9.5 -3.2 -0.2 2.8 5.8 4.0 2.0 -2.5 -8.5 -9.8 -15.4 Batez besteko prezipitazioa (mm) 146.0 129.8 124.7 139.3 106.9 77.0 65.6 76.1 92.5 112.1 164.8 153.4 1398.2 Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) 96.7 115.5 128.9 78.8 70.1 66.2 103.2 80.3 69.3 88.1 124.1 110.2 128.9 Iturria: Frantziako klimatologia zerbitzua[7]

Etxeak eta auzoak

• Plaza
• Gamaberria
• Etxeberrigaraia
• Ezponda
• Goihenetxea
• Jauregiborda
• Bentaberria
• Xiranberroa
• Basaburua
• Handiaga
• Ahadoa
• Aintzilsarria

Historia

Donejakue Bidea egiten zenbiltzan erromesak zaintzeko ospitalea egon zen bertan. Gainera, 1691ko euskarazko inskripzioa duen gurutzea dago bertan.

Aintzila lurraldearen zati bat, Ahatsa-Altzieta-Bazkazane, Buztintze-Hiriberri, Zaro, Lekunberri, Mendibe, Donazaharre eta Eiheralarre lurraldeen zati batekin batera, banandu egin zen Ezterenzubi udalerri berriaren zati izateko 1842ko ekainaren 11an.^[8]

Demografia

Ekonomia

Udalerriko ekonomiaren oinarria laborantza da, eta Irulegiko Arnoa jatorri-izendapena duen ardoa ekoizteko sor-markaren barruan dago.

Politika

Auzapezak

Erakunde publikoak

2017ko urtarrilaren 1era arte, Aintzila Garazi-Baigorri herri elkargoaren kide zen. Une horretatik aurrera, sortu berria zen Euskal Hirigune Elkargoaren parte izatera pasa zen.^[9]

Euskara

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Garazi eskualdeko herri guztiak sailkatu zituen, Arnegi izan ezik, ekialdeko behe-nafarrera euskalkian, Amiküze eta Oztibarre eskualdetan hitz egiten zena.^[10]

Koldo Zuazok, 2010ean, Aintzilak nafar-lapurtera euskalkian sailkatu zituen.^[11]

Ondasun nabarmenak

• Aintzilako bide-gurutzea

Aintzildar ospetsuak

• Joanes Arrosagarai (1949-1998), bertsolaria.

Irudiak

• 
  Herriko etxea
• 
  Bide-gurutzea
• 
  Jasokuntzeko eliza
• 
  Hilerri-gurutzea
• 
  Elizako barnealdea
• 
  Doñanako beiratea

Oharrak

1. ↑ /a.ints̻iʎa/ ahoskatua (laguntza)

Erreferentziak

Ikus, gainera

• Garazi
• Nafarroa Beherea

Kanpo estekak

• Datuak: Q740512
• Multimedia: Aincille / Q740512
• Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Aintzila